Hoe staat het Humanistisch Verbond tegenover vaccineren tegen covid-19 en maatregelen om het virus in te dammen? U leest het hier.
Het coronavirus covid-19 heeft ingrijpende gevolgen op de gezondheid van mensen. De infectieziekte verspreidt zich makkelijk, infecteert en kan zware klachten veroorzaken, soms met de dood tot gevolg. Bijna 5 miljoen mensen wereldwijd zijn door covid-19 gestorven.
De coronapandemie heeft ook een grote impact op de gezondheidszorg: ziekenhuisbedden worden gereserveerd voor coronapatiënten, andere zorg komt soms stil te liggen, noodzakelijke operaties worden uitgesteld en ook patiënten met levensbedreigende aandoeningen krijgen te horen dat zorg nu even niet kan.
Voor de bestrijding en het indammen van het virus is vaccineren een wetenschappelijk bewezen middel. Vaccinaties zijn tegen meer ziektes effectief, ze beschermen tegen polio, bof, difterie, hepatitis B en nu ook tegen corona. We stimuleren mensen dus om te kiezen voor vaccinatie.
Vaccineren doe je niet alleen voor jezelf. Vaccinaties dragen bij aan de opbouw van groepsimmuniteit en dragen dus bij aan een inperking van de verspreiding van de ziekte. Je beschermt niet alleen jezelf, maar ook de ander.
Zelfbeschikking en vrijheid, omzien naar elkaar, solidariteit en verantwoordelijkheid zijn belangrijke humanistische waarden. Deze waarden staan niet op zichzelf, ze zijn altijd relationeel. En soms staan ze op gespannen voet met elkaar. Hoe wegen we deze waarden tegen elkaar af als het gaat om vaccinatie tegen covid-19?
Allereerst vinden we dat iedereen de ruimte moet hebben om tot een weloverwogen keuze te komen over het zich wel of niet laten vaccineren. We respecteren die ruimte en dus ook de keuze om tot een besluit te komen dat anders is dan waar het Humanistisch Verbond voor staat. Wel stellen we dat binnen de kaders van vrijheid, zelfbeschikking, verantwoordelijkheid en omzien naar elkaar het niet laten vaccineren problematisch kan worden. De afweging ligt voor ons op het punt wanneer de volksgezondheid al te ernstig in gevaar komt. Lichamelijke integriteit en het kunnen beschikken over je eigen lichaam is een recht. Maar wanneer dit recht in botsing komt met andere rechten, zoals de collectieve volksgezondheid of de vrijheid en zelfbeschikking van een ander, vraagt het om heroverweging en gesprek. Naast het individuele recht op lichamelijke integriteit en zelfbeschikking heeft de overheid een plicht om de volksgezondheid te beschermen en maatregelen te nemen die de vrijheid van individuen alsmede van het collectief te beschermen.
We vinden dat je met het oog op de algemene gezondheid als mens zorg zou moeten dragen voor de ander. Dat kan door een zo laag mogelijk risico te zijn voor die ander. Dat betekent in de eerste plaats vaccineren, en voor ongevaccineerden: testen. Dat testen zou dan natuurlijk wel gratis moeten zijn en de testlocaties goed toegankelijk.
De vaccinatiegraad in Nederland is hoog. Dat is ontzettend positief. Maar zelfs met deze vaccinatiegraad komt de zorg momenteel in de knel. In delen van Nederland worden zorgvragers in de wacht gezet vanwege de hoge zorgdruk voor coronapatiënten. De roep om meer algemeen beperkende maatregelen voor ongevaccineerden zwelt aan. Het Humanistisch Verbond is daar niet voor. Wel vinden we dat het in specifieke sectoren (zoals in de zorg voor kwetsbaren) denkbaar is dat een vaccinatieplicht wordt ingevoerd, maar alleen als dat de enige manier is om veilige zorg te garanderen en de gezondheid van kwetsbare mensen te beschermen, en er een vrije keuze is voor zorgverleners om voor of tegen vaccinatie te kiezen. Vanzelfsprekend vraagt het een zorgvuldig debat voordat tot dergelijke keuzes wordt overgegaan.
