“Praat met ons, niet over ons”
Er is een nieuwe Transgenderwet in de maak. Je hoeft straks niet meer langs een deskundige om de letter te kunnen wijzigen in je paspoort. Ook de leeftijdsgrens wordt verlaagd. Gevaarlijk, stelt Stichting Gendertwijfel en is een abricampagne begonnen. Marein Zwama (23), zelf transgender, stoort zich aan de campagne. “Het doet pijn en het klopt niet wat ze beweren.”
“De angst dat jongeren straks in een opwelling naar het gemeentehuis gaan om hun geslacht te laten wijzigen, is onterecht. Dat doe je niet impulsief. Zelf dacht ik op mijn twaalfde: ik voel me anders, geen jongen, maar zeker geen meisje. Pas op mijn twintigste kwam ik uit de kast als jongen en nu, op mijn 23ste, heb ik nog altijd niet mijn geslacht aangepast in mijn paspoort. Daar heb ik verschillende redenen voor. Ten eerste wil ik niet langs een expert voor een deskundigheidsverklaring. Dat voelt niet goed: gekeurd worden. Ik wil er zelf over kunnen beslissen en in vrijheid kunnen nadenken. Alles bij elkaar ben ik al 11 jaar aan het wikken en wegen, dus hoezo een opwelling?”
“ Ik zou zeggen: praat met een trans persoon. Dan hoor je hoe het zit. Maar dat gebeurt niet. ”
“In transitie gaan is niet iets waar je 123 voor kiest. Dit wordt wel gesuggereerd in het manifest dat Stichting Gendertwijfel heeft opgesteld om handtekeningen te verzamelen tegen invoering van de Transgenderwet. Met de wet zouden we het gevaar lopen te experimenteren met kwetsbare jongeren, schrijven ze. Ik ben zo’n jongere en weet uit ervaring dat het een grote stap is om je geslachtsregistratie aan te passen. Dat doe je niet zomaar. Je denkt er goed over na, want het heeft wat consequenties. Ik reis best veel en zie er nog niet helemaal uit als een man, zo ver ben ik nog niet in mijn transitie. Ik voorzie gedoe bij de grens als ik nu al mijn geslacht zou laten aanpassen in mijn paspoort. Daar wacht ik dus nog even mee. Ook heeft een verandering consequenties voor de toekomst. Als trans man krijg ik straks geen oproepen meer voor sommige bevolkingsonderzoeken. Ook daar denk ik niet licht over. Alle trans personen die ik ken maken weloverwogen keuzes. Ik ken niemand die in een opwelling in transitie is gegaan. Ik zou zeggen: praat met een trans persoon. Dan hoor je hoe het zit. Maar dat gebeurt niet. Er wordt over ons gepraat, niet met ons.
“ Het is stigmatiserend wat ze beweren en dat maakt me bang ”
Wat me ook dwars zit aan de campagne is dat het angst zaait richting trans personen. Ze halen de oude kleedkamerangst weer van stal. Het staat letterlijk in hun manifest: als iedere man kan claimen dat hij vrouw is, kunnen vrouwen geen nee zeggen tegen een man in kleedruimtes en daar komt hun veiligheid mee in het geding. Het is stigmatiserend wat ze beweren en dat maakt me bang. Als ik over straat loop, zie ik mensen naar me kijken: daar heb je er weer zo een. De boodschap die blijft hangen is: trans personen zijn eng.
Het gaat om een hele kleine en ook kwetsbare groep, maar door al die posters die overal in Nederland hangen denk je al snel dat het om een heel groot probleem gaat. Dat probleem zijn wij kennelijk: de trans personen. We worden weggezet als potentieel gevaarlijk.”
“ We zijn zichtbaarder, geen hype ”
“Omdat we een minderheid zijn is het soms moeilijk om ons geluid kenbaar te maken tegenover al die andere stemmen. Er zou sprake zijn van een ‘grote sociale epidemie’. Van ‘sociale besmetting’ op sociale media. Vooral onder meisjes zou er een hype gaande zijn. Uit onderzoek blijkt dat er geen verandering is tussen nu en tien jaar terug qua mate van genderdysforie. De toename werd bij dit onderzoek verklaard door de toename van zichtbaarheid die ervoor zorgt dat kinderen en ouders het sneller herkennen. Zo denk ik er ook over: meisjes voelen zich nu misschien veiliger dan vroeger om zich uit te spreken over hun gender. We zijn zichtbaarder, geen hype.
“ Ik wil niemand monddood maken, ik ben juist voor openheid ”
Volgens Gendertwijfel is er geen maatschappelijk debat mogelijk over de Transgenderwet, want voordat je het weet, word je weggezet als transfoob. Wanneer de argumenten worden bekrachtigd door misinformatie en valse beeldvorming zie ik dat wel als transfoob. Maar monddood wil ik niemand maken, ik ben juist voor openheid. De stilte doorbreken. Praten over gender. Dat is ook de bedoeling van het Gendergesprek dat ik voor het Humanistisch Verbond heb ontwikkeld. Als je je openstelt voor dit gesprek, leer je niet alleen iets over de ander, maar misschien ook over jezelf. Voor mijzelf was dat best een zoektocht. Ik ben opgegroeid in de bible belt, waar kerkgangers worden opgeroepen te bidden tegen de Transgenderwet en mensen zoals ik. Gelukkig heb ik een lieve familie, en was er veel begrip, maar mijn eigenheid zat lang verstopt. Inmiddels ben ik zover dat ik helemaal niet meer zo bezig ben met het feit dat ik een trans persoon ben. Ik ben gewoon Marein. Dat maakt zo’n postercampagne des te confronterend: er zijn kennelijk nog altijd mensen die moeite hebben met hoe ik ben. Dat doet zeer. Het gaat weer eens over ons.”
Marein Zwama (23) studeert Euroculture aan de universiteit van Uppsala, Zweden. Marein is de bedenker van het Gendergesprek en gaat eerdaags aan de slag als projectmedewerker Gender bij het Humanistisch Verbond.
Wat houdt de Transgenderwet in?
Het wetsvoorstel strekt ertoe de voorwaarden voor wijziging van de vermelding van het geslacht in de geboorteakte te versoepelen en de procedure te vereenvoudigen. Onder meer wordt voorgesteld de voorwaarde van een deskundigenverklaring te schrappen en de leeftijdsgrens van zestien jaar te laten vervallen.
Tags:#Autonomie#beeldvorming#diversiteit#gender#genderidentiteit#keuzevrijheid#mijn gender#politiek#transgender#vrijheid#wetgeving#Zelfbeschikking
Onze acties en verhalen rondom gender
Vrij denken, samen leven. Sinds 1946.
Blijf op de hoogte van acties voor een menselijker samenleving, inspirerend nieuws en evenementen.