Even geen Humanistische Canon. Nee, de komende tijd blog ik over iets nieuws: de Basisopleiding ‘Humanistische Filosofie’. Een samenwerking tussen de Internationale School voor Wijsbegeerte (ISVW) en het Humanistisch Verbond. Vijf weekends over de uitgangspunten van Jaap van Praag, vader van het Nederlands Humanisme.
Martijn Rozing is de hoofddocent en legt zijn spullen klaar als ik binnen wandel. Het eerste weekend voor deze nieuwe cursus maakt ons ietwat nerveus.
Er hebben zich 25 mensen ingeschreven, een mooi begin. Een beetje onwennig kijkt iedereen rond en Martijn valt meteen met de deur in huis: Wat is eigenlijk ‘Humanistische Filosofie’?
Wat is filosofie en wat humanisme?
Eerst maar eens de filosofie. Volgens sommigen is filosofie vooral een kritische methode van denken en een logische methode van redeneren. Anderen menen dat filosofie een levenskunst is: de inzet om een ‘goed leven’ te leiden. En dan humanisme.Volgens sommigen een culturele stroming, een manier van kritisch denken die door velen wordt gedeeld. Anderen beweren dat humanisme een specifieke levensbeschouwing is, met als inzet een goed leven leiden op basis van puur menselijke vermogens.
U merkt al, er zit overlap tussen opvattingen over humanisme en filosofie. En het is die overlap die we de komende weekenden onderzoeken.
Om het ons zelf lekker moeilijk te maken, gaan we te werk aan de hand van de tien postulaten van Jaap van Praag. Van Praag formuleerde ze als fundamenten van de humanistische levensbeschouwing. We zetten ieder weekend twee postulaten centraal en verbinden ze aan een actueel thema. Dit weekend vrijheid en volledigheid.
Socrateshoogleraar Maureen Sie gaat in op het debat over de vrije wil versus ons gedetermineerde brein. Dat ‘versus’ blijkt toch net iets moeilijker te liggen. Veel te ingewikkeld voor dit korte blog. Niet getreurd, u kunt naar haar oratie.
Erno Erskens gaat in op Erasmus en bevrijdende humor en zondagochtend staat in het teken van de schijnwereld van Plato versus de volledige van Aristoteles. We sluiten af met een ware humanistische preek van emeritushoogleraar Henk Manschot.
Vrijheid en volledigheid
Vrijheid en volledigheid zijn mooie postulaten om mee te beginnen. Ze vormen het begin van het humanistische denken. En toch, Van Praag zelf begint er niet mee. Wat hem betreft is de meest fundamentele notie omtrent de mens: natuurlijkheid. Helemaal zo gek niet daar eens bij stil te staan. En ik wil u bijgaand filmpje niet onthouden, het begin van de preek van Manschot. Ga er rustig voor zitten en ik beloof u drie en een halve minuut onderdompeling in een paradoxaal maar harmonieus gevoel van vrijheid, natuurlijkheid en volledigheid.
De opleiding volgen?
U kunt zich nog inschrijven voor de komende weekends (apart of allemaal samen) via de website van de ISVW
Eshter Wit, Hoofdredacteur van de Humanistische Canon en mede-bedenker van de Basisopleiding Humanistische Filosofie