Denken en doen in de geest van Erasmus
“Ik vind het mooi als kinderen het belang van zelfstandig denken inzien en dat is essentieel bij Erasmus”, vindt Louise Langelaan, docente in het Humanistisch Vormingsonderwijs (HVO). Op 19 september presenteert zij het leerwerkschrift ‘Erasmus voor de Klas‘ tijdens een studiebijeenkomst op over de Vreedzame School in Rotterdam.
Louise zal ingaan op de visie van de eerste Nederlandse humanist Erasmus op onderwijs, opvoeding, vrede en tolerantie aan de hand van ‘Erasmus voor de klas’.
Deze methode wordt gebruikt in groep 8 van het primair onderwijs en in de onderbouw van het voorgezet onderwijs. Onder meer op het Erasmiaans Gymnasium in Rotterdam, dat hierin een voortrekkersrol heeft gespeeld.
Je gebruikt de methode zelf als HVO-docent. Wat valt je op aan de reacties?
”Ik vind het mooi als kinderen het belang van zelfstandig denken zien. Essentieel bij Erasmus. Ook de vraag hoe je als mens je onafhankelijkheid kunt bewaren, was belangrijk voor hem, dat zien kinderen heel goed in. Er wel of niet ‘bij horen’ is voor kinderen een herkenbaar dilemma. De aanhangers van Luther wilden Erasmus graag inlijven. Zij verwachten dat, omdat Erasmus fel criticus was van de misstanden in de katholieke kerk. Maar Erasmus bleef een kritisch en onafhankelijk denker. Dat werd hem door beide partijen kwalijk genomen”.
Wat kunnen kinderen leren van Erasmus als het om vrede gaat?
”We komen we er al snel op uit dat vrede veel meer is dan ‘geen oorlog’. De meeste kinderen vatten vrede op als een eerlijke verdeling van welvaart, gelijke kansen, geen enorme verschillen tussen arm en rijk en geen discriminatie of erger: vreemdelingenhaat.”
Gelijke kansen lijken er niet altijd te zijn?
“Ja, dat is zo. Ik word dan ook heel strijdbaar als ik leerlingen hoor zeggen: ‘Juf, het wordt toch niets met mij, ik vind toch geen werk.’ Dat zijn vaak kinderen uit groep 8 met een buitenlandse achtergrond, die nog een heel leven voor zich hebben, maar thuis zien dat hun broer of zus geen stage of werk vindt.”
Wat zeg je dan?
“In de geest van Erasmus, zeg ik dat hij of zij al zoveel dingen goed kan en met doorzetten veel kan bereiken. Ik noem ook burgemeester Aboutaleb en president Obama als succesvol rolmodel.”
Erasmus prikkelde ons na te denken over wat goedheid is. Wat denk jij?
“Erasmus zei ook dat je beter achterlijk kunt zijn dan een slecht mens: ‘Het is beter een varken te zijn dan een mens zonder beschaving en geweten’. Dat vind ik mooi. Voor mij is een goed mens iemand die sociaal is en verantwoordelijk is. Maar het belangrijkste is denk ik dat je eigen leven en dat van anderen een beetje mooier kunt maken. “
Tolerantie en verdraagzaamheid is voor Erasmus het recht voor om anders te zijn. Hoe kunnen we in de geest van Erasmus de intolerantie van bijvoorbeeld de PVV bestrijden?
“Ik vind dat we niet de ontevredenheid moeten versterken, of ertegenin gaan, maar op moeten komen voor het behoud van wat waardevol en positief is, en behouden moet worden. Uitgaan van de eigen waarden dus en die laten zien. We zullen ons als humanisten zichtbaarder en strijdbaarder opstellen, ook organisaties als het Humanistisch Verbond. Dat betekent opkomen voor de zwakkeren, laten zien wat de uitholling van de verzorgingsstaat bijvoorbeeld voor gevolgen heeft.”
Wat betekent dat dan?
‘Als je de voorgenomen bezuiniging op het persoonsgebonden budget (pgb) neemt. Daarmee wordt mensen het recht ontnomen om de regie over hun eigen leven te behouden. Thuis blijven wonen, kunnen kiezen voor de zorg die bij je past. Terug naar afhankelijkheid,onpersoonlijke bureaucratie en betutteling. Vreselijk is dat. Ook is het maar de vraag of het veel oplevert aan bezuinigingen. De verwachting is dat het aantal opnames in verpleeg- en verzorgingshuizen hierdoor sterk zal toenemen.”
Wie is naast Erasmus een inspirator voor u?
“Tja, tja…(denkt even na) toch Mandela. Na alles wat er gebeurt was onder het apartheidsregime, begon hij met verzoenen, opbouwen, verantwoordelijkheid nemen, zonder haat of wraakgevoelens. Dat vind ik prachtig. “
Meer informatie
- Kijk op de sites: www.huisvanerasmus.nl en www.hvo.nl. HVO is een Werkstichting van het HUmanistisch Verbond.
- Life is beautiful: filmpje over Adagia Erasmus
- Erasmus is een van de denkers uit ‘Durf te Denken’, een tv-serie van HUMAN over denkers uit deHumanistische Canon.
Tags:#Filosofie#Humanistisch Vormingsonderwijs
Vrij denken, samen leven. Sinds 1946.
Blijf op de hoogte van acties voor een menselijker samenleving, inspirerend nieuws en evenementen.