Het humanisme streeft ernaar waarden zoals openheid voor kritiek, gelijkwaardigheid en autonomie in persoonlijke ontwikkeling te promoten. Door de urgentie van de milieucrisis kunnen dergelijke waarden op de achtergrond geraken, wat ruimte laat voor meer technocratische en zelfs autocratische invullingen van duurzaamheid. Een centraal doel van de leerstoel is het reflecteren over hoe waarden zoals rechtvaardigheid, waardenpluralisme en autonomie compatibel zijn met duurzaamheid. Deze reflectie staat centraal in het werk van Neuteleers. Hij studeerde sociologie en wijsbegeerte, en promoveerde in de wijsbegeerte op het proefschrift ‘Beyond green and mainstream. On the normative foundations of environmental policy’ (2012, KU Leuven).
Duurzaamheidsdiscussies – variërend van natuurbeheer, over verdelingsvraagstukken tot persoonlijke plichten – kunnen aan nuance winnen door het debat aan te gaan met de hedendaagse filosofie. Twee centrale thema’s in het werk van Stijn Neuteleers betreffen rechtvaardigheid en waardenpluralisme. Rechtvaardigheidsthema’s zijn onvermijdelijk aanwezig in milieudiscussies, maar de vraag blijft vaak hoe we ze juist moeten begrijpen en ermee omgaan. Hiervoor ontwikkelde hij een analytisch en geïntegreerd beoordelingskader voor rechtvaardigheid, toepasbaar op uiteenlopende duurzaamheidsthema’s (zoals water, werkkwaliteit, energie, etc.). Waardenpluralisme gaat over fundamenteel verschillende manieren om natuur te waarderen en is essentieel om milieu- en natuurconflicten te begrijpen. De discussie hierover krijgt steeds meer aandacht in het internationale natuurbeschermingsdebat maar filosofische inzichten kunnen bijdragen aan beter begrip van de precieze betekenis van dat waardenpluralisme.
Eenzelfde zoektocht naar nuance in het spanningsvlak tussen waarden en duurzaamheid keert terug in andere thema’s, zoals: Is de milieucrisis een ‘perfecte morele storm’, kunnen we nog moreel handelen in de klimaatcrisis? Hoe vinden we een evenwicht tussen sterke en zwakke plichten voor het milieu? Wanneer zijn marktinstumenten voor milieubeleid wenselijk? Gaat de duurzaamheidscrisis enkel over grenzen stellen? Hoe moeten we leven met het massaal uitsterven van soorten? Naast deze vragen zal de leerstoel ook dieper ingaan op het ‘waarom’ van duurzaamheid – waarom moeten we bekommerd zijn om de toekomst?
Enkele publicaties:
Neuteleers, Stijn (2022) Trading nature: When Are Environmental Markets (Un)desirable? Journal of Political Philosophy, 30(1): 116-139. https://doi.org/10.1111/jopp.12257
Neuteleers, Stijn (2020). A fresh look at ‘relational’ values in nature: distinctions derived from the debate on meaningfulness in life, Environmental Values, 29(4): 461-479. https://doi.org/10.3197/096327119X15579936382699
Neuteleers, Stijn (2019). Why be cautious with advocating private environmental duties? Towards a cooperative ethos and expressive reasons. Journal of Agricultural and Environmental Ethics, 32(4): 547-568. https://doi.org/10.1007/s10806-019-09790-3
Neuteleers, Stijn, Mulder, Machiel & Hindriks, Frank (2017). Assessing fairness of dynamic grid tariffs, Energy Policy, 108: 111–20. https://doi.org/10.1016/j.enpol.2017.05.028
Neuteleers, Stijn & Engelen, Bart (2015). Talking money. How market-based valuation can undermine environmental protection, Ecological Economics, 117: 253–260. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2014.06.022