Het verhogen van de IC-capaciteit in ziekenhuizen zou een oplossing voor het verlagen van de druk op de zorg zijn, maar door een groot gebrek aan zorgpersoneel en ondersteuning, en door de politieke onwil meer geld vrij te maken voor structurele investeringen in de zorg, is het op korte termijn onrealistisch.
Standpunt Humanistisch Verbond over het coronapaspoort
Maatregelen zijn nodig voor het indammen van covid-19 en voor de bescherming van de volksgezondheid. Op grote schaal vaccineren is het meest effectief. Maar alleen vaccineren is niet voldoende gebleken. Van de ingevoerde maatregelen zorgt het coronapaspoort, of de QR-code, voor veel discussie. Voor bepaalde locaties, zoals in de horeca en bij evenementen, in musea en andere openbare ruimtes dien je in het bezit te zijn van een coronapaspoort of een geldig testbewijs.
Het Humanistisch Verbond is niet tegen de maatregel om op bepaalde locaties en sectoren, plekken waar veel mensen bij elkaar komen, het risico op verspreiding van covid-19 in te dammen. Vanuit juridisch en medisch perspectief billijken we het gebruik van een coronapaspoort, mits het om een tijdelijke maatregel gaat, en mits daarnaast de mogelijkheid wordt geboden aan ongevaccineerden om je gratis te laten testen en testlocaties goed toegankelijk te maken. De coronapas is in die context een praktisch en effectief middel. We erkennen dat de coronapas geen garantie biedt tegen besmetting, maar we erkennen evenzeer dat het de kans op verdere verspreiding van het virus verkleint.
Discriminerend is een dergelijke maatregel niet. Er bestaat een vrije keus voor vaccinatie, een keus die tot consequenties leidt. Wie de consequenties niet wil dragen heeft de mogelijkheid de keus te heroverwegen. Mensen worden niet uitgesloten op basis van eigenschappen of kenmerken die niet tot het domein van de vrije keus horen. Wel vinden we het van groot belang dat de maatregel tijdelijk is. Een kritisch volgen van vrijheidsbeperkende maatregelen die door de overheid worden opgelegd is van belang. Daarom vinden we dat deze maatregel zo snel als mogelijk weer moet worden afgeschaft.
Natuurlijk zien we ook dat de coronacrisis, en de coronapas, voor verdeling in de samenleving zorgt. Het Humanistisch Verbond erkent de spanning en spant zich in om de dialoog op gang te houden. Niet alleen met geestverwanten die onze overwegingen volgen, maar ook met kritische denkers die tot andere conclusies komen. We zoeken voortdurend het gesprek, zijn bereid twijfel toe te laten en we volgen nieuwe ontwikkelingen op de voet.
Standpunt vaccinatiebeleid wereldwijd
Tijdens de HIV/AIDS-pandemie 40 jaar geleden konden medicijnen vele levens redden. In welvarende landen. De kosten voor deze medicijnen waren zo extreem hoog dat ze pas 10 jaar later ook beschikbaar kwamen voor ontwikkelingslanden.
We zien in de huidige pandemie iets soortgelijks ontstaan. Welvarende landen hebben de mogelijkheid om vaccins ruim in te kopen. Ze kunnen zo de eigen bevolking beschermen, maar dragen niet bij aan de bescherming tegen de ziekte elders. Deze manier van handelen wordt ook wel vaccinatienationalisme genoemd. Het is het tegenovergestelde van een humanistische aanpak omtrent Covid-19.
We onderstrepen dan ook het besluit van de Raad van Europa om Covid-19 vaccins tot het wereldwijde publieke domein te rekenen. Het is van enorm belang dat alle regeringen wereldwijd een eerlijke verdeling van vaccins bewerkstelligen. Dat betekent dat farmaceuten het eigendomsrecht van een patent moeten vrijgeven.
Eind vorig jaar hebben we in samenwerking met voorzitters van verschillende Nederlandse religieuze organisaties een oproep gedaan aan Mark Rutte om verantwoording te dragen voor de rol van Nederland in het wereldwijde vaccinatiebeleid.
Het Humanistisch Verbond komt op voor een samenleving waarin we vrij zijn om onze eigen invulling te geven aan leven, liefde, denken en dood en waarin we verantwoordelijkheid nemen voor elkaar.
Vrij denken, samen leven. Sinds 1946.
Blijf op de hoogte van acties voor een menselijker samenleving, inspirerend nieuws en evenementen.