Ophef over het poeder van Coöperatie Laatste Wil mag er niet toe leiden dat het gesprek over de serieuze vraag rond voltooid leven stopt, zegt Christa Compas, directeur van het Humanistisch Verbond in Dagblad Trouw Opinie
De coöperatie Laatste Wil zal definitief geen verdere informatie verstrekken aan haar leden over een middel voor zelfdoding. Dat heeft de vereniging besloten om zo vervolging door het Openbaar Ministerie te voorkomen.
Aanleiding is de zelfmoord van de 19 -jarige Ximena. Volgens haar ouders zou hun tienerdochter via informatie van de coöperatie aan het dodelijke poeder X zijn gekomen. Ze pleitten vorige maand in de Tweede Kamer voor een wettelijk verbod op het middel.
Laatste Wil faciliteert de zogenoemde ‘autonome route’ bij de wens tot sterven. Deze route is bedoeld voor personen die geen euthanasie via artsen willen, maar zelf op weloverwogen wijze en vaak op hoge leeftijd, hun leven willen kunnen beëindigen.
De coöperatie heeft Ximena niet van het middel voorzien. Maar dat lijkt weinig uit te maken. De relatie tussen de zelfmoord van het meisje en het recht op auto-euthanasie is snel gelegd. Ze zou zonder informatie over het bestaan van een poeder X misschien nog geleefd hebben. En zo zit je al snel bij de conclusie dat Ximena niet meer leeft dankzij Laatste Wil.
Het is jammer dat deze directe causale schuldrelatie zo snel wordt gelegd. Dat Ximena op zo’n jonge leeftijd koos voor zelfdoding is dieptragisch, maar het doet niets af aan de terechte inzet van de coöperatie: mensen de mogelijkheid geven om weloverwogen hun leven zelfstandig te beëindigen.
Dapper
Haar aanpak is experimenteel en schuurt tegen de rand van de wet. Maar het is een dapper initiatief, op basis van een rechtvaardige vraag die jarenlang onvoldoende gehoord is. De vervolging van de coöperatie als ware het een criminele organisatie is dan ook vrij absurd. Maar we kunnen wel iets leren. Hoewel we te weinig kennis hebben van de concrete situatie, weten we dat Ximena wel aan een dodelijk middel kon komen en niet aan een andere uitweg. Dit is zorgelijk.
Veel mensen worstelen dagelijks en ferm met hun leven. Daarom is goede begeleiding bij fundamentele levensvragen – waaronder het verlangen naar de dood – zo essentieel. Als samenleving hebben we de taak mensen te helpen en begeleiden. Ook als deze begeleiding over de dood gaat. En ook als deze begeleiding over de wens tot sterven gaat.
Alleen is al regelmatig geconstateerd dat er in Nederland gebrek is aan goede existentiële begeleiding. Levensvragen wil je niet altijd met je familie bespreken, kun je niet altijd met je arts bespreken en verwijzen niet naar psychologische problemen. Pia Dijkstra deed eerder het voorstel stervensbegeleiders in te zetten bij voltooid leven, maar dit plan is door het huidige kabinet in de ijskast gezet.
Zuiver gesprek
Maar de discussie hierover mag niet stil komen te staan, want ongeacht de uitkomst gun je iedereen de nabijheid en ruimte van een goede gesprekspartner. Iemand die niet van tevoren je wens tot sterven afwijst maar serieus neemt. Iemand voor wie de uitkomst van het gesprek niet vastligt.
De dood van Ximena is tragisch. We zoeken snel naar manieren om dit soort zelfmoord te voorkomen, en we zoeken snel naar schuldigen. Misschien is niemand schuldig. En misschien is zelfmoord niet te voorkomen.
We kunnen wel het gesprek zuiver houden door respect te tonen voor zowel de gerechtvaardigde vraag te mogen sterven, als de gerechtvaardigde zorg elkaar niet in de steek te laten bij levensvragen. Deze hulp en begeleiding zou je gemakkelijk moeten kunnen vinden. Eigenlijk net zo gemakkelijk als het vinden van poeder X.
Meer weten over dit onderwerp?
Het Humanistisch Verbond voert campagne om ervoor te zorgen dat zelfbeschikking bij voltooid leven, abortus of familievormen niet in de ijskast komen.
Houd liefde, leven en dood uit de ijskast.
Beeld: Hollandse Hoogte