Waarheid

Een gedicht van Renée Luth voorgedragen tijdens de Socrateslezing met Rob Wijnberg in Leeuwarden op 7 maart 2022.

mmige mensen beweren
dat de waarheid van elastiek is
kan worden gerekt en gebogen
naar eigen wens
geloven dat een individuele waarheid
de boel bij elkaar kan binden
wanneer de werkelijkheid
uit elkaar lijkt te vallen
maar ze zullen ontdekken
dat de waarheid pijn doet
wanneer je haar te ver oprekt
als een zweepslag van feiten
tegen de huid van twijfels
want niemand weet precies
waar die grens ligt
tussen buigzaamheid
en verbuigen

anderen beweren
dat de waarheid van glas is
en breekt wanneer je haar bevraagt
of bewandelt
ze houden de waarheid liever verpakt
in zacht beschermend bijgeloof
desnoods in een religie die niemand past
in een pluchen massa en meerderheid
en wanneer de waarheid dreigt te breken
bloeden ze valse beloftes
over nieuwe waarheden
over hoe transparant
en onbreekbaar ze dit maal
zullen worden

anderen beweren
dat de waarheid leeft
ons in kan halen
voor ons uit kan rennen
maar ook achter kan blijven
in wat men gewoontes noemt
ze beweren dat de waarheid
ons kan bijten
wanneer we haar teveel aandacht geven
en warm bij ons gaat liggen
wanneer we geen vragen stellen
dat is een waarheid die geen verandering duldt
die liever aan een riem van vanzelfsprekendheid blijft
zodat de waarheid enkel hoeft te volgen
en nooit hoeft te leiden

daarnaast beweren sommige mensen
dat waarheid te koop is
te kiezen is
geloven in een waarheid met duckface
met witte tanden
leggen filters van plastic over al ons denken
de privatisering van solidariteit
waar empathie ruilhandel is
ze beweren dat waarheid
slechts lucht is voor een opblaasbaar ego
maar vergeten dat de samenhang tussen ons lek slaat
wanneer onze bubbel ons niet laat ademen

ik beweer dat
de waarheid van feiten
geen vaste vorm heeft
ze is niet aaibaar of bijtgraag
niet individueel
noch van de massa
niet volgzaam
noch leidend
niet van glas
noch elastiek
hoogstens van klei
de waarheid leert al doende bij
kan zichzelf slechts kneden

ze lust geen paniek en complot
geen tiktok of you-tube wijsheid
geen dogma’s of nepnieuws
volgt geen online aannames
of onwetendheid

de waarheid groeit
door wetenschap
kennis
door experiment
door samenwerking

en groeit al snel boven
onze eigen individuele horizon uit
waarheid vindt vormen
die wij nooit van tevoren kunnen kennen
want de waarheid
blijft groeien
tot ze onherkenbaar is voor nu
de waarheid kent geen stilstand
of eindpunt
feiten bewegen haar voort
wij kunnen slechts gade slaan
en geven hoogstens de brandstof aan
voor de volgende oerknal
van ontdekkingen

maar dat is natuurlijk ook maar een mening

Tags:#gedicht#renee luth#waarheid