Worstelende twintigers

Dit najaar hoopt Emy Spekschoor (31) haar driejarige masteropleiding te voltooien aan de Universiteit voor Humanistiek. “Je hoort wel eens als grap dat een scriptie een soort van autobiografie is. Nou, in mijn geval klopt dat wel een beetje. De zoektocht naar de zin van het leven vond ik een enorme struggle. Ik worstelde met veel existentiële levensvragen. Tussen je twintigste en je dertigste moet je echt uitvinden wie je bent. Opeens moest ik alles zelf doen, zelfstandig zijn, zelf mijn normen en waarden bepalen. Ik vroeg me af waar ik die vandaan moest halen. De overgang van mijn vorige studie naar working life – ik ben pas later mijn master gaan doen – vond ik heel erg spannend. Nu begon het grote leven!”

Haar eigen ervaringen inspireerden haar tot het onderzoek voor haar scriptie die als titel meekreeg: ‘How do emerging adults with existential anxiety ritualize their transitioning into adulthood?’ Ofwel: hoe ritualiseren jongvolwassenen met existentiële onrust hun overgang naar volwassenheid? Daarvoor interviewde ze tien mannen en vrouwen tussen 20 en 29 jaar, met verschillende achtergronden, over het proces van volwassen worden. Ze ontdekte dat vrijwel iedereen worstelt met deze fase.

“Mensen hebben geen idee hoe dat moet, en bij wie ze te rade kunnen gaan. Ook mensen met een rijk sociaal leven voelen zich in deze fase eenzaam. Met alle gevolgen van dien: onrust, depressies, suïcidale gedachten, gevoelens van vervreemding. Een van hen zei: ‘Ik voel alsof ik in donker water ben gesprongen, en ik heb geen idee welke kant ik uit moet zwemmen.’

Een andere formuleerde dat eenzame gevoel als een donkere wolk die maar niet wegging. Dit waren mensen die gewoon functioneerden, maar zich toch angstig en gedeprimeerd voelden, ondanks het feit dat ze hun heil zochten bij vrienden en familie, in yoga of meditatie. Slechts één respondent zei daar geen last van te hebben. Later bleek dat hij het gevoel gewoon negeerde, als coping-mechanisme.”

Spekschoor vermoedt dat deze overgangsjaren extra zwaar zijn voor de huidige generatie twintigers die is opgegroeid in het digitale tijdperk en in een sterk geïndividualiseerde maatschappij. “De gemeenschap waartoe je behoort is een online wereld. je ontmoet elkaar niet zo vaak meer face to face.

In plaats daarvan lig je op je bed te Netflixen of kijk je op Instagram hoe de anderen ogenschijnlijk wél een volmaakt leven leiden. Wat voor een invloed heeft dat op je zelfbeeld, op je identiteit? Deze generatie vraagt zich af: mag ik er wel zijn? Wie zit er op mij te wachten? Wat heeft het leven voor zin? En al die angsten worden niet uitgesproken. Begrijp me goed, ik ben niet tegen Netflix of sociale media, maar wat me niet vrolijk stemt is dat er geen balans is; je moet je ook in een offline wereld bewegen, wil je niet vereenzamen.”

Wat haar opviel was dat de geïnterviewden zich nauwelijks bewust waren van deze gevoelens. Spekschoor zou als onderzoeker of humanistisch raadsvrouw andere mensen bewust willen maken van deze disbalans en hen willen helpen met ‘rituelen ontwerpen’ voor deze overgangsperiode. “Houd je van wandelen? Hoe mooi zou het zou als je je bij een wandelgroepje kan aansluiten dat al lopend gesprekken voert over dit soort levensvragen. Zo’n wandeling wordt dan een ritualisering, een bewuste handeling waarbij je vragen stelt en antwoorden zoekt.”

Achteraf gezien had ze zelf graag die periode tussen studie en werkend bestaan willen ritualiseren. “Dan had ik er meer bij stilgestaan, mijn angsten uitgesproken, bewust gerouwd om een periode die wordt afgesloten. En me afgevraagd: wat heb ik nú nodig?”
En wat gaat ze straks doen, als ze haar scriptie heeft afgerond? “Ik ga het vieren, mét een zelfontworpen ritueel waarbij ik vrienden en familie uitnodig. Daarna ga ik een verre reis maken. Dat wordt de brug naar een nieuwe fase in mijn leven.”