Al enigszins op leeftijd zat hij voor de eerste keer vast en tot zijn overplaatsing enkele maanden geleden sprak ik iedere vrijdag met hem. Hij keek uit naar de gesprekken, zei hij me dikmaals. Hij keek er naar uit om vrij zijn verhaal te kunnen doen en vertelde me, met dat onze vertrouwensband groeide, over herinneringen die hij ooit ver weg had gestopt.
Mijn ontroering had niet alleen te maken met de inhoud van zijn verhalen, maar ook met het feit dat ik een uiterst fijngevoelige man leerde kennen die was opgegroeid in een keiharde wereld vol terreur en machtsmisbruik.
Het waren tragische verhalen over wrede ervaringen en vaak liepen er tranen over zijn wangen. Soms raakte ik zelf ook geëmotioneerd door de tragiek van zijn leven, werden mijn ogen vochtig en kreeg ik een brok in mijn keel. Hij onderbrak dan abrupt zijn verhaal, omdat hij mij niet verdrietig of van slag wilde maken en het heeft even geduurd voordat hij doorkreeg dat dit niet geval was. Dat ik met hem meeleefde zonder meegesleept te worden.
Mijn ontroering had niet alleen te maken met de inhoud van zijn verhalen, maar ook met het feit dat ik een uiterst fijngevoelige man leerde kennen die was opgegroeid in een keiharde wereld vol terreur en machtsmisbruik. Het ontroerde me dat hij deze omgeving overleefd had door zijn emoties en ervaringen voor zich te houden, maar zo steeds verder verstrikt was geraakt in zichzelf. Zo verward dat hij in de gevangenis terecht was gekomen en dat hij de vertrouwelijkheid van de gesprekken aangreep om langzaam meer helderheid te krijgen in zijn innerlijke wereld.
Hij vertelt in het volgende stukje:
“Dat crises onverwachte voordelen met zich meebrengen, heb ik al vroeg in mijn jeugd ervaren. Mijn vader was namelijk een gewelddadige en onvoorspelbare man en na school wilde ik niet naar huis. Ik ging ronddwalen en trok de heuvels rond de stad in waar veel zwerfhonden leefden. Honden werden binnen de Islam als onrein gezien en je mocht ze niet aanraken, maar ik voelde gelijk een verbinding met die dieren.
Ze werden mijn vrienden en ik vond bij hen de onvoorwaardelijke trouw die ik ook van mijn moeder kende. Op een dag gebeurde er iets bijzonders en een van de honden trok me mee naar haar schuilplaats. We kropen samen in het hol en daar introduceerde ze me aan haar puppy’s. Andere honden werden weg gegromd, maar mij schonk ze haar volledige vertrouwen.
Dit moment heeft een diepe indruk op me gemaakt. Mijn leven lang heb ik gezocht naar die onvoorwaardelijke liefde, maar het is me niet gelukt dit in menselijke relaties te vinden. Om conflicten en onbegrip te vermijden heb ik mij altijd sterk gericht op werk en studie en ik kom nu tot de conclusie dat ik gefaald heb in het creëren van menselijke intimiteit.”
Uit: 'Quarantaineverhalen uit de bajes' van Jodie Ras
Geluk bestond voor hem in het ervaren van vertrouwen zodat hij zich vanuit kwetsbaarheid kon verbinden met anderen.
Geluk zat voor hem in dat diep menselijke verlangen jezelf, en in zijn geval zijn gevoelige aard, tot uitdrukking te brengen en daarin gezien en gekend te worden door een ander. Geluk bestond voor hem in het ervaren van vertrouwen zodat hij zich vanuit kwetsbaarheid kon verbinden met anderen. Geluk brachten die momenten dat wij contact maakten en hij die intimiteit kon ervaren waar hij zijn leven lang naar had gezocht.
Mijn geluk bestaat er uit dat ik kan fungeren als middel, als instrument aan de hand waarvan een ander ‘op verhaal kan komen’. Ik geniet ervan als ik mijn vaardigheden kan inzetten om ruimte te bieden waar maskers kunnen worden afgezet, muren afbrokkelen en façades neergehaald. Dit zodat die innerlijk kompas terug wordt gevonden en op authentieke en autonome wijze vorm kan worden gegeven aan het leven. Daar en op die momenten schuilt voor mij het ware (arbeids)geluk.
– Jodie Ras
Over Jodie Ras
Jodie Ras werkt als humanistisch geestelijk verzorger in een penitentiaire inrichting in Almelo. Tijdens de corona-lockdown zette zij verhalen van gedetineerden op papier.
De verhalen zijn samengebracht in de bundel ‘Quarantaineverhalen uit de bajes’. Wanneer deze bundel wordt besteld bij boekenbestellen.nl, gaat 100% van de opbrengst naar een project rondom herstelbemiddeling.
In haar gesproken column tijdens de Ledendag op 21 november 2020, vertelt zij waarom aangescherpte reflectie op het levensverhaal van gedetineerden zo belangrijk is. En hoe dit haar kijk heeft veranderd.
