Een projectgroep gaat onderzoeken of terugkeerreizen veteranen kunnen helpen bij het verwerken van oorlogservaringen.
Vandaag, donderdag 11 juli, wordt de val van moslimenclave Srebrenica herdacht. Het is precies 24 jaar geleden dat ruim 8.000 mannen en jongens werden vermoord. Tussen 1992 en 1995 woedde er in Bosnië een hevige burgeroorlog. Er werden meer dan twintigduizend Nederlandse militairen uitgezonden om de vrede hier te handhaven.
Vorige week zijn dr. Nicole Immler van de Universiteit voor Humanistiek en ik, Erwin Kamp, Hoofd humanistisch geestelijke verzorging bij de Krijgsmacht en zelf veteraan, samen met enkele andere onderzoekers als kwartiermakers naar Bosnië afgereisd.
Wij willen onderzoeken of terugkeerreizen bijdragen aan het integreren van uitzendervaringen, en aan welke voorwaarden en uitgangspunten een terugkeerreis moet voldoen. Een dergelijk wetenschappelijk onderzoek is in de wereld niet eerder uitgevoerd. Wat verder uniek is aan het onderzoek is de interdisciplinaire benadering en de intentie te willen bijdragen aan de verzoening van bijvoorbeeld Nederlandse veteranen en de vrouwen van Srebrenica.
Verzoeningsgesprekken
Als hoofd van de humanistisch geestelijke verzorging bij defensie ben ik geïnteresseerd in de werking van rituelen en het houden van herdenkingen. Vaak worden veteranen met klachten gemedicaliseerd en is behandeling gelimiteerd tot therapieën. Humanistisch geestelijk verzorgers hebben daarentegen een holistische visie waarin niet alleen aandacht is voor ‘brain & mind’ maar ook voor de morele en lichamelijke kanten van een uitzending.
Het kijken naar uitzendervaringen vanuit het concept van Moral Injury kan, naar mijn mening, veteranen meer gericht helpen dan medische therapieën. Moral injury wil zeggen dat het morele kompas van veteranen van koers is door wat zij tijdens en na een uitzending meemaken. Zo zijn Dutchbat III veteranen in Nederland in de media vaak neergezet als de militairen die de vluchtelingen in de steek lieten. Dit is onterecht: vooral vanuit hogerhand, zoals de Verenigde Naties, werd bepaald dat de Serven geen halt mocht worden toegeroepen.
Vooral verzoeningsgesprekken tussen de vrouwen van Srebrenica en de veteranen kunnen bijdragen aan heling. Beide groepen zijn slachtoffer. Ontmoeting en dialoog kan mijns inziens bijdragen aan het in het reine komen met de eigen ervaringen die vaak samenhangen met gevoelens van schuld en schaamte.
Humanistisch geestelijk verzorgers kunnen hierin een belangrijke rol spelen. De komende maanden gaan we onze ervaringen evalueren en zal het onderzoek zich verder richten op welke voorwaarden nodig zijn om terugkeerreizen het beoogde effect van verzoening te laten hebben.
Wat is humanistisch geestelijke verzorging?
Bij ingrijpende gebeurtenissen in het leven denk je soms: hoe moet het nu verder? Ook als dingen je voor de wind gaan kun je je afvragen waar je nu echt inspiratie vindt, wie je bent, wat wezenlijk voor je is. Dit soort levensvragen zijn van iedereen en van alle tijden. Ze spelen bij het maken van belangrijke keuzes, bij verlies, bij het vieren van het leven. Eigenlijk bij alle sleutelmomenten in ons bestaan. Maar hoe ga je er mee om? Dat is zo eenvoudig nog niet.
Geestelijk verzorgers helpen mensen hun eigen situatie te onderzoeken en te ontdekken. Dat doen ze met gesprekken, advies en ondersteuning. Ze werken in alle lagen van de samenleving, zowel binnen als buiten organisaties. In de gevangenis, het leger, in de zorg, bij uitval door ziekte, maar ook in de eerstelijnszorg, in de psychiatrie en als zelfstandig professionals. Waar ze zich ook bevinden, hun werkterrein is altijd de mens. Meer willen weten, en benieuwd wat een geestelijk verzorger voor jou kan betekenen? Lees erover op onze site
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief!
Blijf op de hoogte van acties voor een menselijker samenleving, inspirerend nieuws en evenementen.