Stop pesten, help de pester!
“Vriendschap is een droom, een pakketje schroot met een dun laagje chroom”, zong Henk Westbroek ooit. Nu heb ik niet zo op Henk, maar wat hij over vriendschap zong is wel een mooie metafoor. Wat mij betreft geldt dit niet alleen voor vriendschap, maar voor de beschaving als geheel.
Het pakketje schroot staat voor onze niets ontziende overlevingsdrang en het dun laagje chroom dat daaroverheen is gelegd, representeert onze beschaving. Die beschaving blinkt je weliswaar dagelijks tegemoet, maar erg dik is het dus allemaal niet. Het dunne laagje chroom hoeft immers maar even te barsten en je ziet meteen het schroot dat eronder verscholen zit. Pesten is zulk roestend schroot. De vraag waarom er gepest wordt, waarom er geen dun laagje chroom meer overheen zit, is een vraag waar iedereen zich de laatste tijd mee bezig houdt. Maar je zou de vraag bij onze kinderen opnieuw kunnen stellen Waar is bij de pester het chroom gebleven? Waarom is dat er niet?
Welnu, chroom verdwijnt vooral door dreiging. Maarten van Roozendaal bezong het effect van dreiging op ons gedrag al in zijn prachtige lied ‘Water’:
En als de aarde scheurt
En het water komt
Ben jij dan hier
Ben jij dan hier bij mij
Hand in hand
Als de hemel valt
En het water komt
Men klimt langs elkaar omhoog
En krabt elkaar de ogen uit
Drink jij dan
Hier met mij
De laatste flessen leeg
De meeste mensen krabben elkaar nu de ogen niet uit, om de simpele reden dat ze zich niet bedreigd voelen. Die veiligheid is ons chroom. Maar zodra de aarde scheurt en/of de hemel valt en/of het water stijgt, dan moet je iemand er dus echt expliciet om vragen nog hand in hand samen met jou de laatste flessen leeg te drinken. Want normaal is dat namelijk niet. Daarom is het natuurlijk ook een liedje.
Deze gedachte kunnen we voortzettend binnen het kader van pesten. De stelling wordt dan dat vooral in onveilige klassen wordt gepest. In een veilige klas wordt niet gepest, want niemand voelt zich daar bedreigd. En niemand vindt het daarom dus ook nodig om ‘langs elkaar omhoog te klimmen’. Want dat is namelijk precies wat een pester doet; hij trapt de ander naar beneden als het water hem zelf te hoog aan de lippen staat. Dus vergeet dreigen en straffen en belonen, maar onderzoek waardoor de pester zich bedreigd voelt, want pesten is het overlevingsinstinct van een angstig wezen dat zich van zijn schroterige kant laat zien. De bottom line? Veroordeel de pester niet, maar help hem. Hij kan zelf van zijn schroot namelijk geen chroom maken. Dat moet een veilige (lees: dreigingsloze) omgeving voor hem doen.
Tags:#bildung#psychologie
Vrij denken, samen leven. Sinds 1946.
Blijf op de hoogte van acties voor een menselijker samenleving, inspirerend nieuws en evenementen.