Bert Keizer (1947) is filosoof en is werkzaam bij het Expertisecentrum Euthanasie. Van 1982 tot 2015 werkte hij als arts in Amsterdamse verpleeghuizen. In die laatste rol is de dood altijd in een of andere vorm aanwezig, soms stampvoetend in de kamer, soms op de loer liggend, net om de hoek, maar altijd onontkoombaar. Die wetenschap is nog niet zo gemakkelijk om te zetten in handelen; ook niet, of misschien juist niet voor een arts. “Ik heb in mijn werk geleerd om, als iemand boven aan de lijst staat om te sterven, dat ook op tafel te leggen en daar gewoon over te praten. Dat vond ik wel moeilijk in het begin.”
Hoe zijn we eigenlijk terechtgekomen in het huidige euthanasieklimaat? Een korte blik op de geschiedenis van geneeskunde biedt de mogelijkheid iets te begrijpen van de gevolgen die de medische vooruitgang heeft, als het er om gaat om voor mensen te zorgen en niet alleen maar te zoeken naar diagnoses. Hoe kan je goed gezelschap zijn voor een stervend mens? Die vraag hield en houdt hem bezig.
Bert Keizer nam ons mee in een openhartige wijze van nadenken over het omgaan met de zin en de eindigheid van het leven. Over ‘de dood op bestelling’, over de plussen en minnen van mens zijn in je laatste dagen of weken. De vraag die hij daarbij probeerde te bezien: “Gaan we wel goed, kunnen we even nadenken met z’n allen, waar we nu zijn?”
Na zijn lezing gingen we met Bert Keizer en met elkaar in gesprek. Enkele uitspraken (uit de losse pols genoteerd):
“Hoe zit het met eigen verantwoordelijkheid?”
Bert Keizer raadt ons aan als als we bang zijn om plotseling en onvoorbereid in het ziekenhuis te komen, om alvast een zegspersoon aan te wijzen, die weet wat je wensen zijn, bijvoorbeeld ‘niet reanimeren’.
“Sommige mensen kiezen voor ‘versterving’: niet meer eten, en vooral niet langer drinken.” Die manier van sterven is vrij onbekend.
“Wanneer moet je ‘het’ doen als je dementie krijgt?”
Bert Keizer: “Dat is lastig. Je kunt het niet zeker zeggen. Het is klassiek, je schuift de keuze steeds voor je uit. Je zou moeten opschrijven: ik wil euthanasie als ik dement én doodongelukkig ben.”
“Hoe wordt er in het buitenland gepraat over euthanasie in Nederland?”
Bert Keizer: “Het is ingewikkeld om ‘over de grens’ te praten over euthanasie in Nederland. Daarover wordt verschillend gedacht in landen. Soms wordt gedacht: ‘Ze leggen ze gewoon om’. De na-oorlogse generatie Duitsers bijvoorbeeld kan niet makkelijk leven met het idee dat je een leven kunt bekorten.”
‘Ondanks alle eeuwen dat we met de dood zijn geconfronteerd, blijft de dood even fris,’ besluit Bert Keizer zijn verhaal.
Over Bert Keizer
Bert Keizer is auteur van meerdere boeken over ouder worden en sterven. Hij schreef de succesvolle boeken Waar blijft de ziel? (essay van de Maand van de Filosofie), Koud liggen (Boekenweekgeschenk) en Onverklaarbaar bewoond (over de hersenen). Zijn laatste boek is ‘Reis om de dood – van as tot ziel’. Volgens NRC ‘het veelzijdigste, subtielste filosofische boek dat in jaren over de dood is verschenen in Nederland.’ Keizer schreef columns voor Filosofie Magazine en Medisch Contact en dat doet hij nog steeds voor Trouw.
Over Humanistisch Verbond Amsterdam
Vanuit Humanistisch Verbond afdeling Amsterdam Amstelland organiseren we regelmatig activiteiten. Iedere derde week van de maand (behalve in juli en augustus) een HUMA-café bij Perdu, met lezingen en debatten. Daarnaast kun je inspiratie opdoen en je geest verrijken bij cursussen, een open café, filosofische wandelingen, fietstochten en meer. Zowel leden als niet-leden zijn van harte welkom. Nu op de agenda:
Blijf op de hoogte van HUMA-café edities, cursussen en ander nieuws
Maandelijks sturen we een nieuwsbrief uit vanuit Humanistisch Verbond Amsterdam Amstelland. Om je te inspireren met nieuws over onze activiteiten, cursussen, verdiepingsdagen en thema’s waarover we met elkaar nadenken en spreken. Iedereen kan zich aanmelden, of je nou lid bent of niet.
☑ We gaan zorgvuldig om met je gegevens, je kunt je op elk gewenst moment weer uitschrijven.
