Wat is humanisme?
Humanisme is een levensbeschouwing: het helpt je richting te geven aan het leven. Wat is belangrijk? Welke visie en waarden horen daarbij? En wat is je eigen rol?
Humanisme is een levensbeschouwing, gebaseerd op waarden. Vrijheid is een belangrijke waarde, net zoals verbinding en verantwoordelijkheid.
Humanisme helpt je richting te geven aan het leven. Wie wil ik zijn? Wat vind ik belangrijk? Minstens zo belangrijk is de vraag hoe je van betekenis kan zijn voor anderen en de wereld waarin we leven. Klimaatverandering, polarisatie, sociale ongelijkheid—genoeg vraagstukken die een humanistische aanpak verdienen.
Humanisme is geworteld in een lange traditie van denkers en doeners. Deze begint al in de Klassieke Oudheid met Socrates, Plato en Aristoteles, die nadachten over het goede leven en de rol van de mens in de samenleving. Jezelf leren kennen en kritisch nadenken over wat anderen je op willen leggen, dat wilden de oude filosofen ons al leren.
Humanisme vormt zich steeds naar nieuwe inzichten en maatschappelijke ontwikkelingen. Het blijft een inspirerende bron voor wie nadenkt over de mens en hun plek in de wereld. Hoe geef jij betekenis aan jouw leven en de wereld om je heen?
Een lange traditie van vrijdenken
Humanisme komt voort uit een lange traditie van vrijdenken. Vrijdenkers zijn mensen die zo onafhankelijk mogelijk proberen te zijn in hun denken. Tegen de stroom in, tegendraads en behoorlijk eigenwijs.
Vrijdenken is het omgekeerde van vasthouden aan dogma’s. Een dogma is een vaststaand geloofsartikel dat geen bewijs nodig heeft. Dogmatiek verandert de mens in volgzame en makke schapen, vonden de humanisten én vrijdenkers van het eerste uur: Erasmus, Spinoza, Descartes. Ze benadrukten hoe belangrijk het was om zélf na te denken en niet alles klakkeloos aan te nemen. Juist twijfel brengt de mens verder. Het stuwt de mens en wetenschap voort. En het zorgt voor verandering in de samenleving.
Een gezonde democratie kan daarom niet zonder vrijdenkers. Vrijdenkers durven tegen de stroom in te gaan en schudden de boel op. Ze zorgen ervoor dat een samenleving zich blijft ontwikkelen. Zonder vrijdenkers geen beweging.
“ Wie niet twijfelt, leert niet. ”
Meer weten over humanisme?
Bestel het informatiepakket!
Ben ik een humanist?
Of je een humanist bent, bepaal je lekker zelf! Het humanisme is een brede, open en dynamische levensbeschouwing die staat voor waarden als vrijheid, verantwoordelijkheid, verbinding, empathie en openheid. Aan dichtgetimmerde dogma’s doet het humanisme niet. Humanisten baseren zich op wat ze zélf goed en zinvol vinden. Wat is mijn rol in de wereld? Hoe kijk ik naar de ander? Wat drijft mij?
Als Humanistisch Verbond onderschrijven we natuurlijk wel bepaalde uitgangspunten. Die vind je terug in de Verklaring van Amsterdam: een internationaal document opgesteld in 1952, herzien in 2002 en in 2022 voor het laatst bijgewerkt. Het zijn uitgangspunten die humanistische organisaties wereldwijd onderschrijven. Wij hebben ze hieronder samengevat in ‘de tien gouden tips van het humanisme’.
De tien ‘gouden tips’ van het humanisme
-
1. Maak goede keuzes
Humanisten laten zich motiveren door de overtuiging dat helpen beter is dan schade toebrengen. Kies er elke dag opnieuw voor om niet bij te dragen aan het leed op deze wereld. Doe beroep op typisch menselijke capaciteiten als medeleven en ratio om bij te dragen aan het welzijn van jezelf en de ander.
-
2. Omarm je vrijheid
Je bent vrij om je leven vorm te geven zoals jij dat wil. Neem de vrijheid en ruimte voor jouw persoonlijke ontwikkeling. Zolang dit ook verenigbaar is met de rechten en vrijheden van anderen, geldt: hoe meer vrijheid, hoe beter!
-
3. Neem je verantwoordelijkheid
Je maakt deel uit van de natuur en van de aarde. Je hebt impact op de wereld om je heen, want alles is met elkaar verbonden. Persoonlijke vrijheid gaat dus altijd gepaard met verantwoordelijkheid. Draag niet alleen zorg voor jezelf, maar ook voor je medemensen, toekomstige generaties, alle levende wezens en de planeet.
-
4. Durf te denken!
Humanisten beroepen zich op hun ratio om de mens en de wereld zo goed mogelijk te begrijpen. Vrij en wetenschappelijk onderzoek is hierbij van groot belang. Met andere woorden: durf te denken! Dat wil natuurlijk niet zeggen dat je geen aandacht hoeft te besteden aan je ervaringen en gevoelens. Die zijn net zo menselijk als de rede.
