Frida Winklaar (79) uit Waddinxveen is voorstander van een wet op voltooid leven, schrijft ze in haar brief aan politici in Den Haag. Ze hoopt dat haar wens, als het zo ver is, gehoord wordt. En wil niet dat anderen voor haar beslissen. Hoe wil zij ouder worden?
“In de discussie over voltooid leven gaat het altijd over eenzame bejaarden of mensen die van alles mankeren en daarom dood willen. Daar kan ik weleens kwaad over worden. Wat als je niet krakkemikkig bent? Ik sta midden in het leven. Ik wandel veel, doe vrijwilligerswerk, ga naar het theater. Ik kan amper geloven dat ik volgend jaar tachtig word. Eenzaam zal ik ook niet snel worden. Ik heb veel mensen om me heen en al dertig jaar een latrelatie met mijn partner Lineke. Maar tóch kan ik me voorstellen dat er een moment komt dat het klaar is en ik denk: ‘het is mooi geweest. Het is rond.’ Dan wil ik niet gaan wachten tot het zo ver is.”
Lineke
“Ik praat over mijn levenseinde met de huisarts, familie en mijn partner. Ze begrijpt dat heel goed. Lineke is jonger dan ik ben, 70 jaar en net gepensioneerd. Ze zegt: ‘ik hoop dat we samen kunnen gaan, maar als jij alleen wil, moet ik dat ook respecteren.’ Dat zijn geen leuke gesprekken. Want zij is nog niet zo ver.”
Geregeld
“In Waddinxveen wordt er goed gezorgd voor senioren. Maar ik hoorde van een buurvrouw uit Zoetermeer hele andere verhalen. Zij is suikerpatiënt (red. diabetes) en heeft daar een tijd in een verzorgingshuis gezeten, waar ze niet genoeg tijd voor de mensen namen. Ze brachten het eten en holden weer weg. Ik vind dat het overal goed geregeld moet worden.”
Wegwerp-oudjes
“We vormen samen een gemeenschap. Je bent voor elkaar op aarde en zorgt voor elkaar, steunt elkaar. We zijn geen wegwerp-oudjes. De een wil naar een verzorgingstehuis, de ander wil op zichzelf blijven wonen, weer een ander zegt ‘tot hier en niet verder’. Die wensen moeten gerespecteerd worden. Het gaat erom dat iedereen de kans krijgt om op een menswaardige manier oud te worden.”
Treurig
“Mijn moeder stierf op haar 95e na een lang ziekbed in een ziekenhuis op Aruba. Ze had darmkanker en wilde niet meer behandeld worden, maar dat kon niet volgens het katholieke regelement van het ziekenhuis. Ik heb een maand aan haar ziekbed gestaan. Ze lag aan een infuus, kreeg pijnstillers. Ze was aan het versterven, heel treurig. Als sommige van mijn broers en zussen niet gelovig waren geweest, had ik een plan bedacht.”
Hard
“Ik ben al lang lid van de Nederlandse Vereniging Voor een Vrijwillige Levenseinde (NVVE) en steun de Levenseindekliniek. Ik heb mensen gezien die lijden aan het leven. Moeten die voor een trein springen? Moet het zo ver komen? Dat vind ik hard. Als je van iemand houdt, laat je hem niet stikken.”
Lippenstift
“Het mooie aan ouder worden, is dat je veel dingen kunt loslaten. Ik durf nu naar buiten zonder lippenstift op. Ik begrijp mensen beter, heb meer levenservaring. Je kijkt niet meer zo gauw van iets op. Het leven wordt duidelijker. Afhankelijkheid is mijn grootste angst. Stel dat ik slecht ter been word. Ik vind het niet makkelijk om anderen voor mij te laten zorgen. Voor de dood ben ik nooit bang geweest. Iedereen gaat een keer. Dat is het leven. Ik pluk nu de dag, maar op een gegeven moment is het mijn tijd.”
Winklaar is naast lid van het Humanistisch Verbond ook lid van de Nederlandse Vereniging Voor een Vrijwillige Levenseinde (NVVE). Ze steunt ook de Levenseindekliniek. “Ik heb mensen gezien die lijden aan het leven. Moeten die voor een trein springen? Moet het zo ver komen? Dat vind ik hard. Als je van iemand houdt, laat je hem niet stikken.”
Breng ons verhaal naar Den Haag
Het debat over belangrijke onderwerpen mag niet bevriezen. Wat moet er volgens u uit de ijskast blijven? Waar loopt u warm voor? Kom in actie.
Frida Winklaar was kleuterleidster. De laatste jaren deed ze dat in Waddinxveen op kleuterschool Pinkelotje. Ze heeft een latrelatie met Lineke Roseboom uit Houten. Zij is vrijwilliger voor onder meer Vluchtelingenwerk, Simia Literario en Welzijnswerk Antillianen. Ze is lid van het Humanistisch verbond, de NVVE en Groen Links.
De serie
Lees alle interviews in deze serie
Beeld: Thinkstock