Albert Heringa voor de rechter om hulp bij zelfdoding

Christa Compas 27 maart 2019 leestijd: 3 minuten

In 2008 hielp Albert Heringa zijn 99-jarige moeder waardig te sterven. Vorige week besloot het Openbaar Ministerie hem daarvoor voor de rechter te brengen. Want het Nederlandse strafrecht (Art. 294.2) verbiedt hulp bij zelfdoding. In de Humanistische Politieke Meetlat leest u wat de politieke partijen vinden van hulp bij zelfdoding en zelfbeschikking.

n de NCRV-documentaire uit 2010  ‘De laatste wens van Moek’ zien we hoe Albert Heringa, lid van het Humanistisch Verbond, zijn 99- jarige moeder helpt bij haar uitdrukkelijke en weloverwogen wens om op een zelfgekozen moment waardig te sterven. 

Twee jaar later bestaat de kans dat hij vervolgd wordt. Heringa is vooral blij dat er iets gaat gebeuren, want hij verkeert al twee jaar in onzekerheid over een mogelijke vervolging. “Het gaat mij niet om mij, en ook niet meer om mijn moeder, maar dat er iets gaat gebeuren met artikel 294.2. Het is aan de politiek om de wet te veranderen”, vindt hij. Hij denkt dat zijn rechtszaak daar wellicht iets aan kan bijdragen. En ook het meldpunt van de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillige Levenseinde (NVVE), geachtetweedekamerleden.nl, waarop veel gereageerd wordt.

Het Humanistisch Verbond maakt zich, in samenwerking met de sterk lobbyende NVVE, al jaren sterk voor het schrappen van artikel 294.2 uit het Wetboek van Strafrecht en drong er bij politieke partijen op aan dit op te nemen in hun verkiezingsprogramma’s. 

Dat levert het volgende beeld op:

• D66 wil het artikel aanpassen en pleit onder meer ook voor inspraak van ouderen over de vraag of en hoe lang er doorbehandeld wordt.
• De PvdA vraagt om modernisering en ijvert voor levenskwaliteit voor ouderen. GroenLinks is voor het schrappen van het wetsartikel.
• De VVD meent dat wilsbekwame ouderen over hun eigen levenseinde mogen beschikken, maar is niet expliciet over hulp. De partij ‘wil onderzoeken hoe dat goed geregeld kan worden ten opzichte van andere wetgeving’.
• De christelijke partijen zijn tegen schrappen en menen dat betere zorg de doodswens moet wegnemen.
• In de programma’s van SP en PVV staat niets over medisch-ethische kwesties

Medicalisering existentiële vraag

Heringa denkt dat het belangrijk is dat kiezers in hun stemkeuze laten meewegen hoe partijen denken over afschaffing strafbaarstelling hulp bij zelfdoding.

“Het is zo’n belangrijk onderwerp, want met sterven hebben we allemaal te maken. En de euthanasiewet heeft belangrijke beperkingen: het wordt aan artsen overgelaten en die laten het vaak afweten. Bij mijn moeder was er geen sprake van een medische kwestie. Dat betekent natuurlijk niet dat ze geen medische klachten had, maar dat was niet het punt. Het was geen medische overweging, het was gewoon genoeg! Aan een medicalisering van een existentiële vraag is geen behoefte. Dat is vals en ongewenst. En daarom voldoet de wet niet.”

De wet moet ruimte bieden voor een zelfstandige keuze en voor hulp als dat nodig is, vindt Heringa. Een laatste-wil-pil is er helaas nog niet en Moek was niet meer in staat zelf medicijnen te gaan zoeken. Dus iemand moest haar sowieso helpen. 
Maar ik vind ook dat er iemand uit de omgeving bij moet kunnen zijn, als degene die gaat sterven dat wil. Je wilt toch zekerheid hebben dat het goed gaat en ook emotionele steun is belangrijk. Het hele sterven moet een bredere context krijgen. Daarom is het goed dat het Humanistisch Verbond samen met ISVW de cursus ‘Ook sterven moet je leren’ organiseert.

Humanistische politieke meetlat

Meer over hoe de verkiezingsprogramma’s van diverse partijen scoren op de humanistische politieke meetlat op www.humanistischemeetlat.nl. De meetlat maakt voor dertien onderwerpen die humanisten aan het hart gaan duidelijk welke partijen bondgenoot zijn. Gekeken wordt naar onder meer duurzaamheid, menselijke economie, Europa, vrijheid van meningsuiting, gelijke behandeling, privacy, vreemdelingenbeleid, kunst- en cultuur en ontwikkelingssamenwerking.

Vanmiddag wordt Albert Heringa geïnterviewd bij EenVandaag, 18.15 uur, Ned 1

Morgen op deze site een interview met schrijfster Nelleke Noordervliet. Hoe gebruikt zij de meetlat? Welke waarden vindt ze belangrijk?

Lees ook

• Artikel. Hoe scoren politieke partijen op waardig levenseinde?
• Het interview met Ineke de Vries van 28 augustus in Dagblad Trouw of op hun website;
• het webartikel van Vrij Nederland redacteur Thijs Broer;
• het persbericht dat de Humanistische Alliantie en het Humanistisch Verbond op 28 augustus verspreidden.