Erasmus was een Amazigh
In de Marokkaanse gemeenschap in Nederland is er een positieve verschuiving als het gaat om individuele vrijheden en zelfbeschikking. De groeiende bewustwording van de Amazigh- of Berber-cultuur en identiteit speelt daarbij een belangijke rol, vindt gastblogger Rachid Benhammou.
De opleving is mede tot stand gekomen doordat er iets meer bewegingsvrijheid is ontstaan om de Amazigh-cultuur actief te beleven. De Amazigh-taal wordt meer erkend, op scholen onderwezen en in de media krijgt het ook vaker een podium. Daarnaast zijn veel publicaties de laatste jaren ook in het Nederlands vertaald. En als laatste is daar de kracht van sociale media, waarin je elkaar stimuleert, motiveert en onderwijst.
Bepaalde opvattingen binnen de Amazigh-cultuur (Amazigh betekent letterlijk: vrij mens) en het humanisme liggen niet ver van elkaar. Echter, er is een gebrekkige kennis en onvoldoende waardering van de eigen rijke cultuur en geschiedenis en haar vrijzinnige waarden. Dit heeft vooral te maken met de dominante rol van religie binnen de Marokkaanse gemeenschap. Net zoals binnen het humanisme er verschillende opvattingen bestaan, is dat net zo bij de Imazighen.
‘ Atheïstische whisky-drinkers, seculiere liberale moslims en vrome hoofddoek dragende moslima’s, stonden samen op de dansvloer.’
Erasmus
Een aantal zet zich bijvoorbeeld af tegen elke vorm van religie, terwijl anderen vrome moslims, christenen of joden zijn. Humanistische waarden zoals individuele keuzevrijheid, democratie, gelijkheid en vrijzinnigheid, lijken sterk op die waar de Amazigh-cultuur voor staat. Wat dat betreft had Erasmus een Amazigh kunnen zijn.
De culturele en historische Amazigh-identiteit zorgt ervoor dat men nadenkt over de relatie tussen religie en cultuur. Door op zoek te gaan naar informatie over de geschiedenis en achtergronden van de taal en cultuur van hun voorouders, zien sommige Imazighen de noodzaak van een duidelijk onderscheid tussen religie en cultuur. Ja, de Imazighen zijn overwegend islamitisch, en zullen dat ook blijven. Maar velen beseffen ook dat het beeld over Marokkaanse Nederlanders, waarin ze vooral Marokkaan en/of moslim zijn, met alle analyses die daaruit volgen, een gemiste kans is. Het is enorm belangrijk dat die aspecten niet zo’n dominante rol mogen spelen in wie je bent. Je bent en blijft uiteindelijk een persoonlijkheid met individuele vrijheden.
Whisky-drinkers
In deze donkere en angstige dagen snakt een ieder naar het moment waarin het licht weer regeert, lijkt mij. Maar ik vraag mij af hoe het komt dat zo een positieve ontwikkeling als die van de Amazigh-cultuur, bijna geen aandacht krijgt. Niet van de politiek, ook niet van de Nederlandse media. In januari, tijdens de Amazigh-nieuwjaarsviering in Den Haag, genoten ruim duizend mensen uit alle delen van het land én uit andere Europese landen, van heerlijke muziek, poëzie, hapjes en exposities. Maar zij vierden bovenal de vrijheid, vrijzinnigheid en het positieve van een prachtige cultuur. Atheïstische whisky-drinkers, seculiere liberale moslims en vrome hoofddoek dragende moslima’s, stonden samen op de dansvloer en genoten van al het moois, maar vooral van elkaar. Kan dat? Ja, dat kan. Heeft u daarover gelezen in de krant? Waarschijnlijk niet.
‘Feminisme en emancipatie waren bij de Imazighen duizenden jaren geleden al belangrijke aspecten van de samenleving’
Vrouwenemancipatie
Een ander mooi aspect is de rol van de vrouw. De Amazigh-cultuur heeft in de afgelopen duizenden jaren, verschillende koninginnen, vrijheidsstrijdsters en andere vrouwelijke historische figuren voortgebracht die belangrijk en beslissend waren voor de Imazighen.
Neem bijvoorbeeld koningin Dihya. Zij leidde in de 7e eeuw het verzet tegen de oprukkende islamitische legers in Noord-Afrika. De Arabieren noemden haar ook wel ‘Kahina’ (wat tovenares of heks betekent) omdat men het niet kon vatten dat een vrouw hele legers aanvoerde. En in de jaren ’20 was de rol van de Riffijnse vrouw groot tijdens de Spaans-Riffijnse Oorlog. Zij namen deel aan verschillende veldslagen, maar verzorgden ook de gewonden en waren een belangrijke schakel in de bevoorrading van de soldaten aan het front. Ook namen sommigen bestuurlijke taken over, naast het bewerken van het land.
Je kan zeggen dat feminisme en emancipatie bij de Imazighen duizenden jaren geleden al belangrijke aspecten van de samenleving waren. De vraag die bij mij dan wel rijst is: waar is het in Godsnaam mis gegaan?
Positief
Het is moeilijk om juist de positieve aspecten te belichten. Positiviteit scoort niet in een tijd waar we lijnrecht tegenover elkaar staan. Maar laten we, ondanks dit gegeven, tussen al het geweld van schreeuwerige krantenkoppen en nietszeggende artikelen, nou wat meer energie stoppen in positieve zaken. We hebben met z’n allen een verantwoordelijkheid om juist de mooie dingen des levens een podium te geven. Niet alleen oordelen over anderen, terwijl je het eeuwige slachtoffer speelt. En vooral uitgaan van je eigen krachten. Want als je hoofd niet vertroebeld wordt door het onuitputtelijk oordelen van andere mensen, houd je blijkbaar ruimte over voor hogere kunsten, muzikale talenten en levenslust.
The Point of No Return is ingeslagen. De eeuwenlange onderdrukte Amazigh-cultuur, met al haar prachtige facetten, slaat keihard terug. Met vrijheid, openheid en waardigheid. En daar kunnen we in Nederland met plezier naar uitkijken.
Rachid Benhammou is cultureel ondernemer, columnist, en lid van de groep Nieuwe Vrijdenkers.
Het Platform Nieuwe Vrijdenkers is van en voor mensen met een moslim-achtergrond die niet meer geloven, ook wel ‘ex-moslims’ genoemd. Ontmoeting en informatie-uitwisseling staan hier centraal. Regelmatig komt een deel van het Platform bijeen voor een lezing en gesprekken.
Beeld: Wikiflags
Tags:#Atheïsme#beeldvorming#gelijkwaardigheid#Zingeving
Vrij denken, samen leven. Sinds 1946.
Blijf op de hoogte van acties voor een menselijker samenleving, inspirerend nieuws en evenementen.