Oud humanistisch raadsman Henk van Sandwijk is op 95-jarige leeftijd overleden. Henk is van grote betekenis geweest voor de humanistisch geestelijke verzorging bij defensie. Oud-collega en hoofd humanistisch geestelijke verzorging bij defensie Erwin Kamp schreef deze In Memoriam om hem te eren en gedenken.
Dinsdag 13 april jl. is oud humanistisch raadsman Henk van Sandwijk op 95-jarige leeftijd overleden. In 1964 was Henk een van de eerste vijf humanistisch raadslieden die bij de krijgsmacht startte als humanistisch geestelijk verzorger. Henk was de laatst levende van deze vijf.
In 2015 heb ik Henk en Ank (zijn lieve echtgenote) leren kennen. Met de viering van het vijftigjarig bestaan van de Dienst Humanistisch Geestelijke Verzorging bij de Krijgsmacht, had ik van het vorige hoofd van dienst vernomen dat Henk geen contact met de dienst op prijs stelde. Hij voelde zich na zijn FLO in de steek gelaten.
In een ultieme poging om het contact te herstellen ben ik naar hun huis in Apeldoorn gereden, heb ik aangebeld en mij voorgesteld. Ik werd binnen gelaten en er ontstond al gelijk een vriendelijk en open gesprek. Ik vertelde Henk en Ank dat ik hun keuze om eventueel geen contact meer te hebben respecteerde. Echter, ik vond het mijn plicht om een laatste poging te doen om het contact te herstellen. Reden: ik heb mij altijd in het ontstaan en de ontwikkeling van onze dienst geïnteresseerd en heb diep respect voor de mensen die aan de basis ervan hebben gestaan.
Henk en Ank waardeerden mijn poging en ik werd in hun leven toegelaten. In de loop der jaren ontstond een warm contact. Een keer in het half jaar reed ik naar Apeldoorn om hen een bos bloemen te bezorgen en om bij te praten. Tussen mijn bezoeken door hadden wij veelvuldig mail contact. Ik merkte bij Henk dat hij een duidelijke behoefte toonde om zijn verhaal te doen. Henk vertelde mij dat het in de beginjaren van onze dienst heel lastig was. Er was veel tegenwerking door defensie zelf en door de christelijke geestelijk verzorgers. Zo vertelde hij mij dat zijn naamplaatje van zijn kantoor in Apeldoorn was doorgekrast en dat humanistisch was veranderd naar communistisch raadsman.
Wat ik boeiend aan Henk vond, is dat hij ondanks dat hij al dertig jaar afscheid had genomen nog steeds grote betrokkenheid bij de hedendaagse humanistisch geestelijke verzorging voelde. Hij was benieuwd naar hoe het nu ging. Ik zag bij hem enige trots toen ik hem vertelde dat wij vandaag de dag een van de drie grote diensten geestelijke verzorging bij defensie zijn.
Henk was ook de eerste humanistisch geestelijk verzorger die werd uitgezonden. In 1980 ging hij voor tien maanden naar Libanon. Henk heeft zijn ervaringen in een interview laten optekenen. Dit is toegevoegd aan de interviewcollectie van het Nederlandse Veteraneninstituut. In 2016 bezocht ik Henk en Ank met oud humanistisch raadsman Beernoud Mooijen. Beernoud loste in 1980 Henk in Libanon af. Ik had voor Henk geregeld dat hij bij Beernoud het Draaginsigne voor de Nobelprijs van de Vrede kon opspelden.
In 2017 waren Henk en Ank een ochtend op bezoek bij de inspiratieweek van de Dienst Humanistisch Geestelijke Verzorging in Loenen. Henk vertelde mij achteraf hoe zijn vrouw en hij het op prijs hadden gesteld bij een nieuwe generatie humanistisch geestelijk verzorgers op bezoek te mogen komen. Het voelde voor hen als een warm bad en als thuiskomen. Ter afsluiting van hun bezoek maakten wij een groepsfoto.
Ik heb Henk voor het laatst op dinsdag 6 april jl. gesproken. Toen ik een telefoontje van Ank had ontvangen dat Henk niet meer verder wilde leven, ben ik direct in de auto gestapt en naar Apeldoorn gereden. Op zijn studeerkamer hebben we nog een uur lang herinneringen opgehaald. Hij was er zeker van dat hij niet meer verder wilde leven. Hij vond het genoeg. Wat mij trof is dat hij mij de vraag stelde of het allemaal wel zinvol was geweest wat hij in zijn leven had gedaan. Henk was een rastwijfelaar. Ik heb hem ervan verzekerd dat hij voor heel veel militairen en voor mij van grote waarde is.
Samen met Henk en Ank heb ik ook over zijn uitvaart gesproken. Henk wilde geen toespraken. Namens de dienst heb ik een rouwboeket laten bezorgen. De uitvaart heeft op 16 april jl. in besloten kring plaatsgevonden. Voor Henk maak ik een diepe buiging. Ik wens Ank, familie en vrienden heel veel sterkte voor de komende periode. Een fantastisch mens, baanbreker en humanist in hart en nieren is heengegaan.
Vrij denken, samen leven. Sinds 1946.
Blijf op de hoogte van acties voor een menselijker samenleving, inspirerend nieuws en evenementen.
"*" geeft vereiste velden aan