Het gaat slecht met ons. Dit komt omdat we niet groeien. Politici willen de groei bevorderen en beweren van elkaar dat ze de groei tegenhouden. Maar wat moet er eigenlijk groeien? En wat verstaat Canon-denker en psycholoog Abraham Maslow onder ‘groeibehoeften’?
Ons economische groeimodel staat onder druk. Niet alleen omdat we economisch stilstaan, maar ook omdat het meetsysteem erg beperkt is. Maar meten we ons welzijn niet verkeerd? Dat hangt niet alleen samen met inkomens en geldwaarden. Nastrevenswaardige zaken als kunst, cultuur, verwondering, democratische zeggenschap en gelijkheid bijvoorbeeld, dragen toch minstens even zeer bij aan ons levensgeluk?
Twee humanistische modellen
Humanistisch gezien kun je minstens twee alternatieve modellen bedenken.
Index van beter leven
Tijdens de Humanistic Management Conference afgelopen juni, werd de Recognition for Leadership in Humanistic Management in the Policy domain-prijs uitgereikt. Gelukkig is de titel van de prijswinnaar korter: de Better Life Index. Een alternatief meetsysteem voor welvaart.
De Humanistic Management Center ziet in dit systeem een belangrijke stap om de economie ‘humanistischer’ te maken. De ‘ver-economisering’ van ons dagelijks leven dreigt immers belangrijke idealen te ondermijnen. Als het enige gezamenlijke doel economische groei is, verliezen we zicht op de basis: een vrije en democratische samenleving waarin we gelukkig kunnen zijn.
De Better Life Index, indexeert een groot aantal landen na op basis van elf thema’s. Naast materieel welzijn wordt ook de ‘kwaliteit van leven’ meegenomen. Denk aan educatie, veiligheid, sociaal contact, duurzaamheid, democratie, de relatie werk / vrije tijd en ervaren levensvoldoening. Er is meer in het leven dan economische statistieken, aldus de website. De index is persoonlijk aan te passen: je kunt kiezen wat jij belangrijk vindt en zien hoe verschillende landen scoren.
Nederland doet het goed: “The Netherlands performs very well in overall well-being, as shown by the fact that it ranks among the top countries in a large number of topics in the Better Life Index.”
Om toch iets te zeuren te hebben, onze lucht is wel erg vervuild en we roken ook flink door. Maar al met al hebben we naar verhouding een goede kwaliteit van leven.Overigens, als u de index te beperkt vindt, kunt u doorgeven wat voor u ‘beter leven’ betekent.
Maslow en menselijke groei
Het tweede model vind je bij de humanistische psycholoog en Canon-denker Abraham Maslow (1908 – 1970). Hij meet niet de hele samenleving, maar het individu en diens psychische geluk. Maslow staat bekend om zijn ‘piramide’ van menselijke behoeften. Wat wil de mens? Wanneer voelen we ons goed en voldaan?
Materiële behoeften vormen ook voor Maslow de basis. We hebben eten en een dak boven ons hoofd nodig. Sociale behoeften, zoals veiligheid, waardering en contact nemen vervolgens een belangrijke plaats in.
Maar de mens heeft ook ‘groeibehoeften’. Geen groei van inkomen, maar groei als mens: zelfverwerkelijking en ontplooiing. Individuen die het op dit gebied goed doen, richten zich opvallend vaak op ‘zijnswaarden’: schoonheid, waarheid, goedheid, perfectie, eenvoud, heelheid, rechtvaardigheid, speelsheid, uniciteit en vitaliteit.
Volgens Maslow hebben ‘zelfverwerkelijkers’ bepaalde kenmerken: ze aanvaarden zichzelf en anderen, zijn creatief, kunnen onzekerheid verdragen, nemen de realiteit efficiënt waar en kijken objectief naar het leven, ze voelen zich betrokken, hebben humor, zijn probleemgericht in plaats van ik-gericht en hebben diepgaande contacten met een beperkt aantal mensen. Ze waarderen eenvoud, verlangen naar privacy en onthechting en zijn democratisch van karakter.
Dat zijn nog eens groeibehoeften! Of levensvoldoening meetbaar is, blijft de vraag, maar het stimuleert ons na te gaan wat er eigenlijk gemeten wordt in de dalende grafieken.
Esther Wit, Hoofdredacteur van de Humanistische Canon
Verder lezen over humanistisch groeien
Lees verder over bij Maslow en over humanistic management