-
5. Ga op zoek naar het goede leven
Wat vind jij belangrijk? Wat geeft je leven zin? Wie wil je zijn? Ga op zoek naar wat jou gelukkig maakt. Humanisten streven naar optimale levensvervulling. Ook hier geldt weer: zolang je hier anderen geen schade mee berokkent.
-
6. Blijf jezelf ontwikkelen
Persoonlijke ontwikkeling is een levenslange onderneming. Ontwikkel je creativiteit en verbeelding. Laat je transformeren door literatuur, muziek en kunst. Bewonder de natuur, laat jezelf erdoor tot rust brengen en koester haar. Span je lichamelijk in, zodat je je voldaan en verbonden voelt met anderen of je omgeving. Ga op zoek naar kennis en wijsheid, en de nederigheid en inzichten die dit oplevert.
-
7. Voorzie in je behoefte aan zingeving
Wat heeft het leven (en de dood) voor zin? Talrijke religies en levensbeschouwingen proberen hier een antwoord op te geven. Ook het humanisme richt zich op deze zoektocht. Het humanisme biedt een alternatief voor dogmatische religie, autoritair nationalisme, tribaal sektarisme en egoïstisch nihilisme. Spreekt dit je aan? Put dan uit de rijke humanistische traditie om richting te geven aan jouw leven.
-
8. Durf de waarheid te bevragen
Onze meningen berusten niet op een geopenbaarde waarheid die voor eeuwig vastligt. Niemand is onfeilbaar of alwetend. Blijf kennis vergaren over hoe de wereld en de mensheid in elkaar steken. Doe dat via een voortdurend proces van waarneming, studie en heroverweging.
-
9. Zet je in voor een betere wereld
Humanisten streven naar een betere wereld. Hoe zo’n betere wereld eruitziet, bepalen we samen. Via een volkomen vrije uiting en uitwisseling van ideeën. Via samenwerking met mensen die de humanistische waarden delen. Sta stil bij welke wereld jij wilt, en kom vervolgens in actie.
-
10. Geloof in de kracht van de mens
Ja, de mens is in staat om schade aan te richten. Maar de mens is evenzeer in staat om het goede te doen. Humanisten zijn ervan overtuigd dat de mensheid de problemen kan oplossen waarvoor wij staan. We beschikken over een onderzoekende geest, medeleven en verbeeldingskracht. Zet je capaciteiten in voor de bevordering van de vrede en het menselijk welzijn.
Humanistische handvatten
Het humanisme heeft jou nog heel wat meer te bieden! In onze webshop vind je de leukste doe-boekjes, gesprekskaarten en verdiepend leesvoer. Handvatten om richting te geven aan jouw leven.
Humanisten in actie
Individuele vrijheid en persoonlijke ontwikkeling zijn belangrijk binnen het humanisme, maar de blik van de humanist is niet alleen naar binnen gericht. Minstens zo relevant is de vraag hoe je van betekenis kan zijn voor de ander en de wereld waarin we leven. Want hoe kan je een menswaardig leven leiden als de ander daar niet toe in staat is?
De straat op
Sinds de oprichting in 1946 loopt het Humanistisch Verbond voor de troepen uit. Daarmee zijn in de Nederlandse samenleving verschillende vrijheden verkregen en individuele verankerd, zoals:
- gelijke rechten voor LHBTI+ mensen, zoals het huwelijk voor mensen van hetzelfde geslacht
- vrije toegang tot abortuszorg
- euthanasie, zodat mensen over hun eigen dood kunnen beslissen
- een seculiere samenleving, waarin kerk en staat gescheiden zijn
- vrijheid van meningsuiting, zoals het opheffen van het verbod op godslastering
- openbaar onderwijs, waarbij kinderen van allerlei achtergronden bij elkaar komen en van elkaar leren.
Lees meer over wat we allemaal voor elkaar hebben gekregen op onze successenpagina.
Humanisme vandaag
Laat je geest prikkelen door ons magazine HUMANIST. Met journalistieke interviews van hedendaagse humanisten!
Humanisme in Nederland
Het humanistisch gedachtegoed is in Nederland diepgeworteld, ook in georganiseerde vorm.
Ben je scholier?
Als je meer wilt weten over het humanisme, bijvoorbeeld voor een werkstuk of presentatie, ben je bij ons aan het goede adres!
Sluit je aan bij het Humanistisch Verbond!
Met 19.000 leden bouwen we aan een samenleving waarin iedereen zichzelf kan zijn én we naar elkaar omkijken. Kom dicht bij jezelf en bij de ander, elke dag opnieuw.
Leven als humanist, hoe doe je dat?
Meer weten over humanisme?
Wat is humanisme en wat kan het gedachtegoed voor mij betekenen? Vraag vrijblijvend een informatiepakket aan!
Al ingeschreven op de nieuwsbrief?
Blijf dicht bij onze beweging. Ontvang elke maand inspiratie voor een betekenisvol
leven, samen met al 50.000 anderen.