Oefeningen voor het leven, want oefening baart (levens)kunst
Levenskunst is een heel pakket van praktijken die gericht zijn op jouw leven.
Wat is ‘levenskunst’?
De filosoof Foucault is een van de belangrijkste denkers op dit gebied. Hij heeft het over technieken van het zelf.
Het uitgangspunt is dat je jezelf, je karakter en je leven vormgeeft door oefening. Zoals je ook een instrument kunt vormgeven, of je huis. Natuurlijk heb je niet alles voor het zeggen. Sterker nog, veel heb je helemaal niet voor het zeggen. Jij en je leven zijn de objecten waaraan gewerkt wordt en beiden zijn niet hap snap te veranderen of te vormen. Hier vindt je een paar manieren om levenskunst in praktijk te brengen.
‘‘Wat mij opvalt, is dat kunst in onze samenleving iets geworden is wat met voorwerpen te maken heeft, en niet met mensen of met het leven. Kunst is een specialiteit van experts die men kunstenaars noemt. Maar waarom zou niet iedereen een kunstwerk van zijn leven kunnen maken? Waarom is die lamp, dit huis wel een kunstwerk en mijn leven niet?
Foucault in een interview met Paul Rabinov, 1984’’
Laat je inspireren en win advies in
De vragen die je in het leven tegenkomt zijn niet alleen puur persoonlijk, ze zijn vaak algemeen menselijk. Het gaat over de omgang met emoties, met trots, met teleurstelling. In literatuur, kunst en andere culturele uitingen worden algemene vragen op een persoonlijke en verhalende manier uitgewerkt. Deze uitingen kunnen inspirerend zijn en je tot denken aanzetten.
Zoek persoonlijke voorbeelden en leraren
In de klassieke levenskunst stond de verhouding leraar-leerling centraal. Je werd geadviseerd en aangemoedigd iets van je leven te maken door mensen die als voorbeeld dienst kunnen doen, die zelf aan levenskunst doen. Wie is voor jou een voorbeeld? Dit kan overigens ook een voorbeeld op afstand zijn, iemand wiens leven, werk of gedachten je bewondert.
‘‘Heb je in je persoonlijke leven adviseurs met wie je gesprekken voert, of mensen die een voorbeeld voor je zijn? Goede gesprekspartners en adviseurs zijn onontbeerlijk bij levenskunst.’’
Hoe doen andere mensen het eigenlijk?
Ieder individu heeft een geheel eigen biografie. Deze biografieën of levenslopen zijn bijzonder divers en kunnen leerzaam zijn bij het vormgeven van je eigen leven. Vragen hoe anderen het doen hoort bij levenskunst.
Voer een gesprek met een ander
In een gesprek met anderen kom je vaak verder dan in je eentje. In een gesprek verwoord je je gedachten en gevoelens. Verwoorden betekent ook dat je jezelf terug hoort. Zo krijg je door je uit te spreken vaak voor jezelf pas duidelijk waar je mee bezig bent, welke vragen je hebt, wat je zou willen leren.
Voer een gesprek met jezelf.
Door te schrijven geef je je gedachten vorm. Op die manier sta je even rustig stil bij wat je hebt meegemaakt, wat je doelen zijn, wat je ervaren hebt, wat goed en niet goed ging en welke criteria je daarvoor hanteert. Dit kan in dagboekvorm maar ook via essays of verhalen. Door dingen voor jezelf op te schrijven, dwing je jezelf de soms rommelige gedachten en gevoelens wat duidelijker te krijgen. Een dagboek is een gestructureerde manier om met jezelf in gesprek te zijn. Een dagboek terug lezen kan een vorm van zelfkennis worden. Waar was een tijdje geleden mee bezig? Wat is er veranderd?
Lees ook deel II.
A list of posts
Vrij denken, samen leven. Sinds 1946.
Blijf op de hoogte van acties voor een menselijker samenleving, inspirerend nieuws en evenementen.