Humanisme in een land onder God
Op de meerdaagse jaarconferentie van de American Humanist Association in Philadelphia wordt veel aandacht besteed aan het probleem van scheiding tussen kerk en staat. De Founding Fathers van de VS brachten deze scheiding consequent aan in de grondwet. Zij zagen dat ook als een voorwaarde voor samenhang in de religieus verdeelde samenleving.
Later werden onder druk van christelijke kerken en politici stelselmatig godsdienstige elementen in de publieke voorzieningen geïntroduceerd. De bankbiljetten zeggen dat Wij god vertrouwen. In allerlei minder of meer verplichte eden, geloften en dagelijkse verklaringen van trouw aan het land wordt een verbinding gelegd tussen patriotisme en godsdienst. Daarnaast verschijnen er regelmatig godsdienstige symbolen in publieke ruimten, waarmee ook een godsdienstige claim op het openbare leven wordt gelegd.
Het leuke van de VS is dan weer dat er allerlei groepen van “non believers” deze praktijken juridisch bestrijden, tot aan het Supreme Court toe. Op deze conferentie gaf Rob Boston van “Americans united for separation of church and State” een heldere uiteenzetting over de spanning tussen theocratie en de seculiere staat. Aan de ene kant Keizer (Augustus) Constantinus die het Romeinse rijk omvormde tot een christelijke theocratie en aan de andere kant de seculiere staat vertegenwoordigd door James Madison, de Vader van de grondwet van de VS. Boston schetst het verbijsterende feit dat het land met een voorbeeldige seculiere grondwet, verworden is tot een bekrompen samenleving met theocratische trekken.
Maar ook wordt duidelijk dat hier tenminste een openbaar debat wordt gevoerd over deze spanning. En dat in vele rechtzaken de kwesties worden beslecht. James Croft, een begaafd humanistisch spreker van Harvard, legt uit dat humanisme in de VS altijd politiek is geweest en ondanks alle inhoudelijke verdieping zal blijven. Daarom is het belangrijk de verschillende humanistische organisaties, ethisch humanisten, atheïstische en vrijdenkers te blijven verenigen.
En hoe is dat in Nederland? Wij worden hier gezien als een voorbeeld van het land van de Verlichting. Zij zijn verbaasd en raken opgewonden van het feit dat in ons land de “non believers” inmiddels in de meerderheid zijn. Ik geniet daar maar even van, het geeft hen ook hoop op een seculiere toekomst.
Ik laat maar even buiten beschouwing dat wij nog worden geregeerd door een niet gekozen staatshoofd “bij de gratie Gods” en dat ook de zojuist geslagen munten met de beeltenis van de nieuwe koning nog de stelling “God zij met ons” uitdragen. En dat we daarmee de burgers van de andere eurolanden lastig vallen met onze godsdienstige onzin. En dat dit gebeurt onder een regering zonder christelijke partijen, waarvan de liberale en sociaal democratische leiders deze bizarre symboliek schaapachtig bagatelliseren. Waarschijnlijk ook omdat men zich laat gijzelen door kleine orthodox christelijke partijtjes, die ook andere vormen van humane vooruitgang kunnen tegenhouden. Men zou het hier niet begrijpen, men zou vragen waarom de humanisten er geen rechtzaken over beginnen.
Ik laat het dus maar even, maar het is eigenlijk wel beschamend.
Lees meer over het congres op de site van de American Humanist Assocation
Tags:#beeldvorming#De Verlichting#Humanisme#internationaal humanisme#Seculier
A list of posts
Vrij denken, samen leven. Sinds 1946.
Blijf op de hoogte van acties voor een menselijker samenleving, inspirerend nieuws en evenementen.