Een schok voor de seculiere rechtsstaat
Wat Trumps herverkiezing betekent voor Nederland en het Humanisme
De herverkiezing van Donald Trump tot president van de Verenigde Staten voelt als een mokerslag voor iedereen die hecht aan de democratische rechtsstaat en de seculiere samenleving. Het is een uitslag waarin de stem van conservatieve en nationalistische krachten luid doorklinkt. Donald Trump staat voor een Amerika waarin de rechten van minderheden en kwetsbare groepen ondergeschikt worden gemaakt aan een ‘terugkeer naar traditionele normen’.
De politieke agenda van de Republikeinen, verweven met conservatief religieuze bewegingen, is vijandig tegenover humanistische waarden. Zoals vrijheid, gelijkwaardigheid en individuele rechten. Voor de Verenigde Staten betekent dit een versterking van religieus-nationalistisch beleid, een ideologie die ook buiten hun grenzen invloed heeft.
‘Ook voor Nederlandse humanisten is dit verontrustend nieuws. Het is een signaal dat ons dwingt om kritisch te kijken naar de waarden die we hoog willen houden in onze eigen samenleving. In een wereld waarin extremisme en polarisatie toenemen, kunnen we ons niet veroorloven om passief toe te kijken. Met veel inzet verworven vrijheden staan onder druk’, reageert Robbert Bodegraven, directeur van het Humanistisch Verbond.
De tijd van onschuld is voorbij
Ook in Nederland groeit de steun voor partijen en bewegingen die pleiten voor een terugkeer naar traditionele normen en waarden. Dit gaat vaak gepaard met het ondermijnen van verworven rechten, zoals de gelijkwaardigheid van iedereen en het recht om je democratische stem te laten horen. Lange tijd werd dit gezien als een onschuldig of nostalgisch verlangen, maar inmiddels zien we concrete pogingen om de autonomie van vrouwen en LHBTIQIA+-rechten in te perken, kwetsbare nieuwkomers te ontmenselijken, en het onderwijs af te stemmen op religieus geïnspireerde waarden. De opkomst van politieke leiders als Trump maakt duidelijk dat de tijd van onschuld voorbij is.
‘Voor het humanisme betekent dit een flinke uitdaging. Als humanisten staan we voor redelijkheid, compassie en dialoog. We blijven ons inzetten om in deze tijd van verdeeldheid bruggen te slaan en een cultuur van respect en nuance te bevorderen,’ aldus Mardjan Seighali, voorzitter van het bestuur van het Humanistisch Verbond.
Religieus-nationalisme als politiek project
Trumps herverkiezing geeft een glimp van een toekomst waarin religieus nationalisme geen uitzondering meer is, maar actief beleid vormt. Voor het Humanistisch Verbond in Nederland betekent dit dat we waakzaam moeten blijven voor politieke bewegingen die openlijk anti humanistische normen willen verankeren in wetgeving. Onze grondwettelijke scheiding van kerk en staat, de vrijheid van levensovertuiging en onze tolerantie voor diversiteit zijn geen vaststaande feiten, maar waarden die constante bescherming vragen en verdienen.
Daarbij voelen we de opdracht om de vrijheid van iedereen te beschermen, niet alleen in eigen land, maar ook door solidariteit te tonen met internationale bewegingen die zich inzetten voor een seculiere en inclusieve samenleving. Samen met onze humanistische zustervereniging in de Verenigde Staten en in het verband van Humanists International, zal het Humanistisch Verbond zich daar sterk voor blijven maken.
