`Ik ga blij naar huis als de deelnemers zich bewust worden van de relevantie om autonomie en sociale betrokkenheid met elkaar te verbinden,´ zegt Wiel Veugelers. Hij neemt in een workshop van de conferentie van de European Humanist Federation (EHF), `Walking with Wiel Veugelers´, zijn deelnemers mee op een tocht langs ideeën en praktijken.
Wiel Veugelers is Hoogleraar Educatie aan de Universiteit voor Humanistiek. Hij verheugt zich erop om met vertegenwoordigers van verschillende Europese landen te praten over hun ervaringen, ideeën en beroepspraktijken om de juiste balans te vinden tussen `een dik ik´ en `blind achter een leider aanlopen´. Deze balans tussen autonomie, of individuele ontwikkeling en sociale betrokkenheid is de rode draad in het denken en werk van Veugelers. Hij schrijft er boeken over zoals vorig jaar Education and Humanism; Linking Autonomy and Humanity, doet er onderzoek naar en geeft er college over. En dat is nodig in Nederland. `Wij zijn veel te veel op ons ego gericht en dat gaat ten koste van wat ik kritisch democratisch burgerschap noem.´
Neoliberaal
Dat begint al op school. Veugelers wijdt het aan de neoliberale invloed, ook in de klas. Al jaren is het onderwijs gericht op de individuele ontwikkeling van het kind. Er is te weinig aandacht voor het samenleven, vindt hij. Kinderen moeten er al van jongs af aan aan wennen samen te leven, samen te leren en samen te werken. Waarbij ruimte en aandacht is voor normen en waarden. Op de scholen in Nederland zijn we een verkeerd verhaal gaan vertellen over vrijheid voor jezelf, jezelf optimaal ontwikkelen, zelf bepalen hoe je het meeste uit je leven kunt halen. Kinderen worden niet gestimuleerd om eigen ideeën uit te werken en vaardigheden op te doen om samen te leven. Ze moeten de lesstof verwerken en worden voortdurend gemonitord en getoetst. Zo leer je hen concurrenten van elkaar te zijn en alleen als individu te presteren.
Balans
Veugelers pleit ervoor om meer aandacht te hebben voor die balans tussen individuele ontwikkeling en sociale betrokkenheid. Sla je teveel door naar autonomie ligt het gevaar van ‘het dikke ik’ op de loer. Maar slaat de weegschaal door naar sociale betrokkenheid, dan verlies je als mens je individualiteit en laat je je leiden door anderen. Hier komt dan de weerbaarheid om de hoek. Veugelers is niet gewend om met deze term te werken. Hij spreekt liever over empowerment.
Toch is hij blij dat deze conferentie in Nederland ook hem de kans biedt collega humanisten te vertellen over het ideaal van weerbaarheid van Van Praag. Je moet voor jezelf op kunnen komen, je zelfstandig kunnen ontwikkelen en niet klakkeloos achter een leider aanlopen. En dat is niet eenvoudig tegenwoordig. De druk van buitenaf is groot, dat zie je ook aan de jongeren tegenwoordig met een ontzettende keuzevrijheid die ervaren wordt als een keuzedwang, de grenzeloze verwachtingen van ouders en de druk van social media om er eens een paar uit te pikken.
Taak voor humanisten
Hij ziet het dan ook als taak van humanisten met de juiste boodschap op pad te gaan. Zoek die balans en leer kinderen daar al van jongs af aan mee om te gaan. De goede voorbeelden zijn er al. In Griekenland bijvoorbeeld of in Finland, waar in het onderwijs die aandacht er wel is. Juist humanisten zijn in staat dit verhaal over autonomie en sociale betrokkenheid te vertellen en dat is essentieel voor persoonlijke en maatschappelijke vorming.
Zie voor meer informatie over het programmaonderdeel van Wiel Veugelers de website van de EHF-conferentie. Zie voor meer informatie over Wiel Veugelers en zijn publicaties de website van de Universiteit voor Humanistiek.
Tags:#Burgerschap
A list of posts
Vrij denken, samen leven. Sinds 1946.
Blijf op de hoogte van acties voor een menselijker samenleving, inspirerend nieuws en evenementen.