‘Ik rapte over alles, behalve over de olifant in de kamer’
Op zijn zestiende nam de Utrechtse rapper Aziz H. (25) afstand van de islam, al wisten de meeste mensen in zijn omgeving daar niets vanaf en bleef hij een dubbelleven leiden. Onlangs bracht hij zijn album Kafir uit, waarin hij zichzelf out als ex-moslim en zijn uitdagende reis naar een eigen identiteit en vrijheid deelt. Met zijn verhaal hoopt hij iets voor anderen te betekenen die in een soortgelijke situatie vastzitten.
‘Voor mij houdt het zijn van een ex-moslim in dat ik zonder excuses mezelf kan zijn. Als je in een streng conservatieve gemeenschap opgroeit is de rol die je uitvoert heel beperkt, zowel voor vrouwen als voor mannen. Als je je daarbuiten wil bewegen is er iets mis met je, wordt gedacht.’
‘Ik wilde altijd al muziek maken en rapper worden. Nu ben ik iemand die nooit een blad voor de mond neemt en ook politiek georiënteerd is, dus ik heb genoeg te zeggen. Maar hierover durfde ik me niet uit te spreken. Dat was als een onrealistische droom.’
‘Het niet mogen zijn wie ik ben en niet mogen zeggen wat ik eigenlijk wilde zeggen maakte me heel ongelukkig. Er woedde een innerlijke strijd in me: ga ik de rest van mijn leven een ander soort muziek maken waarin ik niet mezelf ben, of spreek ik me uit? Ik rapte over van alles en nog wat, behalve over de olifant in de kamer.’
Omarm je identiteit
‘Nu weet ik dat de mooiste muziek, net als alle kunst, gemaakt wordt wanneer je voor de volle honderd procent jezelf durft te zijn. Als mens is het ongelooflijk belangrijk om je eigen identiteit te omarmen en uit te dragen. Je kunt zelf wel weten wie je bent, maar het is ook belangrijk dat anderen dat zien. Anders blijf je je verschuilen en dat gaat aan je vreten.’
“ Door me openlijk uit te spreken ontvang ik steun van anderen. De eenzaamheid is weg. ”
‘Een artikel van Humanistisch Verbond uit 2017, Ex-Moslims; laat van je horen!, gaf me mede moed om door te zetten. Het ging over ex-moslims en het belang om je uit te spreken; dat er volop mensen zijn die de islam hebben verlaten maar er simpelweg niet openlijk voor uitkomen. Onder meer omdat ze denken dat ze de enigen zijn. En ook het boek van Lale Gül, Ik ga leven, was belangrijk voor me. Op het verlaten van de islam rust nog steeds een groot taboe. Ik besefte echter dat ik nooit mijn volledige potentie zou bereiken als ik niet mijn waarheid in mijn muziek durfde te leggen.’
Een dramatisch lot
‘Het lastige is dat je gaat twijfelen over jezelf. Het is moeilijk om opgewassen te zijn tegen een omgeving waar iedereen zegt dat je in de war bent. Natuurlijk kun je logisch nadenken en weet je waar je mee bezig bent, maar toch. Ergens zit dat stemmetje: wat als er wel wat mis met is?’
‘Het had niet veel gescheeld of ik had die rol geaccepteerd, om de rest van mijn leven niet mezelf te zijn. Dat is een dramatisch lot, vind ik. En het zegt veel dat zelf iemand als ik, die altijd sterk in z’n schoenen heeft gestaan, zo zeer aan zichzelf kan gaan twijfelen. Lange tijd vond ik het leven niet de moeite waard. Ik maakte soms serieus de afweging: wat zouden mijn ouders erger vinden, dat ze een dode zoon hadden of eentje die openlijk ongelovig is? Dat zijn donkere gedachtes. Hetzelfde geldt voor mensen die gay zijn met een islamitische achtergrond: wat is beter, een dode moslimzoon of -dochter of eentje die uit de kast is?’
“ Reacties van gelijkgestemden bezorgen me kippenvel, zoals die van een zestienjarige jongen die zichzelf ook net had geout als ex-moslim. ”
‘Het aparte is dat ik zo laag ben gegaan dat ik alle angst verloor. Zelfs de dood was niet meer iets om bang voor te zijn. Ik werd daarin heel nihilistisch en dat werd als het ware mijn nieuwe superkracht: als ik nergens bang voor was kon ik mijn leven eindelijk leven zoals ik dat wilde, zonder rekening te houden met consequenties. Vandaar dat de albumcover zo heftig is. Zelfs als de dood ervoor nodig is, dan is het ’t nog steeds waard om jezelf te zijn.’
