Sterven in eigen regie: Ooggetuigen

2 juli 2013 leestijd 2 minuten

Hoe kan je verantwoordelijkheid nemen voor je eigen dood? En hoe ga je ermee om als iemand die je na staat voor de dood kiest? Boudewijn Chabot, psychiater en voorstander van zelfeuthanasie, presenteerde op 20 juni in Nieuwspoort de film: ‘Sterven in eigen regie: Ooggetuigen’. Een indrukwekkende voorlichtingsfilm.

In de film worden drie manieren getoond van zelfeuthanasie: de heliummethode, medicijnen en stoppen met eten en drinken.  Actrice Annemarie Prins (80 jaar) legt aan de hand van kaartjes uit hoe iedere methode verloopt. Wat zijn de voordelen en de nadelen? Van iedere methode volgt een ooggetuigenverslag: Els hielp haar tante bij de heliummethode, Nel hielp haar man bij medicatie en een Karins vader stopte in het verzorgingshuis met eten en drinken. Er waren de nodig hobbels en bobbels, maar alledrie kijken met rust en soms zelf met tevredenheid terug op het zelfgekozen sterven van hun naaste. 

Medicalisering van de dood

De dood is te sterk gemedicaliseerd, vindt Chabot. Het is een van de reden deze film te maken. “Als mensen dood willen, kijken ze als eerste naar de arts. ‘Dokter, ik wil dood maar u moet het doen!’, vindt Chabot.  “Dat is ook een vorm van medicalisering van het sterven.”

Zelfeuthanasie krijgt een gezicht

In de film krijgt zelfeuthanasie een gezicht en misschien is dat wel het belangrijkste. De film is vooral een uitnodiging om zorgvuldig te zijn, veeleer dan dat het drempelverlagend is. Ook Annemarie Prins wil zich goed voorbereiden, mocht het ooit zover komen. Voor zichzelf (‘want het is mijn dood’) en voor haar kinderen (‘maar zei moeten doorleven met de herinnering’). Dan staat ze op. ‘Ik blijf voorlopig lekker hier. Ik heb trek in een kopje koffie.’

Niet zonder risico’s

Helemaal risicoloos is hulp geven bij zelfdoding overigens niet. Albert Heringa moet in september dit jaar voor de strafrechter verschijnen nadat hij in de documentaire ‘De laatste wens van Moek’ (2010) openlijk vertelt zijn moeder te hebben geholpen.

In de film zien we ook een een arts die euthanasie pleegde en drie familieleden die hielpen bij zelfeuthanasie. Hulp bij zelfdoding is toch strafbaar?’Ja’, legt Chabot in Nieuwspoort uit, ‘maar de afgelopen dertig jaar is er niemand voor aangeklaagd door justitie’.

Zelfteuthanasie krijgt gezicht

Chabot wilde de ooggetuigen toch met naam en toenaam aan het woord laten, net als de familieleden zelf. Ze lopen nu nauwelijks risico meer en het is niets om je voor te schamen. Bij Nel Muller – die medicatie voor haar man kocht – komen politie en justitie komen massaal over de vloer, want het is en blijft een onnatuurlijke dood en dus misschien strafbaar. Vooral de sfeer van misdadigheid vindt Nel vervelend. ‘En daarna kwam weer een andere groep. Heel veel mensen…daar werd ik helemaal ellendig van..’ vertelt ze. Maar ze verontschuldigt zich nergens voor.

Sterven in eigen regie is niet alleen een instructiefilm over hoe je goed sterft in eigen regie, maar toont ook hoe je een goed naaste bent in dit proces. De ooggetuigen vertellen precies hoe het voor hen was: wat ze konden betekenen, wat moeilijk was en wat onverwacht mooi.

Alleen de arts die euthanasie gaf aan een vrouw in de beginstadia van dementie, heeft twijfels. Iemand doden is en blijft tegennatuurlijk, zelfs als iemand er voor kiest. Hij was na vele lange gesprekken de doodswens gaan begrijpen, maar hoopt toch dat hij de vraag nooit meer krijgt. Chabot lijkt ook dat in beeld te willen brengen; de morele problemen die een arts kan krijgen als hij de dood moet brengen.

Lees verder op de site eenwaardiglevenseinde. Meer informatie over De laatste wens van Moek. Zie ook de uitzending van Kro’s Brandpunt.