“Laat me zelf bepalen wanneer ik doodga”
Met het verbod op hulp bij zelfdoding schendt de Nederlandse staat het Europese Verdrag van de Rechten van de Mens. Dat vindt de coöperatie Laatste Wil. Samen met 30 van haar leden heeft de coöperatie de staat gedagvaard in het Laatste Wil Proces. Janine de Graaf-Klunder is een van de mede-eisers.
Ieder mens heeft het recht zelf te bepalen wanneer, op welk moment en hoe het eigen leven te beëindigen. Getekend, het Europees Hof van de Rechten van de Mens. Dit recht komt voort uit het recht op zelfbeschikking en de persoonlijkheidsrechten, die de waardigheid van de mens beschermen door te stellen dat ieder het leven naar eigen wens mag inrichten.
“ Heel ons land draait om autonomie: je moet het zelf doen, bepaal het zelf. En op dit vlak ineens niet. ”
Volgens coöperatie Laatste Wil zijn dit echter ‘schijnrechten’ in Nederland vanwege het verbod op hulp bij zelfdoding. Hierdoor is een humaan einde aan je leven maken in eigen regie bijna onmogelijk. Daarom heeft de coöperatie de Nederlandse staat gedagvaard. De inzet: legalisering van humane ‘laatstewilmiddelen’ voor wie daar om vraagt. Janine de Graaf-Klunder is lid van de coöperatie en een van de mede-eisers van het Laatste Wil Proces.
Wat is jouw persoonlijke motivatie om mede-eiser te zijn?
“Sinds mijn achttiende werk ik in de verpleging. Ik heb daar veel overlijdens meegemaakt, maar één overlijden is me echt bij gebleven waar de paniek en vraag naar hulp echt uit de ogen kwam. Toen dacht ik: dit wil ik niet. Ik heb een euthanasieverklaring laten opstellen. Maar dat blijkt niet genoeg. Want dan nog moet een ander bepalen of ik genoeg lijd om dood te mogen. Ook dat wil ik niet. Ik wil dat ik kan sterven wanneer ik wil, op de manier waarop ik wil, met mijn naasten erbij. Ik zou het geweldig vinden als ik die voetprint na kan laten in Nederland. Daarnaast, deze wet dateert uit de negentiende eeuw. Waar hebben we het over? We moeten de discussie met elkaar aangaan.”
Wie is Janine de Graaf-Klunder?
Janine de Graaf-Klunder (59) is werkzaam bij Isala (ziekenhuis) in Zwolle en Meppel als adviseur informatisering I&I EPD. Ze is lid van de coöperatie Laatste Wil en een van de mede-eisers van het Laatste Wil proces tegen de Nederlandse staat.
Waarom denk je dat die discussie dan ergens is blijven hangen?
“Dat ligt aan de politieke partijen die aan het roer zijn op dat moment. Het is altijd geven en nemen. En dan is dit een onderwerp wat voor een heleboel partijen moeilijk bespreekbaar is. Dat maakt het heel lastig.”
De campagne rondom dit proces kan op steun rekenen van verschillende prominenten waaronder Dick Swaab en Barbara van Beukering. En op NPO3 zagen we ‘Death Awareness Coach’ Claudia Crobatia in Het Alternatief mensen oproepen meer over hun dood na te denken. Het lijkt dat de samenleving steeds meer aandacht besteed aan de dood. Waarom juist nu?
“Het taboe rondom de dood is al een tijd aan het verminderen. Je hebt steeds meer te kiezen: kisten, manden, begraven worden, crematie, resomatie. De dood hoort bij het leven, het volgt op geboorte, en daar hoeven we niet moeilijk over te doen. Je wordt er hoe dan ook een keer mee geconfronteerd. Sommige mensen stoppen het weg, maar we moeten het juist bespreken. Ik vind het heel prettig dat ik met mijn toekomstige nabestaanden heb besproken wat mijn wensen zijn.”
