
Uitvaartbegeleider in beeld: Hanny van Belkom
Iedereen verdient een waardig afscheid. De Humanistische Uitvaartbegeleiding helpt je hierbij. Met persoonlijke aandacht bieden humanistische uitvaartbegeleiders ondersteuning in het vormgeven van de uitvaartceremonie. Zij doen hun werk op vrijwillige basis. Wat motiveert hen om er te zijn voor de nabestaanden? Hanny van Belkom is uitvaartbegeleider in de regio Brabant.
Humanistische ankers
Hoewel Hanny van Belkom het in de meeste toespraken niet letterlijk benoemt, is het humanistisch gedachtegoed een belangrijk uitgangspunt bij haar werk. “Zelf verantwoordelijk zijn voor je eigen leven, maar ook betrokken zijn bij de mensen om je heen. Bij de maatschappij, de wereld waarin we leven. Dat zijn ook de ankers voor mijn eigen leven. Bij het schrijven van een toespraak gebruik ik die als ik kijk naar het leven van een ander. Dat betekent dus niet ‘van de doden niets dan goeds’, maar die persoon beschrijven zoals zij of hij werkelijk was en in het leven stond. Met haar of zijn goede en minder goede eigenschappen, de drijfveren. Ik probeer mijn verhaal wel altijd in een ruimer kader te plaatsen. Zodat de aanwezigen zich daar hun eigen beeld bij kunnen vormen, geraakt kunnen worden door hun eigen ervaringen met de overledene.”
‘Dat kan ík nog wel beter’
Zeventien jaar is ze docente Engels geweest. Toen besloot ze dat het tijd was om wat anders te gaan doen. “Kort daarvoor had ik de uitvaart van een zus van een goede vriendin meegemaakt, nog een jonge vrouw dus. Daar sprak iemand die nog maar weinig ervaring had en heel zenuwachtig was. Dat zal er wel mee te maken hebben gehad, maar ik vond het zo pover. Op dat moment dacht ik ‘dat kan ík nog wel beter’, heel eigenwijs misschien.” Haar eerste gedachte was zelf een uitvaartonderneming te starten. “Ik realiseerde me dat er bij dat werk een aantal dingen bij elkaar komen die me aanspreken en die me ook liggen. Ik werk graag met mensen, vind het fijn om te schrijven en in het openbaar te spreken. Ik houd ook van gedichten, muziek en organiseren en ben graag zinvol bezig. ” Een vrouwelijke uitvaartondernemer raadde het haar toen af. “Op dat moment zorgde ik alleen voor mijn dochter en die uitvaartondernemer zei ‘dat is helemaal niet handig. Je moet er bij nacht en ontij uit.’”
‘Zo kan het dus ook!’
Het werd geen uitvaartonderneming, maar een bedrijf dat zich richt op loopbaanbegeleiding en coaching. Het idee om iets met uitvaarten te doen bleef echter hangen. “Het werd sterker toen mijn vader in 2008 overleed. Mijn moeder is al langer geleden overleden en haar uitvaart vond ik vreselijk. Het was een katholieke dienst, heel onpersoonlijk. Er werden zelfs dingen gezegd die helemaal niet klopten. Ik had een gedicht geschreven dat ik uiteindelijk ook durfde voor te lezen. Dat was het enige persoonlijke. De uitvaart van mijn vader hebben mijn zussen en ik toen grotendeels zelf ingevuld en dat voelde heel goed. We hoorden later van veel andere aanwezigen dat zij het als heel warm en bijzonder hadden ervaren. Voor mij was dat een motivatie: zo kan het dus ook! Een paar jaar terug werden mijn man en ik lid van het Humanistisch Verbond. Bij de introductiebijeenkomst liep ik toevallig iemand van de Humanistische Uitvaartbegeleiding tegen het lijf. Toen dacht ik ‘dit is het!’”
“ Ik beschouw het als een groot compliment als nabestaanden zeggen dat ze tijdens ons gesprek ook weer konden praten over de leuke dingen. Dat ze hebben kunnen lachen, ook als iemand lang ziek is geweest. ”
Eén sfeer
Hanny vindt het prettig om de hele uitvaart te doen. “Ik schrijf dan niet alleen de toespraak, maar maak een draaiboek. Denk mee met nabestaanden over gedichten en muziek. Kondig de mensen aan en lees een tekst voor als iemand dat zelf niet kan doen. Ik vind het fijn om dat in eigen hand te houden omdat de bijeenkomst dan in dezelfde sfeer plaatsvindt en er meer rust is. Van nabestaanden krijg ik ook terug dat zij die rust als heel prettig hebben ervaren. Zelf ben ik een heel levendige vrouw, die veel en snel praat. Vreemd genoeg ben ik tijdens een uitvaart heel rustig. Dan komt er blijkbaar een andere kant van me naar boven.”
Praten over leuke dingen
Naast het werk als uitvaartbegeleider runt ze nog steeds haar bedrijf, Reflectia, vertaalt zij soms en geeft ze bijles Engels. “Ik help mensen vaardigheden aanleren en vooral reflecteren op hun eigen leven. Om dingen te verhelderen, zodat ze zelf verder kunnen. Eigenlijk is dat vergelijkbaar met wat ik doe bij een uitvaart. Dan help ik mensen reflecteren op het leven van de overledene. Dat is soms verdrietig, maar soms ook erg leuk. Ik beschouw het als een groot compliment als nabestaanden zeggen dat ze tijdens ons gesprek ook weer konden praten over de leuke dingen. Dat ze hebben kunnen lachen, ook als iemand lang ziek is geweest. Het is fijn als ze niet alleen in die laatste verdrietige of moeilijke periode blijven zitten. Voor de nabestaanden is het verhaal dan compleet.”
Wat motiveert andere uitvaartbegeleiders om er te zijn voor de nabestaanden?
Vrij denken, samen leven. Sinds 1946.
Blijf op de hoogte van acties voor een menselijker samenleving, inspirerend nieuws en evenementen.