Maandag 3 september opent het Academisch Jaar. Op de Universiteit voor Humanistiek gaat dat samen met een rectoraatswisseling. Hans Alma neemt afscheid en wordt opgevolgd door Gerty Lensvelt-Mulders. ‘Wat ik erg hoop is dat we na een aantal jaar hard aan de UvH gewerkt te hebben, nu sterker naar buiten gericht kunnen zijn.’
Na vijf jaar neemt Hans Alma afscheid van haar functie als rector van de UvH, maar blijft nog wel aan deze Universiteit verbonden. Gerty Lensvelt-Mulders was er al aan verbonden en neemt deze functie vanaf aanstaande maandag over. Een terug- en vooruitblik met Alma en Lensvelt-Mulders.
Mevrouw Alma, wat heeft het rectoraat van de UvH voor u betekend de afgelopen jaren?
Vijf jaar rectoraat zijn vijf zeer leerzame jaren geweest: ik heb de universiteit in het veld van hoger onderwijs in Nederland beter leren kennen dan voorheen, ik heb ook collega’s en mezelf op een andere manier leren kennen. Rector zijn is een rol die deuren opent – bijvoorbeeld voor overleg met de rectoren van andere universiteiten – maar die ook een grote verantwoordelijkheid met zich meebrengt. Ik heb dat als zwaar ervaren. Tegelijkertijd was er de kracht van samenwerking met mede-CvB leden, adviseurs, beleidsmedewerkers en secretariaat. We hebben hard gewerkt, veel gelachen en soms gehuild. Het waren vijf onvergetelijke jaren.
Wat is het belangrijkste dat u heeft bereikt de afgelopen jaren voor/met de UvH
Laat ik om te beginnen zeggen dat alles wat er bereikt is, door een team van mensen gebeurd is die zich daar hard voor hebben ingezet. Ik denk dat we er met elkaar voor gezorgd hebben dat de UvH zich als zelfstandige universiteit staande kan houden in de dynamische universitaire wereld, waarin meetbare prestaties en harde concurrentie bepalend zijn.
De organisatie van ons onderwijs is geprofessionaliseerd, er zijn belangrijke stappen gezet om de focus in ons onderzoek te versterken, de bedrijfsvoering is aan de eisen van de nieuwe situatie aangepast.
Belangrijke goed zichtbare resultaten vind ik de oprichting van het praktijkcentrum Zingeving & Professie en van de Graduate School voor de opleiding van promovendi.
We hebben in goed overleg met het Humanistisch Verbond onze onderlinge verhouding opnieuw bepaald in lijn met nieuwe wetgeving. In het algemeen denk ik dat de samenwerking met humanistische organisaties versterkt is en dat de UvH als kennisorganisatie een belangrijke bijdrage levert aan het levend houden van het humanisme in Nederland.
Bij dat alles sluit ik mijn ogen niet voor het feit dat de UvH als kleine universiteit kwetsbaar is in het harde klimaat van bezuinigingen. Ik denk dat haar weerbaarheid versterkt is, maar dat zij in de komende jaren voor grote uitdagingen komt te staan, bijvoorbeeld op het gebied van onderzoeksfinanciering.
Wat zou u uw opvolgster willen meegeven?
Gerty Lensvelt-Mulders en ik hebben de afgelopen twee jaar intensief samengewerkt in het College van Bestuur (CvB). We hebben een reorganisatieplan ontwikkeld dat nu uitgevoerd moet worden. Met haar snelle denken en daadkrachtig handelen is dit bij Gerty in goede handen. Wat ik erg hoop is dat we na een aantal jaar hard aan de UvH gewerkt hebben, nu sterker naar buiten gericht kunnen zijn. Ik wens Gerty een rectoraat toe waarin ze zich op de inhoud van het werk kan concentreren en de UvH naar buiten toe kan representeren in diverse voor ons relevante gremia.
Wat gaat u nu doen?
Ik ga een van de nieuwe leerstoelgroepen van de UvH leiden: de leerstoelgroep Culturele Dynamiek. Daarbinnen werken we aan educatie-, organisatie- en globaliseringstudies in hun onderlinge samenhang. Een belangrijke opgave voor de komende tijd is het versterken van de samenwerking op het gebied van onderwijs en onderzoek. Het gesprek daarover is al op gang gebracht en ik kijk ernaar uit om de ideeën die leven nu concreter te gaan uitwerken. Tegelijkertijd vind ik de samenwerking met de twee andere leerstoelgroepen, Zorg & Welzijn en Grondslagen & Methoden, van groot belang. In de humanistiek hangen de verschillende onderzoeksgebieden die je kunt onderscheiden steeds nauw met elkaar samen, zodat je elkaar altijd nodig hebt. Met de voorzitters van de andere twee leerstoelgroepen, Peter Derkx en Carlo Leget, ga ik vorm geven aan die samenhang waarbij ik natuurlijk het perspectief van culturele dynamiek in zal brengen.
Ik geef dit jaar geen onderwijs in verband met het ‘sabbatical leave’ waar ik na twee rectoraatsperioden recht op heb. Dat betekent dat ik veel tijd aan onderzoek kan besteden. Dat is hard nodig, want ik heb de afgelopen vijf jaar nauwelijks iets aan onderzoek kunnen doen.
Mevrouw Lensvelt, waarom heeft u ervoor gekozen om rector te worden?
