Luuk Imhann heeft een vraag voor ‘Gawie Weet Raad’: ‘Is er een maximum aan hoe ver je mag gaan met bloederigheid en geweld als maker, of ligt die grens slechts aan de maker zelf? Ik zie zoveel stukken (films, theater, literatuur) die verder zouden moeten gaan dan ze gaan.’
Een beroemd citaat van David Cronenberg, tevens een adagium toepasbaar op zijn gehele oeuvre, luidt: ‘Show the unshowable, speak the unspeakable.’
Controle is afwezig in het universum van Cronenberg. Sterker, zijn filosofie, in de literatuur het ‘Project Cronenberg’ genoemd, is geankerd in revolutie, evolutie en grenzeloosheid.
In ‘A History of Violence’ treedt Cronenberg van meet af aan alle grenzen met de voeten door een taboe te doorbreken: een gangster vermoordt een kind in koelen bloede.
Shock is onze eerste reactie bij het zien hiervan. Dit is ‘show the unshowable’ in extremis. Maar waar is dit goed voor?
Vervolgens schetst Cronenberg personages in een setting die grossiert in clichés: een klein stadje waar iedereen in God gelooft, ook Tom Stall (Viggo Mortensen), eigenaar van een eethuisje, en zijn vrouw en kinderen.
Dan arriveert er nog een gangster, Carl (Ed Harris), ervan overtuigt dat Tom in werkelijkheid iemand anders is: een ‘wise guy’ genaamd Joey Cusack met wie de mobsters in de grote stad nog een appeltje te schillen hebben.
Na een confrontatie met de gangsters, waarin Tom (in werkelijkheid Joey) zich een formidabele opponent toont, komt de waarheid boven water in een gesprek tussen het echtpaar.
Toms vrouw, Edie (Maria Bello), wordt misselijk wanneer ze zich realiseert dat haar hele leven met deze man een leugen was.
Dat ze moet overgeven is een kernpunt, een bevestiging van Cronenbergs belangrijkste obsessie: de scheiding van lichaam en geest, en in het verlengde hiervan het idee dat het lichaam autonoom is.
Net als Edie haar lichamelijke weerzin niet onder controle heeft wanneer ze Toms bedrog onder ogen ziet, zo is haar erotische opwinding, ingegeven door het ‘idee’ van Joey, grenzeloos.
Dat laatste uit zich in een heftige vrijpartij met Tom/Joey. Edie vindt Joey onweerstaanbaar én ze zwicht voor de verleiding van seks met een ‘vreemde man’ op de trap van het huis waar ze al jaren met man en kinderen woont.
Bij Cronenberg begint de opstand bij het lichamelijke en breidt zich vervolgens uit naar het denken, als een infectie waartegen geen anti-retroviraal middel bestaat (waarover in de komende weken meer op deze plaats).
Niets is heilig, er is geen ‘maximum’. ‘A History of Violence’ laat zien dat de mens een vergeefse strijd voert in zijn door denken gedreven streven controle te houden en binnen de lijnen te blijven. Verandering, revolutie — dat zijn de enige zekerheden.
Dit is de eerste in een nieuwe zomerserie rond het werk van cineast David Cronenberg, van wie het gehele oeuvre tot en met september in EYE wordt vertoond, naast een tentoonstelling rond zijn belangrijkste thema’s.
Dit is de eerste in een nieuwe zomerserie rond het werk van cineast David Cronenberg, van wie het gehele oeuvre tot en met september in EYE wordt vertoond, naast een tentoonstelling rond zijn belangrijkste thema’s
Heb jij ook een levensvraag voor ‘Gawie Weet Raad’? Stuur deze dan naar [email protected], of neem contact op via Facebook of Twitter.