Wat is ‘goed’ werk? Welke waarden zijn daarbij belangrijk? Het tijdschrift ‘Waardenwerk’, opvolger van Tijdschrift voor Humanistiek, wil morele waarden in alledaagse praktijken levend houden. Hoofdredacteur Harry Kunneman: “Waarden kun je niet als gas uit de grond pompen.”
Het nieuwe tijdschrift speelt in op een vraag uit de praktijk die Kunneman als directeur van de promotieopleiding van de Universiteit voor Humanstiek ziet ontstaan. “Veel van onze promovendi doen onderzoek bij zorg- en welzijnsinstellingen, politie en justitie, onderwijsinstellingen of de rechterlijke macht. Dat is vaak onderzoek naar morele vragen in beroepspraktijken.”
Kunneman ziet dus meer belangstelling voor morele reflectie in organisaties. “Een mooi voorbeeld is het proefschrift van Jan Nap die onderzoek deed naar het ‘morele kompas’ van politieagenten. Een conclusie van Nap was dat morele dialogen tussen politieagenten over de dagelijkse praktijk de kwaliteit van hun werk sterk verbeteren.”
Zelf waarden bepalen
De verklaring voor de toenemende interesse naar morele vragen zoekt Kunneman indirect in de individualisering van de maatschappij. “De seculiere en humanistische stromingen in de samenleving zijn succesvol geweest bij het individualiseren van morele oordelen. Steeds meer mensen bepalen zelf hun waarden wel en maken zelf hun morele keuzes.” Kunneman analyseerde deze trend in 2005 in “Voorbij het dikke ik.”
Individualisering was dus een belangrijk stap in de emancipatie van mensen, vindt Kunneman, maar we staan nu voor een nieuwe ontwikkelingsstap of uitdaging: wat zijn de waarden die ons verbinden, behalve de individuele vrijheid?”
Wat is zinvol werk?
Die uitdaging zie je terug in organisaties. Daar ligt de nadruk op eigen keuzes, maakbaarheid, efficiency en regelgeving.
Kunneman: “Door focus op concurrentie en prestaties verdwijnen morele vragen op de achtergrond. Dat zijn vragen over wat fatsoenlijk en eerlijk is, wat professionals bindt en wat zinvol is in het werk. ”
“In de organisatie- en advieswereld komt men er achter dat waarden niet als gas kunnen worden opgepompt. Dat mensen daarvoor zelf moeten nadenken over wat moed is, of duurzaamheid of goede zorg. Daarvoor moeten ze in dialoog met elkaar en zal er ruimte moeten zijn voor morele tegenspraak.”
Nieuwe vormen
Kunneman is hoopvol over het ‘waardenwerk’ in Nederland. Hij ziet nieuwe vormen groeien en nieuwe manieren van kijken en denken ontstaan, en dat is hard nodig ook in het licht van de grote ecologische uitdagingen. “Ik denk dat het economische groei-paradigma zijn langste tijd gehad heeft. Ik zie steeds meer mensen zoeken naar andere manieren om kleur en zin aan hun leven en werk te geven. “
Zin en kleur
Wat zin en kleur aan Kunnemans leven geeft? “Voor mij is zorgzaamheid belangrijk: voor mezelf, voor mijn gezin, voor mijn studenten en promovendi en voor de wereld. Daarnaast is samenwerking met collega´s belangrijk. Maar ook eerlijkheid vind ik een moeilijke, maar mooie waarde. En ambachtelijkheid. Mijn fascinatie voor het ambacht van de filosofie en het leraarschap wordt alleen maar groter.”
Harry Kunneman is Hoogleraar Sociale en politieke theorie en Projectleider Normatieve professionalisering (NP)
Eerste nummer
In het eerste nummer van Waardenwerk vindt u onder meer een artikel van Bas Hejine over de afbrokkeling van het humanistisch idealisme. Heijne sprak in 2009 de Socrateslezing uit onder de titel Militant Humanisme.
Humanistisch geestelijke begeleiders
Humanistisch geestelijke begeleiders werken met waarden voor zingeving en een humanisering van de samenleving. Ze zijn vrijgevestigd of werken in vast dienstverband in de zorg, bij defensie en justitie.
Foto: Arnaud Mooij (met dank aan de Uvh)
Tags:#ethiek#humanistiek#humanistische geestelijke begeleiding (HGV)#kritisch denken#Netwerk Humanisme#Zingeving
A list of posts
Vrij denken, samen leven. Sinds 1946.
Blijf op de hoogte van acties voor een menselijker samenleving, inspirerend nieuws en evenementen.