Een week geleden was het nog absoluut niet geaccepteerd om over triage in de zorg te spreken (het beoordelen van patiënten op onder meer urgentie, red.). Nu is het aan de orde van de dag. Waarschijnlijk komt binnenkort het moment waarop ziekenhuizen moeten kiezen wie ze wel en niet kunnen behandelen.
Maar niet alleen in de zorg worden ingrijpende ethische keuzes gemaakt. Ook het ontslaan van mensen, het sluiten van scholen, het schrappen van de centrale eindexamens, restricties bij uitvaarten en het sluiten van de horeca hebben vergaande, soms ingrijpende en levensbepalende effecten. Dat zijn niet per definitie kleine offers, die voor het grote doel van lichamelijke gezondheid gevraagd mogen worden.
Ingrijpende veranderingen voor iedereen
Op social media zijn talrijke zogenaamd grappige filmpjes te vinden over de stress die het oplevert om met een heel gezin thuis op een te kleine etage te zitten. De werkelijkheid is vaak schrijnend. Uit de affaire rond kindertoeslag weten we hoe op het oog minder ingrijpende maatregelen hele gezinnen te gronde kunnen richten. De effecten van huiselijk geweld, scheidingen en onderwijsachterstand kunnen het leven van mensen voorgoed veranderen.
Of de maatregelen rond uitvaarten. Stel je voor hoe vreemd en eenzaam het moet zijn om geen afscheid te kunnen nemen van je moeder. Wat voor een effect dit kan hebben op het verwerkingsproces. Vinden we deze negatieve effecten gerechtvaardigd in de strijd tegen corona? Of vinden we het belangrijker dat iedereen goed afscheid kan nemen van familie en vrienden?
Dan het sluiten van de horeca. Je zult maar alle inkomsten voor je restaurant, je levenwerk, kwijtraken. Hoe ga je om met deze enorme tegenslag? Hoe ga je om met het verlies van je baan of het wegvallen van inkomsten omdat je tegen wil en dank zzp’er was geworden. Wat als je geen idee hebt of je wel in je huidige huis kunt blijven wonen?
Recht om te weten
Op ic’s ligt een openbaar draaiboek pandemie klaar waarin ethiek vooropstaat. Voor de hierboven genoemde maatregelen is er geen ethisch draaiboek. We zijn geneigd deze maatregelen te zien als praktisch en noodzakelijk. Maar ook het sluiten van scholen en horeca en mensen die eenzaam sterven zijn ingrijpend. Het belang voor de volksgezondheid is helder.
De waarom-vraag lijkt retorisch. Alles om corona te bestrijden. Maar dat is niet genoeg. Mensen hebben het recht te weten hoe keuzes worden gemaakt.
Wij roepen het kabinet op om voor al deze zaken een ethisch crisisteam in te stellen, zodat keuzes op basis van een grondige, menselijke afweging worden gemaakt en transparant zijn. Juist nu de financiële middelen nog niet zo schaars zijn als ic-bedden. Juist nu de stress in gezinnen nog bestreden kan worden met wat extra Netflix. En juist nu de meeste corona-uitvaarten nog moeten komen.
Dit opiniestuk van Christa Compas, directeur Humanistisch Verbond, verscheen op 3 april in het Algemeen Dagblad.
beeld: Algemeen Dagblad
WAAR WIJ VOOR STAAN
Het Humanistisch Verbond is de enige onafhankelijke organisatie die staat voor een vrije en humane samenleving. We komen in actie als keuzes over leven, liefde en dood in gevaar komen. Dankzij onze leden en donateurs is dit werk mogelijk.
Met jouw lidmaatschap help je mee aan een menswaardige samenleving.
Word lid!
