Humanisme in relatie tot religie en seculariteit
De leerstoel Humanisme in Relatie tot Religie en Seculariteit aan de Vrije Universiteit Amsterdam wordt bezet door prof. dr. Yolande Jansen.
Biografie
Yolande Jansen studeerde Franse taal- en letterkunde en wijsbegeerte aan de Universiteit van Amsterdam, met tussenstops in Parijs (Paris VII Jussieu) en New York (Columbia University). Ze promoveerde in 2006 aan de Universiteit van Amsterdam op het proefschrift Stuck in a Revolving Door. Secularism, Assimilation and Democratic Pluralism. Zij is thans, naast haar functie als Socrates-hoogleraar, als senior onderzoeker sociale en politieke filosofie verbonden aan het Amsterdam Center for Globalisation Studies (ACGS) van de Faculteit der Geesteswetenschappen van de UvA. Yolande Jansen is redacteur van Krisis; tijdschrift voor actuele filosofie/Journal for Contemporary Philosophy.
Eind 2012 of begin 2013 zal haar boek Secularism, Assimilation and the Crisis of Multiculturalism: French Modernist Legacies verschijnen bij Amsterdam University Press/IMISCOE. Ze analyseert de manier waarop hedendaagse debatten over multiculturalisme, integratie en assimilatie verweven zijn met debatten over secularisme en de plaats van religie in de publieke sfeer. Yolande Jansen brengt deze debatten vervolgens in verband met historisch-sociologisch onderzoek naar de positie van de Franse Joden in de vroege Derde Republiek (1870-1918). Ze besteedt in die context uitgebreid aandacht aan de manier waarop de Franse romancier Marcel Proust de positie van de Joden in Frankrijk ten tijde van de Dreyfus Affaire thematiseert in zijn roman Op zoek naar de verloren tijd.
Tijdens haar post-doc onderzoek voor NWO (2006-2010) in het kader van het programma ‘The Future of the Religious Past’ heeft Yolande Jansen zich geconcentreerd op de verhouding tussen seculariteit en religie in de context van een vraagstelling over de positie van de Islam (en van moslims) in een Europa dat zich in toenemende mate in termen van ‘seculariteit’ definieert. Hierbij stond de vraag centraal, of een zelfdefinitie in termen van seculariteit recht doet aan de religieuze en culturele diversiteit van het moderne Europa, en vervolgens hoe deze zelfdefinitie zich verhoudt tot een centrale doelstelling van het humanisme, namelijk een vreedzame, rechtvaardige en democratische samenleving. De verhouding tussen religie en secularisme heeft ook haar belangstelling voor zover deze begrippen een centrale rol spelen in de zelfkritiek van de metafysica en het humanisme (posthumanisme) in de twintigste eeuwse filosofie.
In het huidige onderzoek van Yolande Jansen staan twee onderwerpen centraal. Ten eerste een kritiek op het gebruik van het conceptuele raamwerk van seculariteit en religie in politiek-filosofische discussies over de relatie tussen politiek en metafysica/ontologie; in deze kritiek speelt een reflectie op de noties van posthumanisme en postsecularisme en hun verwantschap een belangrijke rol. Het bredere kader voor deze kritiek is een boekproject waarin zij onderzoekt, hoe hedendaagse filosofische visies op secularisme, religie in de publieke sfeer, humanisme en multiculturalisme kunnen worden aangescherpt met inzichten uit postkoloniale studies en vergelijkende religie- en cultuurwetenschappen over de geschiedenis en politieke betekenis van de begrippen religie, seculariteit en humanisme zelf.
Twee boekprojecten waar Yolande Jansen op dit moment aan werkt:
Islam, Europe and the Secular-Religious Divide; Interactions, Genealogies, Transformations (Edited volume, co-edited with Michiel Leezenberg).
Provincialising philosophy: what philosophy could learn from comparative globalisation studies when talking about religion, politics, secularity and postsecularity (Working title).
Interessegebieden: geschiedenis van de begrippen secularisme, humanisme, en religie en hun onderlinge relaties; sociale, politieke en culturele theorie en hun interactie; kritische theorie; multiculturalisme, postkoloniale studies en democratie; irreguliere migratie; Jodendom in Europa; Islam in Europa; Marcel Proust.
Enkele publicaties:
(2011), ‘Postsecularism, piety and fanaticism: reflections on Jürgen Habermas’ and Saba Mahmood’s critiques of secularism’. In: Philosophy and Social Criticism, 37(9), p. 977-998. Laatste versie voor publicatie / Gepubliceerde versie
(2011), ‘Secularism and religious (in-)security: reinterpreting the French headscarf debates’. In: Krisis, 2011(2), p. 2-19.
(2010), ‘Secularism and security: France, Islam, Europe’. In: L.E. Cady & E. Shakman Hurd (Eds.), Comparative Secularisms in a Global Age (p. 69-86). New York, NY: Palgrave Macmillan.
(2009), French secularism in the light of the history of the politics of assimilation. In: Constellations, 16(4), 593-603.
(2006), ‘Laïcité in het licht van de geschiedenis van de Franse assimilatiepolitiek’, in Geloven in het publieke domein. Verkenningen van een dubbele transformatie, W.H.B.J. van de Donk, A.P. Jonkers, G.J. Kronjee and R.J.J.M. Plum (eds). (WRR-publicatie). Amsterdam: Amsterdam University Press, p. 275-292.
Verdere informatie en contact
Zie ook haar pagina op de website van de UvA: medewerker UvA
Contact opnemen met Yolande Jansen kan op 020-5254528 of per e-mail
A list of posts
Vrij denken, samen leven. Sinds 1946.
Blijf op de hoogte van acties voor een menselijker samenleving, inspirerend nieuws en evenementen.