Joep Dohmen: Respect voor de ‘losers’
Wie de openbare ruimte van een normaal verzorgingstehuis binnenkomt, ziet de ouderen bij elkaar zitten: koffiedrinken, praten, kaarten. Ze zijn nog altijd actief, mobiel en behoorlijk zelfredzaam. Als ik het kleinschalige Alzheimerhuis van mijn moeder binnenkom, zie ik echter meteen het verschil. De Alzheimers zijn minder beweeglijk, meer passief, vaak in zichzelf. Het verbaast me telkens weer hoe de Alzheimerpatiënten door hun verzorgers met respect en zorg, ik zou haast zeggen ‘met liefde’ worden omringd. Waar halen zij toch dat respect vandaan?
Door Joep Dohmen
Volgens de befaamde socioloog Richard Sennett is respect de kurk waarop onze samenleving drijft. Terwijl Jan en alleman bezig is om zijn talenten te ontplooien en zichzelf te verwerkelijken, valt er een enorme groep mensen uit de boot. Ze hebben weinig of geen vaardigheden of talent, en zelden financiële mogelijkheden. Ze kunnen geen echte bijdrage leveren aan de samenleving. Ze dwingen alles behalve respect af, integendeel:
er schuilt zelfs een diepe angst in de samenleving om te worden leeggezogen door deze losers. Wanneer dwingt iemand respect af? Als hij zich zelf kan redden, of als hij zijn talenten heeft gerealiseerd. En vooral als iemand iets teruggeeft aan de samenleving die hem in staat gesteld heeft om op te klimmen. Helaas kunnen de losers dat niet, en dus verdienen zij geen respect.
De verzorgingsstaat berustte op de bereidheid van de sterkeren om respect op te brengen voor de zwakkeren. Maar de verzorgingsstaat is passé, wij leven in het neoliberale tijdperk waarin de elite zichzelf als norm stelt. Iedereen moet net zo ondernemend, zelfstandig en flexibel zijn als de meest succesvolle representanten. Wie het minder ver schopt, geen incasseringsvermogen heeft of hulpbehoevend is, valt uit de boot en moet zich eigenlijk schamen voor zijn tekortkomingen. De tweedeling in onze samenleving is bijna een feit. We moeten heel snel het tij keren, aldus Sennett. Elk mens is levenslang afhankelijk van hulp van anderen. Respect en waardigheid zijn nu belangrijker dan persoonlijke groei.
Straks zit ik zelf misschien in het Alzheimerhuis. Zijn de verzorgers dan nog net zo zorgzaam en lief als die van vandaag?
Beeld: Flickr, Creative Commons, Lee Moralee
Tags: #Dementie #gezondheidszorg #Goed oud worden
A list of posts
Vrij denken, samen leven. Sinds 1946.
Blijf op de hoogte van acties voor een menselijker samenleving, inspirerend nieuws en evenementen.
"*" geeft vereiste velden aan