Maak illegaal verblijf niet strafbaar

Op 9 maart kwamen maatschappelijke organisaties, kerken en gemeenten in Utrecht in actie tegen het voornemen van het kabinet om illegaal verblijf in Nederland strafbaar te stellen. Het Humanistisch Verbond is daar ook tegen. Want strafbaarstelling van illegaliteit maakt iedereen crimineel, ongeacht de diversiteit aan situaties en persoonlijke verhalen.

Wij verzetten ons tegen strafbaarstelling van illegaliteit. Ook wij vinden de maatregel buiten proportie en contraproductief. Een groot bezwaar is dat strafbaarstelling illegaliteit tot criminaliteit maakt, ongeacht de diversiteit aan situaties en persoonlijke verhalen. Er is eerder behoefte aan constructieve oplossingen dan aan meer repressie, denken we.

Criminalisering en marginalisering

Strafbaarstelling zal er namelijk niet toe bijdragen dat onuitzetbaren nu wel verwijderd kunnen worden. De extra maatregel zal wel leiden tot verder gaande criminalisering, marginalisering en schending van mensenrechten, vindt het Humanistisch Verbond. Het zal het leven van betreffende mensen uitzichtlozer maken, de eigen sturing verder verminderen. Het is moreel èn in termen van effectiviteit en kosten onaanvaardbaar mensen die geen kant op kunnen met een strafmaatregel extra onder druk te zetten zonder kans op het gewenste effect van uitzetting. 

Buitenproportioneel

Op de site geenstrafbaarstelling.nl wordt het strafbaar stellen van illegaliteit een buitenproportionele maatregel genoemd. Want strafbaarstelling criminaliseert elke migrant zonder geldige verblijfspapieren. Dzsingisz Gabor, bestuursvoorzitter van Vluchtelingenorganisaties Nederland vindt dat je illegalen niet als criminelen moet behandelen.’Ilegalen gaan ondergronds en dit zal desastreuze gevolgen hebben voor deze mensen, zegt Gabor in een reportage voor de site van de NOS.

Illegalen gaan ondergronds

Als het aan het kabinet ligt, wordt het dus onmogelijk dat iemand die ooit illegaal in Nederland heeft verbleven nog verblijfspapieren krijgt, ook als nieuwe feiten dat zouden rechtvaardigen. Het gevolg is dat illegalen verder ondergronds gaan, waardoor ze zonder medische zorg en onderwijs nog eerder slachtoffer worden van uitbuiting en mensenhandel, vrezen de organisaties. Daarnaast zullen mensen zich eerder schuldig gaan maken aan overlevingscriminaliteit. De overlast zal door deze maatregel eerder groter dan kleiner worden. Eerdere kabinetten zijn niet tot strafbaarstelling overgegaan vanwege grote praktische en juridische bezwaren. Als de strafbaarstelling wordt ingevoerd zullen tal van mensenrechten en internationale verdragen geschonden worden. 

Morele vragen

Migranten zonder verblijfsvergunning stellen onze samenleving voor belangrijke morele vragen, zoals: Hoeveel druk je op mensen mag uitoefenen om je beleid uit te voeren en tegen welke prijs? 
Er zijn ook praktische vragen of het voorgestelde middel het beoogde doel dichterbij brengt. Bij mensen zonder verblijfsvergunning die onuitzetbaar zijn is dat per definitie niet het geval.

Een deel van de bevolking en politiek vraagt om een hard uitzetbeleid. Strafbaarstelling van illegaliteit lijkt bedoeld om daarin te voorzien. Maar ook een nog harder beleid zal stuiten op het feit dat ruim de helft van de irreguliere migranten onuitzetbaar is. Het lukt de Nederlandse overheid niet de uitzetting voor elkaar te krijgen. Dat betreft tienduizenden mensen. Soms werken mensen zelf niet mee aan uitzetting, maar vaker werkt het land van herkomst niet mee of lukt uitzetten niet door een combinatie van oorzaken waarop de persoon zelf geen invloed heeft. Ook nu worden onuitzetbaren onder grote druk gezet: Herhaald (lang) vasthouden in vreemdelingenbewaring, klinkeren en ongewenst verklaren leiden niet tot de beoogde uitzetting.

Zelf het leven vorm geven

Een effectief en menswaardig vreemdelingenbeleid geeft mensen het recht en de kans het eigen leven vorm te geven, ook als iemand geen toekomst heeft in Nederland. Wij roepen de Nederlandse regering op tot het ontwikkelen van andere, menswaardiger en effectievere instrumenten om mèt onuitzetbare irreguliere migranten een realistisch toekomstperspectief te ontwikkelen, met oog voor de individuele situatie en mogelijkheden.

Meer informatie

Luister ook naar de radiouitzending van Radio 1 

Tags: #Asielzoekers en vluchtelingen #vreemdelingenbeleid en – detentie