Welzijn ouderen niet te vangen in papieren werkelijkheid
Goede zorg in verpleeghuizen wordt volgens de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) bij uitstek bereikt door meetbare criteria, registratie en protocollering. Het is maar de vraag of deze medisch-technische focus leidt tot de ‘goede’ zorg die bewoners en de samenleving willen, meent humanistisch geestelijk begeleider Jasper Smits.
Door Jasper Smits
Alle kranten pakten deze week groot uit met het rapport van IGZ. De ophef en aandacht is goed, maar roept ook de vraag op: wat is goede zorg? Het beeld van de ouderenzorg in Nederland dat blijft hangen is: de boel is niet op orde. En de oplossing is strenger toezicht en eventuele sluiting van verpleeghuizen. Dat is om moedeloos van te worden. De suggestie dat zorg alleen maakbaar en goed is als aan alle protocollen wordt voldaan, is in de dagelijkse realiteit van de verpleeghuiszorg een illusie.
Belangrijke criteria voor goede zorg voor de IGZ zijn: deskundigheid van personeel, veilige medicatie en overleg met familie. De IGZ controleert deze criteria door protocollen en procedures voor de medicatie, registratie van het aantal (val)incidenten en de diplomering van het personeel. Maar zelfs als op al deze punten goed gescoord wordt, voldoet de zorg voor de oudere daarmee dan aan de wensen die wij als samenleving daarvoor hebben? Die vraag kunnen we pas beantwoorden als we het eens zijn over wat goed leven en goede zorg in een verpleeghuis moeten zijn.
Levert gediplomeerd personeel altijd betere zorg op? Het is een vooronderstelling die gemeengoed is, maar helemaal niet vanzelf spreekt. De inspectie heeft geen oog voor het feit dat vrijwilligers, medewerkers en andere betrokkenen vaak heel dichtbij bewoners staan, én daarmee de kwaliteit van hun leven vergroten. Veel werk in de zorg vraagt dus niet zozeer om technisch kunnen maar om een juiste instelling, werken met hart en een continuïteit van hetzelfde gezicht in de buurt. Kortom: diplomering is een indicatie voor de kwaliteit, maar niet zaligmakend.
De medicatie is belangrijk en die moet op een juiste manier uitgedeeld worden. Maar geldt dat belang dan niet net zo hard voor de verdere dagbesteding? Je bent nog steeds mens ondanks de dementie of somatische klacht die je in het leven hebt opgelopen. Is een goed gesprek of een betekenisvolle activiteit niet even waardevol?
Personeel dat vooral focust op de protocollen en procedures zal – gezien de tijd die er mee gemoeid is die te volgen – veel minder toekomen aan die dagbesteding. Sluiting van instellingen is een van de oplossingen die IGZ voorstelt om de zorg te verbeteren. De politiek lijkt dat idee te steunen. Dat is echter een schijnoplossing.
Huizen sluiten betekent vooral dat kwetsbare bewoners in hun laatste levensfase moeten verhuizen. En waar moeten die dan naartoe? Naar een ander huis dat al vol is en dat wellicht ook buiten de eigen gemeente ligt? Bovendien zal het de wachtlijsten in de zorg alleen maar langer maken.
Als geestelijk begeleider ervaar ik dagelijks de afstand tussen de menselijke beleving van de zorg van bewoners en medewerkers en de papieren werkelijkheid van de inspectie. Een goed gesprek, een vertrouwd gezicht, elkaar kennen en vertrouwen: het zijn waarden die in de beleving veel belangrijker zijn dan de technische aspecten van de zorg. En als mensen weten we dit ook, immers het zijn waarden die ons leven betekenis geven, of we nu jong of oud zijn. Dat houdt niet op als we door hoge leeftijd hulpbehoevend zijn geworden.
Het wordt tijd dat we als samenleving tegen het licht houden op welke wijze wij met de oudere, hulpbehoevende medemens omgaan.
Jasper Smits is humanistisch geestelijk begeleider in een verpleeghuis en bestuurslid van de beroepsvereniging VGVZ
Foto bovenaan: Hollandse Hoogte, Frank Muller
Tags: #Goed oud worden #kwetsbaarheid #Zelfbeschikking #Zingeving
A list of posts
Vrij denken, samen leven. Sinds 1946.
Blijf op de hoogte van acties voor een menselijker samenleving, inspirerend nieuws en evenementen.