Terwijl de wachtlijsten voor transgenderzorg oplopen, blijven wachtenden zonder existentiële ondersteuning. Voor en tijdens een medische transitie staat het leven vaak in het teken van vragen over identiteit en de toekomst. Humanistisch geestelijk verzorger Maudy van Klaveren deed onderzoek naar existentiële vragen tijdens deze fase.
“Levensvragen komen vaak op als het leven niet langer vanzelfsprekend is. Als er een ingrijpende gebeurtenis plaatsvindt, of er een ingrijpende levensfase aanbreekt. Bij transgender personen in medische transitie gebeurt dit vaak op verschillende vlakken tegelijk: een transitie raakt de eigen identiteit, maar ook de relatie met familie, vrienden, eventuele partner of kinderen, én heeft invloed op bijvoorbeeld werk en de vrije tijd. En vergeet de bejegening door de samenleving niet. Zo vertelde een van de personen die ik interviewde: ‘Transgender zijn valt allemaal nog wel mee, je hebt vooral last van, niet zo zeer dat je transgender bent, maar hoe andere mensen vervolgens met je omspringen. Dat vind ik echt een probleem. Dat er daardoor een hele hoop dingen in je leven ineens niet meer gaan’.
Eén van de belangrijkste conclusies uit mijn onderzoek is dat het ondergaan van een lichamelijke transitie niet alleen fysiek is, maar dat het raakt aan alle domeinen van het leven. Iemand dient zich niet alleen opnieuw te verhouden tot hun lichaam – de veranderingen van het lichaam zijn juist vaak het gewenste deel van de transitie – maar tot zichzelf als geheel: tot de eigen identiteit, de plek in de wereld, naasten, werk, seksualiteit, de toekomst, het verleden, dromen, angsten, enzovoort.”
“ Trans personen komen na een lichamelijke transitie evenveel of misschien nog wel meer levensvragen tegen ”
Maudy herkende in haar onderzoek dat de vragen ‘wie ben ik’ en ‘wie wil ik zijn’ centraal staan: ‘Wie ben ik en wat wil ik en waar wil ik naartoe?’ en ‘Als ik dan man ben, wat voor man wil ik dan zijn?’ De verhouding tot de omgeving verandert ook, waarbij sommigen uitten dat ze bang zijn voor reacties: ‘Wordt het wel geaccepteerd en wat zullen de mensen ervan zeggen en denken?’ Maar deze belangrijke levensvragen uiten is ook niet altijd even makkelijk, omdat er in het verleden – door zorgverleners of naasten – geen ruimte of hulpmiddelen zijn aangeboden. Hierdoor kan het voelen alsof openheid over dit onderwerp niet gepast is: ‘Wat je ten diepste beweegt, dat kan je niet vertellen. Dus ik heb dat echt wel op jonge leeftijd geleerd, van het heeft geen zin om het erover te hebben want het wordt toch niet begrepen’.
“Uit mijn onderzoek blijkt dat het voor nagenoeg iedereen die ik heb gesproken van belang is dat dit existentiële proces erkend en liever nog gefaciliteerd wordt, om te helpen hun eigen denkproces te stimuleren en begrijpen. Een geestelijk verzorger is hier in uitstek een geschikte professional voor door diens expertise om in alle rust en openheid, zonder oordeel en in vertrouwen, samen met iemand de zoektocht aan te gaan op het gebied van zingeving en levensvragen ten tijde van ingrijpende levenssituaties.”
“ Dan heb je eindelijk het lijf dat past bij wie je bent, maar dan ben je er nog niet; dan staat het leven op je te wachten, en dat roept weer nieuwe vragen en onzekerheden op ”
Een geestelijk verzorger is een professionele gesprekspartner die samen met jou op zoek gaat naar de zin en betekenis in jouw leven. Geestelijk verzorgers zijn gespecialiseerd in luisteren en helpen bij existentiële vragen over de kern van het leven, je identiteit en de toekomst. Niet alleen tijdens een transitie, maar ook erna zou geestelijke ondersteuning volgens Maudy van pas kunnen komen:
“Mijn onderzoek richtte zich uitsluitend op het existentiële proces tijdens een medisch transitietraject, maar het is natuurlijk breder dan dat. Sowieso is een transitie vaak niet zo helder afgekaderd, en daarnaast komen trans personen na een lichamelijke transitie evenveel of misschien nog wel meer zingevingsvraagstukken en levensvragen tegen. Dan heb je eindelijk het lijf dat past bij wie je bent, maar dan ben je er nog niet; dan staat het leven op je te wachten, en dat roept weer nieuwe vragen en onzekerheden op. Dan begint een nieuwe zoektocht, waarbij evengoed begeleiding door een zingevingsprofessional – bijvoorbeeld een geestelijk verzorger – wenselijk kan zijn. Ik zou ontwikkelingen op dit vlak enorm toejuichen, juist los van medische instellingen en gericht op trans personen in alle fasen van hun leven.”
Meer weten?
- Lees Maudy’s onderzoek hier.
- Bekijk onze Q&A over geestelijke verzorging.
- Wij doen mee met de Transgender Awareness Week. Jij ook? Vergroot je bewustwording, lees de getuigenissen van trans personen, praat met ze en steun ze. Doe mee.
Onze acties en verhalen rondom gender
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Blijf op de hoogte van acties voor een menselijker samenleving, inspirerend nieuws en evenementen.