Wat is jouw ideale dood?
“Een humane, respectvolle en acceptabele dood. Waarbij ik niet hoef te lijden. Ik wil wanneer het mij uitkomt een middel kunnen nemen waarmee ik zo wegglijd. Niet dat ik achter een raampje moet wachten tot misschien iemand een keer langskomt. Ik wil afscheid kunnen nemen van mijn dierbaren op het moment zelf, zonder dat zij worden weggezet als criminelen omdat ze ‘hulp bij mijn dood hebben verleend’. Ik heb die keuze gemaakt, niet zij. Met mijn huisarts heb ik dit besproken.”
“ De dood hoort bij het leven, het volgt op geboorte, en daar hoeven we niet moeilijk over te doen.Tweet dit ”
Een dood in eigen regie. Een bekend tegenargument is: als we hulp bij zelfdoding legaliseren gaan kwetsbare mensen zichzelf sneller in een opwelling doden. Wat vind jij daarvan?
“Eigen regie betekent zelf de beslissing mogen maken. Hoe oud je ook bent, in welke situatie dan ook. Ik denk dat ieder mens aan het leven hangt, en dit niet zomaar in een opwelling zal beëindigen. Zelfs als dit wel het geval is, dan zouden ook zij het recht moeten hebben hun leven als voltooid te bestempelen. En op hulp bij zelfdoding, zodat ze dit humaan kunnen doen. Je moet het middel dan sowieso bij een winkel halen of bestellen, wat al een stap is, en je hebt het waarschijnlijk niet meteen. Als iemand het leven echt voltooid vindt stapt diegene er toch wel uit. Op dit moment zijn dan je enige opties: anderen traumatiseren, of jezelf en dierbaren die je hielpen criminaliseren. En dat vind ik echt verschrikkelijk. Heel ons land draait om autonomie: je moet het zelf doen, bepaal het zelf. En op dit vlak ineens niet. Daar ben ik het niet mee eens. Bij het menszijn vind ik horen dat iemand niet over een leven van een ander gaat. Ook al ben ik blij dat ik geboren ben, ik heb er niet zelf om gevraagd. Laat me dan zelf bepalen wanneer ik doodga.”
Waarom nu naar de rechter stappen en niet meteen naar de mensen die het beleid moeten gaan veranderen?
“Omdat er al tientallen jaren aan de bel wordt getrokken en het nog niet geregeld is. We voldoen nu simpelweg niet aan de Europese wetgeving. In Duitsland en Oostenrijk heeft de rechter al soortgelijke dagvaardingen gelijk gegeven en erkent dat mensen recht hebben op hulp bij zelfdoding. Laat Nederland dan eindelijk volgen. Het ligt politiek telkens te gevoelig, maar de Nederlandse bevolking is voor. Het is niet een onderwerp wat je tijdens de koffiepauze bespreekt, maar veel mensen denken er hetzelfde over als ik. Dat is meerdere keren onderzocht: 75000 mensen hebben een wens voor hulp bij zelfdoding in eigen regie, en twee derde van Nederland is voor voltooid leven. Dat zijn een hoop Kamerzetels.”
VRIJ OM OVER JE EIGEN DOOD TE BESLISSEN
Het Humanistisch Verbond strijdt voor een samenleving waarin je vrij bent om te kiezen hoe je wilt leven en sterven. We stimuleren het gesprek over de dood en agenderen voor een menswaardig levenseinde voor iedereen.
Nederland heeft een zorgvuldige euthanasiewet, maar voor wie het leven voltooid vindt bestaat nog geen wettelijke regeling. Iedereen die boven de 18 en wilsbekwaam is zou hier zelf keuzes in moeten kunnen maken. Het Humanistisch Verbond is dan ook tegen het verbod op hulp bij zelfdoding en voor beschikbare hulp en ondersteuning voor wie dat wil. Uiteindelijk stel je zelf vast wat voor jou goed is.
