Onze oproep op Prinsjesdag: ‘Ons politieke bestuur is te zakelijk en te technisch’
De polarisatie in onze samenleving neemt toe. Daarom stond de Prinsjesdagviering dit jaar in het teken van verdraagzaamheid, verzoening en verbinding. Onze directeur Robbert Bodegraven blikt samen met andere levensbeschouwingen en religies terug op Prinsjesdag in een opiniestuk in het Nederlands Dagblad.
‘Wat niet verandert, is dat samenwerking Nederland sterker maakt dan polarisatie’, aldus de regering in de Troonrede op Prinsjesdag. In de krant spraken minister Karien van Gennip en minister-president Mark Rutte over ‘geloof in een overheid met visie, die normeert en ingrijpt’ en dat de overheid voor mensen die geen ruimte hebben om economische klappen op te vangen ‘een schild moet opwerpen.’
Dit inzicht is ook de basis van de Prinsjesdagviering, waarin religies en levensbeschouwingen een gezamenlijke boodschap uitdragen. De Troonrede 2022 geeft ons aanleiding om twee thema’s uit te diepen: ‘een volwassen democratie’ en ‘de kwaliteit van de samenleving’.
Volwassen democratie
Al in de eerste alinea lezen we de aanname dat onze democratie volwassen is. Levendig, ja, er gebeurt van alles. Maar volwassen? Wanneer politieke besluitvorming niet op het vertrouwen van burgers kan rekenen? Wanneer politieke versplintering eerder regel dan uitzondering is? Wanneer persoonlijke beledigingen en het opstoken van tegenstelling een verdienmodel lijken te worden en het winnen van behoorlijk bestuur? Wanneer noodoplossingen de aandacht voor visie en oriëntatie in de weg staan?
Ons politieke bestuur is te zakelijk en te technisch: de mens is buiten beeld geraakt. Daardoor is een waardegedreven dialoog afwezig, terwijl die waarden altijd aanwezig zijn, ook als ze niet benoemd worden. Denk: menswaardigheid, rechtvaardigheid, vrijheid. Dat gaat gepaard met een dienende houding in het maken en uitvoeren van beleid, waarbij de burgers actief betrokken worden. Je voorkomt er pijn en schandalen mee. Tegelijkertijd vraagt die wederzijdse betrokkenheid ook een gezonde afstand tussen burger en bestuur. De drempel tot belediging en bedreiging is gevaarlijk laag geworden.
Kwaliteit van de samenleving
‘In wezen gaat het steeds om de kwaliteit van de samenleving’, stelt de Troonrede verder: wat zijn de bouwstenen van die kwaliteit? Die wankelt mede door een gebrek aan de eerder genoemde oriëntatie. Aan de paar zinnen die de Troonrede wijdt aan de zorg, voegen wij de geestelijke gezondheid toe. De staat van de ggz in Nederland moet echt beter, mensen hebben hulp nodig, de samenleving als geheel heeft daar baat bij. De woningmarkt is inmiddels in handen van een minister van volkshuisvesting – de publieke taal moet weer voorrang krijgen op het onevenwichtige markt-narratief. Arbeid gaat weer lonen, kapitaal minder. Kunnen we verder nivelleren en praktisch geschoold werk hoger gaan waarderen, niet alleen in geld? Eerder nog dan barmhartigheid is er behoefte aan gerechtigheid.
De ‘economische, sociale en ecologische grenzen’ zijn bereikt, zeker, maar al veel eerder de morele en spirituele grenzen. Kernvraag is dan: hoe geven we in goed overleg de samenleving vorm? Als ons waardenkompas op orde is kan bijvoorbeeld een humaan asielbeleid zo ingericht worden dat we inderdaad het uitgangspunt huldigen ‘dat er in ons land altijd een plek is voor mensen die vluchten voor oorlog, geweld en onderdrukking’.
Positieve krachten
Verdere verdieping krijgt bij voorkeur vorm in een gelijkwaardig onderling gesprek, ‘samen met alle positieve krachten’. Wij doen graag mee, als inspiratie voor een publieke sector waar de overheid weer marktmeester is en mensen elkaar kunnen ontmoeten. Wellicht helpt het de Tweede Kamer bij de eigen reflectie op haar rol in het toeslagenschandaal. Wij geloven in verdragen, verzoenen, verbinden en gaan dat gesprek van harte aan.
Wat is de Prinsjesdagviering?
De jaarlijkse Prinsjesdagviering is een gezamenlijk initiatief van hindoes, joden, moslims, humanisten, christenen, sikhs, bahá’í’s, boeddhisten, soefi’s en brahma kumaris. Het is een moment van bezinning bij de opening van het parlementaire jaar waarbij gezamenlijke religies en levensbeschouwingen het kabinet oproepen om in hun werk op de samenleving gericht te zijn. Met de viering laten ze zien dat de spirituele rijkdom van hun tradities een inspiratiebron is voor het werken aan een vreedzame, rechtvaardige, duurzame en inclusieve samenleving.
Verdragen, verzoenen, verbinden – dat was het thema van de 23e Prinsjesdagviering. verdraagzaamheid over het anders zijn, verzoening wanneer het gaat en verbinding tussen mensen en groepen die op het eerste oog vooral verschillen, maar zodra zij in gesprek gaan en naar elkaar luisteren vooral overeenkomsten ontdekken. Allemaal mensen. Met alle soorten crises waar we nu mee te maken hebben en nog krijgen, is het zaak de rijen te sluiten, in gesprek te blijven met elkaar en het politieke bestuur op zijn verantwoordelijkheden te wijzen.
Tags:#Democratie#Den Haag#politiek#prinsjesdag
Vrij denken, samen leven. Sinds 1946.
Blijf op de hoogte van acties voor een menselijker samenleving, inspirerend nieuws en evenementen.