Een recordaantal van 1000 humanisten uit 63 landen kwam vorige week bijeen voor het World Humanist Congress. Een indrukwekkend congres met staande ovaties voor dappere humanisten uit landen waar je niet zomaar humanist kunt zijn. En met de vraag: Is er iets mis met de islam?
Gevangen en gemarteld
Op de eerste avond sta ik achter onze HV-stand in het 'Humanist House' in de Town Hall. Een wat verlegen man uit Bangladesh spreekt me aan. Ik versta zijn naam niet goed, maar zie hem twee dagen later in het panelgesprek Against the Odds, waarna hij de Freedom of Expression Award 2014 in ontvangst neemt. Zijn naam is Asif Mohiuiddin.
Tijdens ons gesprekje vertelde hij te bloggen over vrijdenken en de islam. In Bangladesh word je daarvoor gevangen gezet en gemarteld. Hem hangt nog steeds een gevangenisstraf boven het hoofd. 'Hoe lang dan?', vraag ik wat onnozel. 'Dat kan 10 jaar worden', zegt hij. Ik sta een beetje perplex. Is hij niet hopeloos bezorgd? "Dat valt mee," zegt hij. Hij wil voor zichzelf en zijn landgenoten de ruimte hebben om vrij te denken. En dat hij in elkaar wordt geslagen door andere Bangladeshi? "Ze weten niet beter en zijn zo opgevoed," antwoordt hij. Juist om hen van een alternatief vertoog te voorzien, is zijn blog zo belangrijk.
Terwijl ik even later probeer de aandacht van het barpersoneel te trekken in The Turf Tavern (de leukste kroeg in Oxford en het inofficiele humanist house), komt een jonge man naast me staan. Om zijn nek hangt het duidelijke geplastificeerde kaartje waaraan de deelnemers van het Congress elkaar herkennen. Terwijl we de hand schudden kijkt hij me onderzoekend aan. 'Did you make a donation for the Croatian 'Humanism for Children' project?'. Hij herkent me van Facebook. Internet is voor de kleine humanistische wereldgemeenschap van geweldige waarde, zo blijkt. Ik wring me een weg naar het terras en nestel me tussen de druk pratende 'live' humanisten.
Maryam Namazie
Tijdens het congres met als hoofdthema de vrijheid van denken en expressie, keert de groei van het islamisme voortdurend terug. Indrukwekkend is het optreden van de Iranese Maryam Namazie. Met flinke boosheid laat ze het congres weten dat atheïsten moeten ophouden zichzelf als 'agressief atheïsten' te bestempelen op het moment dat ze islamkritiek leveren. Ze windt zich op over de 'correct linkse' angst te discrimineren en pogingen verzachtende verklaringen voor terroristisch gedrag te vinden en verscheurt demonstratief de ISIS vlag.
In haar inleiding zegt ze: "ISIS represents our dark ages today in the 21st century. It is important to be balanced but one must also be fair and just. If we cannot see that there is something about Islam and Islamism, then we cannot respond as we must. And if we don’t, who will? A humanist congress must stand unequivocally against Islamism, Sharia law and the Caliphate. This is not about “people’s right to religion”. It is about stopping Islamist’s right to kill and slaughter and oppress."
Een voormalig recrutant van de islamistische groep Hizb ut-TahrirEen verwoordt eenzelfde geluid. Deze groep wil via militaire coups het Kalifaat vestigen. Inmiddels is hij 'bekeerd' tot een democratisch humanisme en adviseert overheden over de radicale islam. Het zijn vooral moslims zelf die onder de politieke islam te lijden hebben. En het zijn op het Congres moslims en voormalig moslims die oproepen de opkomst van de intolerante politieke islam serieuzer te nemen. Dat gaan we doen.
Lees verder op de website van het World Humanist Congress