Zou Diederik Samsom geen moment hebben geaarzeld? “Afspraak is afspraak”, riep de Pvda-leider nadat het partijcongres eiste dat de Tweede kamerfractie de strafbaarstelling van illegalen zou tegenhouden. Openbreken van het regeerakkoordom de maatregel terug te draaien, was uitgesloten. De leden, die menselijkheid hoger achtten dan het pluche, twijfeldenof Samsom de partijbeginselen niet te grabbel gooide. Vanuit die twijfel dwong de ledenraad de partijleider om, als hij voetbij stuk hield, het asielbeleid op andere manieren humaner te maken. Samsom kwam als overwinnaar uit de strijd, zo vonden de media. De standvastigheid won het van de aarzeling.
Toch zal de Pvda-fractievoorzitter zelf ook hebben geaarzeld. Hij wist dat strafbaarstelling van illegaliteit slecht lag in de partij. Maar hij moest onder ogen zien dat onderhandelingen nooit vanuit vastliggende keuzes of principes starten, maar vanuitvormeloosheid. Niemand weet vooraf hoe een akkoord eruit zalzien. Besluiten worden letterlijk in het overleg gevormd.
Om te begrijpen waarom Samsom instemde met een afspraakdie indruist tegen het partijprogram, zouden we het besluitvormingsproces tot in detail moeten analyseren. Waarschijnlijk blijkt dan dat er niet één reden was, maar vele. Misschien had Rutte net iets leuks gezegd en wilde Samsom iets aardigs terugdoen; zo gaat dat in menselijke verhoudingen.Het fiat dat Samsom aan het akkoord gaf, betekent ook niet dat hij ervoor koos om illegaliteit strafbaar te stellen. Je kunt ergens mee instemmen, ook al kies je er niet voor. de Franse filosoof Paul Ricoeur zegt dat elk besluit voortkomt uit aarzeling. Aarzelen is het zoeken naar een keuze. In de aarzeling is alles mogelijk: alle wegen zijn nog open en een keur aan nieuwe mogelijkheden kan nog worden aangeboord. Door die één voor één te proeven komt langzaam maar zeker een besluit bovendrijven.De onderstroom is de aarzeling, aldus Ricoeur. Het besluit is slechts een korte onderbreking van die onderstroom. Zelfs als de instemming is gegeven, blijft de aarzeling onder het besluit aanwezig.
kan dat eindeloos doorgaan? In de Nederlandse democratie,waarin besluiten de uitkomst zijn van zich steeds hernemendedebatten, wel. Aarzeling is ons politieke handelsmerk. De enige creden om tot een besluit te komen is de tijd. We koesteren de aarzeling, omdat daarin alles nog mogelijk is, maar we weten tegelijkertijd dat er een moment komt dat we ‘ja’ of ‘nee’ zeggen. Het debat over de strafbaarstelling van illegaliteit leert dat het loont om te aarzelen. Niet Samsom is de winnaar, maar de leden die hun aarzeling wisten om te zetten in het besluit een humaner asielbeleid na te streven.
Tags: #ethiek #Filosofie
A list of posts
Vrij denken, samen leven. Sinds 1946.
Blijf op de hoogte van acties voor een menselijker samenleving, inspirerend nieuws en evenementen.