Een onvoltooid gesprek over het levenseinde
Hoe staan de politieke partijen tegenover het levenseinde? Samen met de NVVE en KBO-PCOB organiseerden we op 10 november een verkiezingsdebat. De kandidaat-Kamerleden gingen in debat over voltooid leven, palliatieve zorg en het verbeteren van de euthanasiewetgeving. Wij praten je bij!
Het gesprek over de dood aanjagen
De kandidaat-Kamerleden waren het met elkaar eens: we spreken te weinig over de laatste levensfase en de dood, zowel in de maatschappij als in de zorg. Volgens de partijen is het de taak van de overheid om hier verantwoordelijkheid in nemen, door het persoonlijk gesprek over kwaliteit van leven en sterven te stimuleren. Dit gesprek moet niet alleen gaan over de keuze op het eind, zoals over wel of geen euthanasie. Het is een gesprek dat eerder in het leven start en ook gaat over existentiële vragen: wat is voor mij belangrijk in de laatste levensfase?
Het Humanistisch Verbond opent het gesprek over de dood
Wat vind ik belangrijk als ik ziek word? Zoveel mogelijk extra levensjaren of zoveel mogelijk goede? Hoe wil ik het liefst sterven? Wat betekent goede zorg voor mij en mijn naasten? Wat wil ik nalaten?
Het Humanistisch Verbond wil ruimte maken voor dit soort vragen. Nadenken over de dood vergroot de kwaliteit van je leven. Onze handvatten helpen jou hierbij. Lees meer.
Meer ruimte voor zingeving
Zingeving – stilstaan bij hoe je je leven en dood zo zinvol mogelijk invult – is heel belangrijk tijdens de laatste levensfase. Het Humanistisch Verbond vraagt hier, als levensbeschouwelijke organisatie, van oudsher aandacht voor. Dit vindt nu steeds meer weerklank op politiek niveau, blijkt uit het debat. Zo zei Harry Bevers (VVD) terecht dat we het meer over zingeving moeten hebben in de zorg.
Wij vinden dat (huis)artsen hier een initiërende verantwoordelijkheid in hebben. Zo ondersteunen wij het idee van Elke Slagt-Tichelman (GL/PVDA) dat huisartsen al hun patiënten van boven de 60 moeten uitnodigen voor een zingevend gesprek. En we zijn ook voor het standpunt van Joelle Gooijer (CU) dat artsen in de basisopleiding meer over palliatieve zorg en het levenseinde zouden moeten leren.
Hoe zit het met euthanasie bij voltooid leven?
Alle partijen vonden ook dat er grote aandacht nodig is voor de lange wachtlijsten voor euthanasie bij psychiatrisch lijden. Maar hoe zit het met aandacht voor de grote groep mensen die hun leven als voltooid zien (zonder een medische reden) en daarom euthanasie willen? Die kunnen nu nergens terecht. Dat moet anders, vindt het Humanistisch Verbond. En wij zijn daarin niet alleen: zelfs het merendeel van de achterban van de conservatieve partijen (volgens de invullers van het Kieskompas) vindt dat er hulp moet zijn voor mensen die hun leven voltooid vinden.
Dit is volgens meerdere partijen echter geen prioriteit. Zo vinden BBB, CDA en CU dat er eerst aan betere levenseindezorg gewerkt moet worden, en dan pas aan uitbreiding van de euthanasiemogelijkheden. Wij zijn het daar niet mee eens: wat ons betreft is het én-én. De overheid moet zorgen voor én menselijke zorg, én eigen regie rond de dood. Het een mag nooit tegen het ander uitgespeeld worden.
Zowel zelfbeschikking als menswaardige zorg zijn cruciale onderdelen van een humane samenleving. Daar blijven wij ons als Humanistisch Verbond voor inzetten. Daar moeten we op maatschappelijk en politiek niveau het gesprek over blijven voeren.
Verder lezen of kijken?
- Het debat is hier (op YouTube) terug te kijken, inclusief de korte inleiding bij stelling 1 door Mark Bos, onze programmamanager Laatste levensfase.
- Hier vind je een inhoudelijk verslag van het debat (op de website van de NVVE), inclusief een link naar hun Levenseinde Partijenwijzer.
- En hier een impressie van het debat door Volkskrant.