Ik heb hiervoor niet bewust gekozen, het is mij gevraagd en ook een beetje overkomen. Op 1 januari 2010 ben ik lid geworden van het CvB van de UvH. In die hoedanigheid heb ik mee vorm gegeven aan de veranderingen in het onderwijs en onderzoek en aan de reorganisatie van de UvH als organisatie. Die veranderingen waren noodzakelijk om voor de komende jaren de kwaliteit van onderwijs en onderzoek van de UvH te waarborgen en ons weerbaar te maken in een klimaat van harde bezuinigingen. De komende jaren zullen we de lijnen die we samen hebben uitgezet in moeten gaan kleuren.
Ik heb ‘ja’ gezegd tegen het rectoraat, omdat ik de kans om daaraan substantieel bij te dragen wilde pakken. Dit omdat ik van harte geloof dat de ingezette veranderingen de kwaliteit van het werk van de UvH nog verder zullen verbeteren en de UvH als wetenschapsplein en netwerkuniversiteit op de kaart zullen zetten en omdat de ingezette veranderingen het werken aan de UvH kansrijker zullen maken.De functie van rector opent daarbij deuren en geeft kans nieuwe netwerken te vormen.
Wat heeft u hiervoor (op de UvH) gedaan?
Ik ben in 2009 op de UvH aangesteld als hoogleraar wetenschapsfilosofie en methodenleer. Ik heb samen met anderen in 2009 de plannen ontwikkeld voor een nieuwe Graduate School (promovendi-opleiding) die sinds januari 2010 ook floreert en ik ben begonnen met het veranderen van het curriculum in het bacheloronderwijs op het terrein van methodenleer. Ik ben in 2010 gevraagd in het nieuw te vormen CvB, waar ik onder andere de portefeuille onderwijs beheerde. Voordat ik naar de UvH kwam heb ik gewerkt als onderzoeker bij het IVA(bureau voor arbeidsvraagstukken) en daarna als onderzoeker docent (UHD) aan de UU.
Wat zijn uw belangrijkste ambities voor de komende jaren?
Mijn ambities vallen samen met die van de universiteit. Ik ben voor vier jaar benoemd als rector. Ik heb dus ook vier ambities die allemaal samen komen in de hoofddoelstelling. Onze(!) belangrijkste ambitie is het om de komende jaren de kaders zoals die uitgezet zijn in het reorganisatieplan zodanig in te vullen dat we over vier jaar een gezonde zelfstandige universiteit zijn, die (h)erkend wordt in de wereld van het hoger onderwijs en zich een eigen unieke plaats heeft veroverd.
Mij kun je over vier jaar afrekenen op vier te realiseren subdoelen:
1. in 2013 en 2014 worden onderwijs en onderzoek gevisiteerd voor heraccreditatie. In beide gevallen streef ik ernaar dat de kwaliteit van het werk van de UvH het predicaat ‘zeer goed’ verdient.
2. De UvH gaat de blik meer dan tevoren naar buiten richten. Zij ontwikkelt zich de komende jaren tot een netwerkorganisatie. We gaan bewust op zoek naar nieuwe vormen van samenwerking met oude en nieuwe partners.
3. Wij willen de komende jaren samen het met HV het geestelijk werk helpen vernieuwen en verstevigen. Dat kan alleen in nauwe samenwerking met het veld. Als UvH leiden wij jaarlijks ongeveer 35 studenten op voor het ambt (masterdiploma). Die studenten gun ik goede vooruitzichten in het leven. Wij willen in gezamenlijkheid de komende jaren nieuwe mogelijke werkvelden verkennen en nieuwe instrumenten ontwikkelen. Daarnaast wil de UvH de komende jaren extra inspanningen plegen om de wetenschappelijke basis onder het geestelijk werk te verstevigen (AIO’s aanstellen).
4. Wij gaan ervoor zorgen dat onze studenten de meest tevreden studenten van Nederland blijven. Dat zijn ze namelijk al een paar jaar op een rij.
Wat zijn voor u de belangrijkste waarden binnen het humanisme?
De belangrijkste waarden van het humanisme worden voor mij het best verwoord in de missie van de UvH. Namelijk om als mens, gebruik makend van al je mogelijkheden en talenten, je in te zetten voor een meer humane samenleving waarin er voor ieder mens mogelijkheden zijn om een zinvol bestaan te leiden.
Dat probeer ik na te streven en in deze complexe wereld is dat niet altijd gemakkelijk. Als onderzoeker doe ik dat door mijn onderzoek zo goed mogelijk uit te voeren, met begrip en aandacht voor de onderzoeksvraag, maar ook voor de (sociale) context waarin een vraag gesteld wordt. Als docent doe ik dat door naast kennisoverdracht ook mijn liefde voor het vak over te brengen en de nieuwsgierigheid van studenten te voeden. Als rector hoop ik de UvH nog sterker op de kaart te zetten, omdat wij belangrijk onderzoek doen en omdat ik onze afgestudeerden een goede baan gun.
Ik zie mezelf als een begenadigd mens, ik heb altijd kansen gehad in mijn leven om naar dit idee te leven, ik ben altijd op plekken gekomen waar ik mijn bijdrage aan een humanere samenleving hoe klein ook kon leveren, het rectoraat van de UvH lijkt me in deze absoluut het hoogtepunt.
De opening van het Academisch Jaar en de overdracht van het rectoraat vinden maandag 3 september plaats in de Pieterskerk te Utrecht. Lees verder op de website van de UvH.