De Tweede Kamer doet, in afwachting van meer onderzoek, nog geen uitspraak over een wetsvoorstel over stervenshulp aan ouderen die ‘klaar zijn met het leven’. Dat bleek tijdens het debat van 8 maart over het burgerinitiatief ‘Voltooid Leven’ van ‘Uit Vrije Wil’ (UVW). In het voorstel is een grote rol weggelegd voor niet-medische stervenshulpverleners.
In het voorjaar van 2010 werden in korte tijd 171.000 handtekeningen verzameld voor het burgerinitiatief dat als doel heeft legalisatie van stervenshulp aan ouderen die hun leven voltooid achten. De hulp moet op uitdrukkelijk verzoek en onder voorwaarden van zorgvuldigheid en toetsbaarheid worden gegeven.
Het Humanistisch Verbond steunde het initiatief samen met de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE) vanaf het begin.
Draagvlak
Diverse onderzoeken laten zien dat het maatschappelijk draagvlak daarvoor groot is. Het is nog niet terug te horen in het debat. Een aantal partijem is namelijk conservatiever dan hun achterban. De meeste zijn namelijk tegen: zoals CDA, Christen Unie, SGP en SP. Anouschka van Miltenburg van de VVD gaf toe niet de vrijheid te hebben voor een liberaal-progressief standpunt binnen de huidige afspraken in het kabinet. D66, de PvdA en GroenLinks vinden dat goede hulp geregeld moet worden. D66 wil het wetsvoorstel van Uit Vrije Wil zelfs indienen, vertelde Pia Dijkstra.
“Ik ga verder kijken hoe wij een en ander gaan vormgeven. Ik ben bereid om daarover met iedereen in de Kamer te spreken. Ik zeg dat op dit moment, omdat ik het signaal heel belangrijk vind.”
Liefdevolle zorg voor ouderen?
Er zijn dus meer tegenstanders dan voorstanders, maar wat waren hun argumenten?
De christelijke partijen en de SP vinden dat je mensen ‘bij het leven kan houden’ door betere zorg en meer aandacht. Zij roepen op liefdevol met ouderdom en kwetsbaarheid om te gaan. Als de overheid stervenshulp mogelijk maakt voor wie dood wil, kan dat ouderen die niet dood willen de indruk geven dat ook zij niet meer welkom zijn, vrezen zij. GroenLinks, PvdA en D66 vragen zich echter af wat deze partijen mensen bieden die niet meer bij het leven gehouden wìllen worden. Of zoals Pia Dijkstra van D66 het zei: “als mensen door onthechting de dood meer als vriend dan als vijand zijn gaan zien?”
Zelf uitzoeken
Moeten ze ze het dan zelf maar uitzoeken? SP’er van Gerven “Het is dan aan de mensen zelf om een oplossing te zoeken. Wij staan niet alleen in dat standpunt. Ook de heer Chabot, die zich hier zeer intensief mee heeft beziggehouden, zegt dat het dan aan de mensen zelf is.” Ook de christelijke partijen vinden dat zelfbeschikking betekent dat je het maar zelf moet doen. Zij nemen geen verantwoordelijkheid om hulp te regelen. Zelfdoding mag immers niet van God.
Euthanasiewet beter benutten
Verschillende partijen vinden daarnaast dat de euthanasiewet beter benut kan worden, waardoor een nieuwe wet overbodig wordt. De levenseindekliniek is van start gegaan en de artsenfederatie KNMG heeft -onder druk van het UVW wetsvoorstel – het standpunt ingenomen dat artsen hulp bij zelfdoding mogen verlenen als ouderen behalve aan een voltooid leven ook aan een stapeling van ouderdomskwalen lijden.
De vraag is echter of dit voldoende ruimte biedt omdat de KNMG vindt dat hulpvragers met voltooid leven zonder medisch lijden niet geholpen kunnen worden. Critici merken op dat de euthanasiewet bedoeld is voor mensen die ziek zijn en dat het UVW voorstel juist iets wil regelen voor mensen die om existentiële redenen willen sterven.
De kamer beraadt zich nog op hoe zij met het initiatief moet omgaan. Dinsdag 20 maart wordt een stemming verwacht.
Standpunt Humanistisch Verbond
Het Humanistisch Verbond vindt betere zorg en aandacht voor kwetsbaarheid ten onrechte tegenover de vraag om legale hulp om waardig te sterven wordt gesteld. Beide zijn, in elkaars verlengde, onderdeel van goede ouderenzorg. We vinden het belangrijk goed te luisteren naar wat achter een doodswens zit, te horen wat er voor zorgen zijn en te kijken of hulp daarbij de doodswens kan wegnemen. Maar als na diepgaande gesprekken, ook over alternatieven, blijkt dat iemand werkelijk wil sterven moet die wens gerespecteerd worden en moet er hulp zijn om dat waardig te doen.
Rol humanistisch geestelijk begeleiders
Het Verbond stimuleert samenwerking tussen artsen en humanistisch geestelijk begeleiders in de ouderenzorg. We leven steeds langer en dat roept vragen op over zingeving in de (soms heel lange) laatste levensfase. Als ouderen die zin niet meer zien moeten zij daarover kunnen praten met iemand die is opgeleid om levensvragen met mensen te bespreken. De arts die een verzoek om hulp bij zelfdoding krijgt kan zelf de medische grond beoordelen. Om de existentiële achtergrond van de doodswens te onderzoeken kan hij beter een geestelijk begeleider betrekken. Samen kunnen zij het hele beeld krijgen dat nodig is om de ingrijpende beslissing te nemen die gevraagd wordt.
Meer informatie
- Een samenvatting van het Debat vindt u op Publitiek
- Kijk het debat terug op de site van de Tweede Kamer
- Lees meer over ons standpunt
- Verslag op de site van de NVVE