Kijk naar een film is kijken naar jezelf. Een goede film leert je namelijk iets over je leven en je rol in de samenleving. Het Humanistisch Verbond gebruikt LEVEN de film om met studenten van de Universiteit voor Humanistiek (UvH) een filmgesprek te voeren. Het gesprek is een onderdeel van de module ‘Ethiek’ van Joep Dohmen die op 23 februari van start gaat.
Daarin staat Peter Bieri´s ‘Handwerk van de vrijheid’ centraal. Joep Dohmen (hoogleraar wijsgerige en praktische ethiek) is een van de docenten (samen met Hanne Laceulle). Hij was direct enthousiast toen het Humanistisch Verbond contact zocht om samen te werken. “Voor Bieri is de verbeelding cruciaal om te ontdekken welke speelruimte mensen hebben om, hoe klein soms ook, hun leven vorm te geven. Verbeelding via films of romans – Bieri is niet toevallig een romanschrijver – brengt je op het spoor dat het ook anders kan. Film is een hele dwingende verbeeldingsvorm. Ik denk dat we Bieri’s filosofische theorie over innerlijke vrijheid beter gaan begrijpen door de films die we hebben uitgekozen.”
De kern van het college is het vinden van innerlijke vrijheid door het werken aan een innerlijk profiel. Dohmen: “Daarbij gaat het over actorschap: van waaruit handel je? We tonen films die een link hebben met de motivatietheorie van Bieri en met de romans van zijn alter ego: Pascal Mercier.”
Kijkrichtingen
Reine Rek (communicatiemedewerker) en Martijn Rozing (projectleider) van LEVEN de filmbegeleiden de filmgesprekken. Ze studeerden zelf ook aan de UvH. Het idee is om met de studenten verschillende kijkrichtingen te onderzoeken.
Rek: “De eerste bijeenkomst wijden we aan hoe je films kunt bekijken. Je kunt bijvoorbeeld vooral bezig zijn met je eigen smaak of mening. Je kunt een film koppelen aan de actuele realiteit, bijvoorbeeld aan de huidige maatschappij. Dat doet filmrecensent Gawie Keyser vaak. Je kunt ook onderzoeken wat de filmmaker probeert te zeggen. Het doel van LEVEN de film is om film te gebruiken als een spiegel voor je eigen leven. Wat kan jij leren van deze film? Wat roept het bij je op? En wat zegt dat over jou manier van leven?
“Ik verwacht dat er boeiende, verdiepende gesprekken ontstaan. En dat studenten leren om op een nieuwe, leuke en leerzame manier naar films te kijken,” denkt filmfan Rek.
The Big Chill
Joep Dohmen is eigenlijk meer een ‘boekenman’. “Mijn leven is vooral door boeken veranderd en verandert daar nog steeds door, en door mensen natuurlijk. Ik houd het meest van epische films, zoals Heimat en La meglia gioventu, waarin enkele generaties achtereen gevolgd worden. Ons leven ligt immers ingebed tussen de vorige en de volgende generatie. Films waarin de complexe netwerken van mensen, hun conflicten en verzoeningen getoond worden, ontroeren mij het meest.”
Binnen het aanbod van speelfilms uit de LEVEN de film spreekt The Big Chill Dohmen het meeste aan. De film gaat over een vriendenclub die de zelfmoord van een van hun vrienden moet verwerken. “In feite is het soort spiegel van de Amerikaanse samenleving en het faillisement van de Marlboro Man – de metafoor van het individualisme en het dikke-ik. In de cursus over Bieri gaan we ook zulke films bekijken, over mensen die elkaars identiteit versterken of juist niet. Films over het verband tussen identiteit en tijd, toeval, de ander, noodlot, het kwaad.”
Morele wil
Het gaat mijn uiteindelijk om de waarde van onze beslissingen en dus van ons leven, vindt Dohmen. “Een film die de moeite waard is, bevat precies zulke momenten waarin een morele wil aan de orde gesteld wordt. Voor mij is dat een doorslaggevend criterium voor een goede film. De rest is amusement.”
Wat is Leven de film?
In LEVEN de film staat naast het bekijken van interessante films het filmgesprek centraal. We willen je inspireren om je eigen filmavond te organiseren. Om op die manier meer uit een film te kunnen halen. En iets over jezelf en hoe jij in het leven staat te weten te komen. Films kijken en praten met vrienden en bekenden doe je toch al! Ga een stapje verder en kijk boeiende films en leer elkaar en jezelf beter kennen. Ga naar www.levendefilm.nl
Op de foto Joep Dohmen, copyright Universiteit voor Humanistiek