Een verbod op homogenezing lost het probleem niet op

Tegen de wens van de Tweede Kamer in, liet het kabinet vorige week weten dat het voorlopig geen algeheel verbod op zogenoemde conversietherapieën regelt. Wij betreuren dat zo een keuze voor juridische maatregelen vooruit wordt geschoven naar een nieuwe coalitie. Religieuze lhbti+ personen blijven nu nog een tijd het risico lopen slachtoffer te worden van pogingen om hun seksuele oriëntatie of zenderidentiteit te onderdrukken of veranderen.

Tegelijkertijd denken wij als Humanistisch Verbond – net als het kabinet – dat een algeheel verbod niet de ultieme oplossing is. Daarom nemen wij ook het voortouw in het opstellen van een gedragscode, samen met de andere religieuze en levensbeschouwelijke koepels. Deze gedragscode moet duidelijk maken waar de grenzen van goede levensbeschouwelijke en pastorale zorg voor lhbti+ personen.

Onderzoek van Bureau Beke en Ateno maakt duidelijk dat het voor de wetgever moeilijk is om te definiëren wat precies wel en niet onder conversietherapie valt. De meeste betrokkenen krijgen niet te maken met gesprekken die expliciet ‘homogenezing’ worden genoemd, maar met onuitgesproken normen, pastorale gesprekken of gebedsgenezingsbijeenkomsten. Dit is de eerste reden voor ons om te twijfelen aan de effectiviteit van een totaalverbod.

Hoewel lhbti+ personen schadelijke gevolgen kunnen ondervinden van normen en opvattingen binnen een gemeenschap, zal de overheid deze niet willen of kunnen opnemen in het verbod. Anders zal dit vrijwel zeker botsen met de vrijheid om een godsdienst of levensovertuiging te belijden, een grondrecht.Daarnaast is het de vraag of slachtoffers van conversietherapie zich door een verbod aangemoedigd zullen voelen om aangifte te doen. En indien ze dat doen, wordt de aangifte dan voldoende serieus genomen? Bureau Beke en Ateno laten namelijk zien dat de meeste slachtoffers in eerste instantie vrijwillig geestelijke ondersteuning zoeken.

Deze tweede reden om te twijfelen aan een totaalverbod raakt ook aan een zelfbeschikkingsvraagstuk, iets wat ons humanisten aan het hart gaat. Hoewel de overheid een taak heeft in het beschermen van minderjarige en kwetsbare personen, vinden wij dat het ook mogelijk moet blijven voor mensen om zelf te kiezen wat van waarde is in hun leven. Sommige volwassenen zullen hun religieuze identiteit belangrijker vinden dan hun seksuele of genderidentiteit. Zij kunnen behoefte hebben aan ondersteunende gesprekken om hun verschillende identiteiten samen te brengen. De overheid zou dit soort gesprekken niet onmogelijk mogen maken.

Om misverstanden te voorkomen; hoewel ‘conversie’ suggereert dat een verandering in seksuele gerichtheid of genderidentiteit mogelijk is, bestaat hiervoor in de context van conversietherapie geen wetenschappelijk bewijs. Homoseksualiteit is geen afwijking of ziekte maar een seksuele oriëntatie. Pogingen om iemands oriëntatie of genderidentiteit te onderdrukken, ontmoedigen of veranderen, zijn wat ons betreft dan ook schadelijk en onethisch.

Wij zien echter wel dat er levensbeschouwelijke of geestelijke gesprekken kunnen zijn die lhbti+ personen ondersteunen hun identiteit een plek te geven binnen hun religie. Wat precies onder goede geestelijke zorg valt, en waar de grenzen van levensbeschouwelijke en pastorale ondersteuning liggen voor deze groep, is precies wat we in de gedragscode duidelijk willen maken. Daarvoor is expertise vanuit verschillende religies van belang: het Interkerkelijk Contact in Overheidszaken, de Boeddhistische Unie Nederland, de Hindoe Raad Nederland en het Contactorgaan Moslims en Overheid. Daarnaast de organisaties die zich inzetten voor betrokkenen, zoals ChristenQueer en LKP, de koepelorganisatie van de christelijke lhbt-beweging. Als gezamenlijke religieuze en levensbeschouwelijke koepels kunnen wij ervoor zorgen dat goede geestelijke zorg voor lhbti+ personen mogelijk blijft, maar schadelijke conversietherapieën beëindigd worden.