Onveiligheid, eenzaamheid en armoede – deelgemeente Feijenoord in Rotterdam heeft zo zijn welzijnsproblemen. Humanitas Rotterdam zorgt sinds januari dit jaar voor een unieke integrale aanpak. ‘Wel-zijn’ – zoals Humanitas het noemt – is van ons allemaal. Anja Machielse is hoogleraar Empowerment van Kwetsbare Ouderen aan de Universiteit voor Humanistiek. Zij geeft leiding aan een promotieonderzoek naar deze nieuwe benadering.
Het sleutelwoord bij deze aanpak is social marketing. Hoe verleid je mensen tot een ‘positieve duurzame gedragsverandering die aansluit bij wat ze willen en kunnen’, zo luidt de belangrijkste vraag van Machielse. Want welzijn is van iedereen. Ten eerste van de bewoners, maar ook van alle clubs, verenigingen, organisaties, scholen, bedrijven, kerken en moskeeën in de wijk. Welke rollen spelen zij nu en zouden ze willen spelen om het leefklimaat te verbeteren? Gijsbert van Herk van Humanitas Rotterdam schuift aan bij ons debat over betere zorg op 12 maart in Rotterdam-Zuid om meer over dit project te vertellen. We vroegen Anja Machielse wat deze aanpak zo bijzonder maakt om er onderzoek naar te doen.
Het welzijnsproject in Rotterdam is uniek in zijn aanpak, maar wat maakt het zo interessant om er promotieonderzoek naar te doen?
Machielse: “Ik vind het interessant te zien welke rollen de verschillende partijen kunnen spelen en welke professionele steun vereist is. Bijzonder aan dit project is dat de integrale aanpak, waarbij iedereen wordt gevraagd mee te doen, start bij de bewoners. Dat maakt de kans op een duurzame verandering echt groter. Tegelijk is het heel spannend, want dit is nog nooit eerder op deze schaal gedaan.”
Wat moet ik me precies bij het welzijnsproject voorstellen?
“Laat ik een concreet voorbeeld noemen. Weinig kinderen in de verschillende wijken in Feijenoord doen aan sport. Humanitas wil alle kinderen lid maken van een sportclub en gezamenlijke maaltijden organiseren voor de training, zodat ze ook nog eens gezond eten. De ouders mogen mee-eten op voorwaarde dat ze als vrijwilliger bijdragen aan de vereniging. De vraag is hoe je ervoor zorgt dat iedereen het belang ziet en voelt om mee te doen. Dat moet gaandeweg ontdekt worden.”
Waarom lukt het tot nu zo slecht mensen voor elkaar en in het bijzonder voor kwetsbare ouderen te zorgen?
”In de participatiemaatschappij verwacht de overheid dat mensen langer zelfstandig blijven wonen, ook als ze meer kwetsbaar worden. De meeste mensen willen dat ook graag, maar dan moet de omgeving er wel op ingesteld zijn. Woont er iemand in de straat die je medicijnen kan halen? Zijn er mensen om een praatje mee te maken? Zijn er mensen van dezelfde leeftijd in de buurt die je kunt ontmoeten als je dat fijn vindt? Voel je je nog wel veilig? Zijn er zinvolle activiteiten in de wijk waar je aan mee kunt doen? Kortom: voelen ouderen zich nog onderdeel van een wijkleven waar ze wel aan mee willen doen? Als dit niet zo, dan is langer thuis wonen een prachtig idee, maar worden mensen er niet gelukkiger van.”
Wat is de oplossing?
“We moeten meer naar elkaar omkijken en oog krijgen voor kwetsbare burgers. Diversiteit in een wijk moet meer gewaardeerd en gezien worden, zodat iedereen het gevoel heeft erbij te horen.“
Ik moet denken aan het touwtje van Jan Terlouw. Hoe kun je elkaar vertrouwen en het leefklimaat verbeteren als je veel van elkaar verschilt?
“Dat is lastig, want dat zijn we niet meer gewend. Er is wantrouwen, er zijn grote sociale en culturele verschillen, en in sommige wijken is veel criminaliteit waardoor mensen zich niet veilig voelen. Dat touwtje is een mooi ideaal, maar het gaat nogal ver. Vroeger kon dat ook niet overal. In sommige wijken wel maar in andere wijken niet.”
Ons debat richt zich op betere zorg voor ouderen. Hoe bevorderen we hun welzijn?
“Welzijn van ouderen vraagt iets van iedereen. Want wat is oud eigenlijk? De verschillen tussen ouderen zijn ontzettend groot, dus je kan niet over ‘de’ ouderen spreken. Ook moet je je afvragen hoe je zelf ouder wilt worden. Hoe wil je behandeld worden als je hulp of zorg nodig hebt? Erkenning en waardering wordt in onze samenleving meestal opgehangen aan wat je doet en wat je hebt bereikt. Als je kwetsbaarder wordt, is het lastig om die rol vast te houden, maar dat betekent niet dat je er niet meer toe doet. Integendeel. Maar dat betekent wel dat we anders tegen ouder worden moeten aankijken.
Natuurlijk, we moeten niet terug naar sociale controle of naar een zorgplicht voor je ouders. Er zijn grenzen aan wat we van burgers kunnen verwachten. Eigen regie, eigen keuze is in onze geïndividualiseerde samenleving heel belangrijk – of je nu jong of oud bent, kwetsbaar bent of niet. We moeten op zoek naar een nieuwe manier van gemeenschappelijkheid die past in onze cultuur. Het gaat er eigenlijk om dat we samen zo prettig mogelijk kunnen leven.”
maandag 12 maart 2018
Kom dichterbij: Ouder worden en samen leven in Rotterdam
Gasten: oud PvdA-politicus en feminist Hedy d’Ancona, schrijver en documentairemaker Het Doet Zo Zeer Heleen van Royen, bestuursvoorzitter Stichting Humanitas Rotterdam Gijsbert van Herk, publicist Mohammed Benzakour, directeur Nationaal Programma Kwaliteitssprong Zuid Marco Pastors, wethouder Sven de Lange en geestelijk begeleider Neanske Tuinman. Moderator is sociaal ondernemer John Overmeer. Vind hier meer informatie over de gasten.
Locatie: 't Klooster, Afrikaanderplein 7 in Rotterdam.
Tijd: 19:00 – 22:00 uur (inloop vanaf 18:30 uur)
Tickets: 5 euro inclusief consumptie. Koop nu je ticket >>
Ook verkrijgbaar aan de deur, wel graag contant betalen.