Boerka is geen symbool van zelfbeschikking
Wat zegt de wet?
Allereerst is het belangrijk te weten waar de wet nu precies over gaat. Het ingetreden verbod is namelijk geen algeheel verbod op het dragen van ‘gezichtsbedekkende kleding’. Het verbod geldt alleen voor bepaalde overheidsgebouwen – zoals ziekenhuizen en het openbaar vervoer – waar mensen die hun gezicht bedekken voortaan geweigerd kunnen worden. Eigenaren van bijvoorbeeld winkels kunnen dat al veel langer. Als voornaamste reden hiervoor wordt door de wetgever aangevoerd dat iemand die zijn gezicht bedekt een probleem kan vormen voor de veiligheid. Zo mag je ook niet met een motorhelm of een bivakmuts een benzinestation inlopen. Die moet je afdoen. Je moet te identificeren zijn voor de eigenaar van de winkel. Maar – los van die gebouwen – mag je ook na 1 augustus je gezicht bedekken als je over straat gaat. In die zin staat het je nog steeds vrij om te dragen wat je wilt.
Is een verbod wel effectief of gewenst?
De discussie in de media en in de politiek gaat nu vooral over het dragen van een boerka of nikab, kledingstukken die worden gedragen door uiterst orthodox islamitische vrouwen. In Nederland zijn dat maar een paar honderd vrouwen, maar in streng-islamitische landen zijn er veel mensen die dit dragen. In Saudie-Arabië is dit soort kleding zelfs verplicht voor vrouwen. Veel feministen, vrijdenkers, humanisten, maar ook andere moslims in die landen verzetten zich tegen deze wettelijke verplichting, maar ook tegen de groeiende sociale druk vanuit uiterst orthodoxe kringen richting vrouwen om ze te dragen.
Het Humanistisch Verbond verzet zich tegen elke vorm van orthodoxe religie waarbij fundamentele mensenrechten niet gerespecteerd worden. We zien de boerka als een van de belangrijke symbolen daarvan. Het doet zowel vrouwen als mannen tekort. Als er sprake is van dwang bij het dragen van nikabs of boerka’s dan is dat onacceptabel. Maar zelfs als een vrouw uit eigen beweging dit soort kleding draagt, dan kun je het nog steeds oneens zijn met de gedachte die erachter zit.
Moet je dan ook het dragen van de boerka en de nikab in Nederland verbieden? Het Humanistisch Verbond heeft zich in het verleden uitgesproken tegen een algeheel ‘boerkaverbod’ omdat het uiteindelijk de vrijheid van iedereen is om te dragen wat hij of zij wil, ook al ben je het oneens met de gedachte die erachter zit. Het gedeeltelijk verbod op gezichtsbedekkende kleding dat nu is ingetreden geldt echter alleen voor bepaalde plekken, en daar wordt verschillend over gedacht. Er zijn humanisten die deze variant wel goed vinden, alleen al uit symbolische overwegingen.
Tegelijkertijd geeft zo’n verbod ook praktische en principiële dilemma’s. En daar zijn veel humanisten ook gevoelig voor. Want ga je een vrouw met gezichtsbedekkende kleding straks de toegang tot een ziekenhuis ontnemen? En als iemand zo’n kledingstuk onvrijwillig draagt, is het dan niet logischer degene te beboeten die haar daartoe dwingt, dan de vrouw zelf? Humanisten kunnen dus onderling van mening verschillen of dit gedeeltelijk verbod wel of niet gewenst is en effectief zal zijn.
Oog op de bal
Wat het Humanistisch Verbond betreft moet het debat in Nederland niet de focus wegnemen van waar het grootste probleem ligt. We zijn het inhoudelijk niet eens met boerkadragers in Nederland, maar worden ook niet enthousiast van het gedeeltelijk boerkaverbod. Hoe dan ook: de boerka is en kan geen symbool zijn van zelfbeschikking. Humanisten komen wereldwijd op voor de vrijheid van zelfbeschikking en we zetten ons in voor de vrijheid van elk individu en dus ook elk meisje en vrouw om in vrijheid en gelijkheid te leven.
De echte vraag is niet of je die boerka mag dragen, maar dat je hem móet dragen in heel veel landen en gemeenschappen. Onze eerste steun verdienen al die vrouwen die met gevaar voor eigen vrijheid en soms ook eigen leven de boerka afdoen. En met het afdoen van de boerka eisen ze op dat ze gezien mogen worden. Niet alleen hun haar, hun neus en hun ogen, maar ook als volwaardig vrij burger, die zelf mag kiezen hoe zij haar leven inricht, met wie ze trouwt, wat ze wil leren en of ze wil reizen. Want in die landen waar de boerka verplicht is worden die individuele rechten niet aan vrouwen toegekend. Die intolerante variant van de islam, in landen waar geen scheiding is tussen kerk en staat en waar fundamentele mensenrechten met voeten worden getreden, dienen scherp bekritiseerd te worden. Daar zetten humanisten zich wereldwijd voor in, soms ook met gevaar voor eigen leven.
Tags: #boerkaverbod #freedom of thought #godsdienstvrijheid #keuzevrijheid #Mensenrechten #vrijheid van denken
A list of posts
Vrij denken, samen leven. Sinds 1946.
Blijf op de hoogte van acties voor een menselijker samenleving, inspirerend nieuws en evenementen.