Van onuitzetbaar naar inzetbaar

Nederland telt tienduizenden onuitzetbaren. Tegen welke vragen lopen ambtenaren, vrijwilligers en hulpverleners aan in hun werk met mensen die hier niet mogen zijn? Daarover ging de werkconferentie van dinsdag 24 januari in Den Haag. Er moet een einde komen aan de wederzijdse argwaan.

In Nederland verblijven naar schatting enkele tienduizenden mensen die overheid wil uitzetten, maar bij wie dat om verschillende redenen niet lukt. Soms omdat ze zelf niet willen, maar ook bijvoorbeeld omdat de overheid in het land van herkomst niet meewerkt aan terugkeer. Ze belanden vaak in vreemdelingendetentie, een middel om hen onder druk te zetten te vertrekken.

Het Humanistisch Verbond (HV) heeft de afgelopen tijd politieke aandacht gevraagd voor onuitzetbaarheid. Samen met de afdeling Haaglanden ontving het HV op dinsdag 24 januari 2012 ruim zeventig mensen in de Haagse Julianakerk die voornamelijk met en voor vreemdelingen werken. Aan alle betrokkenen werd de vraag gesteld wat onuitzetbaarheid in de praktijk voor hen betekent. De uitkomst vormt de basis voor een volgend congres oplossingen voor dit‘hoofdpijndossier’.

Reguleren als noodzaak

Van de ongeveer 100.000 illegalen die in Nederland verblijven, loopt de helft als onuitzetbare op straat. Dat laat zien dat er een noodzaak bestaat om dit te reguleren, stelde Marjo van Bergen in haar openingswoord. Van Bergen, initiatiefnemer van de conferentie, werkte als humanistisch raadsvrouw jarenlang in vreemdelingendetentie. “Het gaat mij niet om de discussie of mensen wel of geen schuld hebben dat ze in de illegaliteit belanden, het gaat mij om het feit dat ze er zíjn en we dus iets met deze groep mensen horen te doen.”

Vanuit humanistisch perspectief stelde zij een aantal ‘prangende, morele vragen’: “Mogen we mensen buitensluiten? In hoeverre tasten we hun autonomie aan en mag dat? Welke middelen zijn gerechtvaardigd en wat is de grens van eigen verantwoordelijkheid?”

Constructiever beleid

Het Humanistisch Verbond vindt dat detentieomstandigheden verbeterd moeten worden voor de mensen die daarin als uiterste middel moeten worden vastgehouden. Maar principieel zijn wij tegen het detineren van mensen die geen strafbare feiten hebben gepleegd. We vinden daarom dat het vreemdelingenbeleid uit het spoor van criminalisering en straf-op-straf gehaald moet worden en dat er met frisse blik gekeken moet worden naar alternatieven voor detentie en voor het staande beleid, dat zich beperkt tot drang en dwang. Wij zijn ervan overtuigd dat een menswaardiger aanpak nodig is om mensenrechten te waarborgen. Maar ook dat die waarschijnlijk effectiever is. Omdat mensen vaak pas gaan bewegen als hun eigenwaarde en menselijkheid gewaarborgd zijn. Ze pas dan perspectief zien.

Lees het volledige verslag

Meer informatie en links

• Bekijk de uitzending van VARA Zembla op de website. Daar vindt u ook een dossier over het onderwerp.
• Lees onze brochure Onuitzetbaar: morele vragen over het vreemdelingenbeleid
• Amnesty en Justitia en Pax schreven kritische rapporten over vreemdelingendetentie.
• Lees verder over de zitactie in detentiecentrum Rotterdam
• Lees verder over het onderzoek  van de Ombudsman
• Virtuele Galerie over vreemdelingen door Josje van de Molengracht

Tags:#Onuitzetbaren en illegaliteit#vreemdelingenbeleid en – detentie