Steun en inspiratie
‘Met het uitbrengen van mijn album Kafir, wat Arabisch is voor ‘ongelovige’, kan nu de hele wereld weten dat ik niet meer geloof. Ik hoef niets meer uit te leggen of me in bochten te wringen en doen alsof. Nooit meer hoef ik die rol te spelen of dat masker op te zetten. De geest is uit de fles en hij gaat niet meer terug.’
‘Ik heb het album gemaakt waarvan ik had gewild dat ik er zelf naar had kunnen luisteren. Ik hoop dat mijn muziek nu anderen de steun geeft die ze nodig hebben; wie weet gaan zij op hun beurt ook weer anderen inspireren.’
“Nooit meer hoef ik die rol te spelen of dat masker op te zetten. De geest is uit de fles en hij gaat niet meer terug.“
‘Inmiddels heb ik meerdere berichten ontvangen van mensen die hetzelfde meemaken, waaronder een jongen van zestien die net aan zijn familie heeft verteld dat hij geen moslim meer wil zijn – dezelfde leeftijd als ik toen had. Toen ik dat las kreeg ik kippenvel. Door me openlijk uit te spreken ontvang ik nu steun van anderen. De eenzaamheid is weg.’
Vechten voor je vrijheid
‘Sommige mensen accepteren het maar begrijpen niet waarom ik het zo nodig moet benoemen: waarom kan ik niet gewoon mijn leven leiden en mijn mond houden over de islam? De reden dat ik het moet benoemen is echter omdat het nog zo’n taboe is. Ik heb ook veel bedreigingen ontvangen, ook doodsbedreigingen. Verkapt, maar ook een paar die heel gedetailleerd waren.’
‘Het is misschien ook de tijdsgeest, zulke dingen kun je makkelijk roepen. Wie weet ben ik er te laconiek over, al heb ik wel aangifte gedaan, maar dat komt misschien omdat ik er rekening mee had gehouden dat ik haat zou ontvangen. Natuurlijk gaat zoiets niet in je koude kleren zitten en kijk ik meer om me heen, maar op het moment dat we mensen met de dood gaan bedreigen omdat zij zich uitspreken om zichzelf te kunnen zijn, weet ik precies waarom ik doe wat ik doe. Dat is die vrijheid waarvoor ik wil vechten.’
‘Tegen andere moslims die worstelen met hun geloof zou ik willen zeggen dat het echt niet makkelijk is om eruit te stappen, maar het leven is te kort om een aangepaste versie van jezelf te zijn. Het is hoe dan ook alle stress en al het gedoe waard. Voor mij voelt het alsof er een last van mijn schouders is gevallen. Ondanks alle moeilijkheden ben ik bij eerder vergeleken nu een stuk dichterbij mijn geluk.’
“ Het had niet veel gescheeld of ik had die rol geaccepteerd, om de rest van mijn leven niet mezelf te zijn. Een dramatisch lot. ”
‘Thuis vertellen dat ik geen moslim meer ben heb ik in stapjes gedaan, omdat het zoiets heftigs was. Bij mijn moeder probeerde ik het onderwerp voorzichtig aan te snijden, maar ze wuifde het steeds weg. Toen besloot ik om het gewoon rechtuit te zeggen. Ze was gechoqueerd. Vanuit haar verdedigingsmechanisme riep ze dat ik haar zoon niet meer was en dat ik uit huis moest. Zestien was ik.
Ik neem mijn moeder daarin niks kwalijk. Vanuit haar perspectief begrijp ik dat het heftig is om te horen. Als ouder wil je het beste voor je kind en als moslimouder geloof je nu eenmaal dat de islam het beste is. Dat je vervolgens vanuit een soort wanhoop dit soort dingen roept is pijnlijk, maar begrijpelijk. Ze begreep alleen niet dat het juist slecht voor mij was.
Het enige wat ik eigenlijk had willen horen was dat ze nog steeds van me hield en dat ze er voor me zou zijn. Zo’n reactie ontvangen als je je zo kwetsbaar opstelt zorgt voor veel onzekerheid. In eerste instantie deed het me twijfelen aan de weg die ik wilde inslaan.
Aanvankelijk hield ik het nieuws zelfs voor mijn vader nog verborgen. Hij kwam erachter toen ik tijdens Ramadan dacht even stiekem wat op mijn kamer te kunnen eten. Het huis was te klein toen hij dat zag.
Sindsdien is het onderwerp taboe gebleven, maar in de loop der jaren zie ik wel dat mijn ouders er gemakkelijker mee om kunnen gaan. Mijn moeder maakt er soms ook grapjes over, als ik haar nu tijdens Ramadan spreek zegt ze weleens gekscherend dat ik vast niet kan wachten tot Iftar en we weer mogen eten.’
A list of posts
Blijf op de hoogte
Verruim je blik met onze nieuwsbrief.