De uitbreiding van de Humanistische Staat op de Ginkelse Heide nabij Ede lijkt vooralsnog tot stand gekomen. Wereldwijde erkenning blijft uit en het lijkt de machthebbers te ontbreken aan middelen om een levensvatbare staat te creëren.
De organisatie Humanistische Staat voor Nederland en Vlaanderen (HUSNEV) werd opgericht in 2005. In 2008 kreeg de organisatie een weiland bij Ede toegewezen van een sympathiserende boer. In de daarop volgende jaren breidde de staat zich uit op de aangrenzende heide. In de zomer dan dit jaar wijzigde HUSNEV haar naam in Humanistische Staat (HUS). HUS heeft nu een oppervlakte van zes hectare.
De vier inwoners van de staat leven, vanuit hun caravans, een strikte interpretatie van de humanistische beginselen na. HUS is volledig seculier. Wetenschap is de basis van betrouwbare kennis, maar moet te allen tijde falsifieerbaar zijn. En de staat controleert inwoners op het zelf vormgeven van hun leven, zonder daarbij anderen in de weg te staan.
Het staatshoofd van HUS, zelfbenoemd raadsman Axel Schalenburg (43), is duidelijk over de doelstellingen van zijn utopia: "Wij willen een volledig humanistische staat in het Nederlands sprekende gebied van Europa, dus Nederland en Vlaanderen. We moeten terug naar het zuivere humanisme uit de tijd van Van Praag." Schalenburg verklaart voor dit doel geen geweld te willen gebruiken, maar 'te vertrouwen op de gezonde rede van de moderne Nederlander, waardoor deze vanzelf tot het juiste inzicht komt'.
Vanuit de humanistische wereld kan HUS op weinig steun rekenen. Afdelingen van het Humanstisch Verbond distantiëren zich unaniem van de groep en verklaren dat 'HUS het humanisme niet vertegenwoordigt'. Geen enkele idealist heeft tot nu toe de gang naar de Ginkelse heide gemaakt, ondanks ronselpraktijken in de grote steden.
Hoewel Den Haag HUS nog niet als directe bedreiging ziet, manen politici aan waakzaam te blijven. Sybrand Buma (CDA): "Het humanisme is meer dan een levensovertuiging, het omvat een maatschappelijk en politiek systeem."
De grootste uitdaging voor HUS lijkt te liggen in het tot stand brengen van een levensvatbare economie. De staat bevat geen grondstoffen en op een houtsnipperpad na geen infrastructuur. De enige inkomsten lijken te komen uit levenskunstworkshops en lezingen.
Het is de vraag hoe lang de Humanistische Staat het op deze wijze volhoudt. Axel Schalenburg verblijft van oktober tot april in zijn woning te Zeewolde, waardoor zijn land zeven maanden beperkt bestuurbaar is. Staatsbosbeheer liet weten dat 'het grapje nu wel lang genoeg geduurd heeft' en wil het veroverde stuk heide terug voor onderhoud.