`De kunst van het ouder worden´ is een van de thema´s van het Humanistisch Verbond voor de komende vijf jaar. Veelkleurig grijs is dan ook het thema van het eerste Human, het vernieuwde ledenblad. Daarvoor werden drie medewerkers van het Humanistisch Verbond geïnterviewd.
`Groeiende vrijheid´
“Met mijn 55 jaar zit ik tussen twee generaties in. Toen ik in Groningen studeerde, klom ik geïnspireerd door Rutger Kopland op de fiets. Op zoek naar de Drentse Aa uit zijn gedichten. En toen al kwam je ´s zomers een grijze golf tegen op unisexfietsen. Ik weet nog dat ik dacht: wat vreselijk! “Tegelijkertijd heb ik ook een omgekeerde ervaring. Net als vroeger vind ik het nog steeds leuk om te dansen. Als ik dat in Amsterdam doe, zie ik alleen maar jongeren. Ik heb het gevoel dat ze mij raar aankijken, terwijl het dansen voor mij iets heel natuurlijks is. Het staat heel dichtbij mij.
“Toen ik studeerde las ik het beroemde gedicht `Warning´ van Jenny Joseph, dat ze schreef toen ze 25 was. Over hoe ze zich, als ze oud is, niet meer aan conventies hoeft te houden. Dat is heel herkenbaar. Tegenwoordig maken de reacties mij niet zoveel meer uit als ik ga dansen. Ik voel een groeiende vrijheid mijn leven in te vullen zoals ik dat prettig en goed vind.
Ja, ik voel dat als een bevrijding. Toen ik jong was hield ik me – hoe gek het ook klinkt- meer bezig met conventies. Bij mijn zoon en in zijn omgeving zie ik dat ook.
“Het gedicht van Joseph heeft geleid tot de oprichting van de Red Hat Society, te herkennen aan vrouwen die een rood hoedje dragen. Laatst zag ik zo´n groep in een museum in Amsterdam. Allemaal in paarse jurk met zo´n zelfde hoedje op. Nou, dat is niet bepaald jezelf bevrijden van groepsdenken. Terwijl het daar allemaal om gaat: beseffen dat je -hopelijk – ook oud wordt en dat je zelf jong bent geweest. Door open te staan voor anderen, verval je minder makkelijk in groepsdenken.”
Wilma Reinders, teamleider Visie en Beleid bij het Humanistisch Verbond
`Ze durfde zich kwetsbaar op te stellen´
“Ouderen vallen mij het meest op in het openbaar vervoer. Als ik hen hoor praten, gaat het vaak over wat er allemaal mis gaat als zij met de trein reizen. En wat er waarschijnlijk allemaal nog meer mis zal gaan tijdens hun reis. Als dingen anders lopen dan ze verwachten lijkt dit hen bang te maken. Ik bewonder het als mensen zich kwetsbaar opstellen en gewoon zeggen wat ze eng vinden, in plaats van allemaal dikke lagen geklaag en wantrouwen over hun angst heen te plamuren. Ik weet gewoon niet zo goed wat ik daarmeeaan moet. Ik zou zo graag willen dat ouderen mij geruststellen, maardoor dat geklaag krijg ikhet gevoel dat ik hen moet geruststellen.
“Niet zo lang geleden zat ik in een coupé met een dame van in de zestig en een jong meisje. Er werd omgeroepen dat de trein niet verder kon en dat we eerder uit moesten stappen. Ik hoorde dat het meisje haar vriend belde. Hij kwam haar met de auto ophalen. Ik vroeg meteen of ik met hen mee kon rijden en dat kon. Waarop die oudere dame ook aarzelend vroeg of ze misschien een lift kon krijgen. Daarna wendde ze zich tot mij en zei: `Ik ben zo blij dat u die vraag heeft gesteld, want ik zou dat nooit durven. Ik ben dat niet gewend. Jullie generatie is toch meer oplossingsgericht, terwijl wij vanwege een soort beleefdheid zo´n vraag niet stellen.´ Tijdens de autorit die volgde bleek de vrouw heel aardig en open.
“Dit was een oudere dame waar ik me door gesteund en gerustgesteld voelde, juist omdat ze zich kwetsbaar opstelde. Zo’n ontmoeting doet me beseffen dat ouderen geen homogene groep zijn. Dat vergeet ik wel eens door de beelden die ik van hen heb. Die dame in de trein had een hele open en onderzoekende houding. Die wil ik ook hebben. Volgens mij heb je die houding nodig om te leren en te groeien. Dat is voor mij een van de belangrijkste humanistische waarden: het streven naar en vertrouwen op ontwikkeling.”
Reine Rek, medewerker Visie en Beleid bij het Humanistisch Verbond
`Ik voelde me in de schouwburg een minderheid´
“Laatste hoorde ik een kapper klagen dat veel ouderen op zaterdag naar zijn zaak komen: `Ze hebben volop tijd door de week: waarom komen ze dan juist op een drukke zaterdag?´ Ouderen zelf vinden de zaterdag juist fijn omdat er dan meer drukte is en er jongeren zijn, zei hij.Dat zette me aan het denken. Blijkbaar is de samenleving zo ingedeeld in groepen dat het vanzelfsprekend is dat je je aan die indeling houdt.
“Ouderen en werkende jongeren komen elkaar in de publieke ruimte nog maar weinig tegen. Niet ´s ochtends of `s avonds in de trein in de spits, niet in de file, niet na het werk in de supermarkt. Of neem de tv. Daarop zijn ouderen echt een minderheid: de meeste mensen zijn jong en aantrekkelijk. De boodschap van dit alles aan ouderen: het is niet langer oké dat je op zaterdag naar de kapper gaat, boodschappen doet tijdens spitsuur of op tv komt. Hoe moet dat voelen?
“Die scheiding in leefpatronen heeft gevolgen voor de manier waarop jongere generaties naar ouderen kijken. Onbekend maakt onbemind, zeg maar. Zelf had ik dat in de schouwburg. Ik was met mijn 39 jaar een van de jongsten. Allemaal grijze hoofdenom me heen. Ik voelde me een minderheid en zag vooral een grote eenduidige `groep´ voor me. Dat is natuurlijk vreemd, want ik hou niet van groepsdenken, en nu maakte ik me daar wel degelijk schuldig aan. Je doorbreekt dat pas als je met individuele mensen praat en de groep weer uiteenvalt in een verzameling unieke personen.
“Mensen komen in alle soorten en maten en zijn er in alle leeftijden. Het nastreven van diversiteit en het zien van de uniciteit van iedere persoon vind ik typisch humanistisch.”
Esther Wit, medewerker Visie en Beleid bij het Humanistisch Verbond