Mardjan ontmoet… Joachim Duyndam
Onze nieuwe voorzitter Mardjan Seighali is nieuwsgierig naar de andere boegbeelden van de Humanistische Alliantie en maakt een rondje langs de velden. Ze ontmoet hoogleraar Humanisme en Filosofie Joachim Duyndam. “Joachim, heb je een advies dat je mij als voorzitter zou willen geven?”
Zoals zoveel ontmoetingen tegenwoordig vindt ook deze online plaats: de nieuwe voorzitter van het Humanistisch Verbond, Mardjan Seighali, maakt via Teams kennis met Joachim Duyndam, hoogleraar Humanisme en Filosofie. Hij gaat al lang mee in het humanisme: in de jaren tachtig deed hij zijn vervangende dienstplicht bij het Humanistisch Verbond, en inmiddels is hij al jaren verbonden aan de Universiteit voor Humanistiek.
“ Wees verbindend ”
Mardjan Seighali: “Een van de dingen waarnaar ik benieuwd ben, is hoe we het humanisme nog meer kunnen inzetten om antwoorden te bieden op hedendaagse vraagstukken. Het valt me bijvoorbeeld op dat er momenteel in de samenleving weinig ruimte is voor nuance terwijl dat zo belangrijk is. In het huidige gekrakeel van allemaal extreme meningen gaat die nuance snel verloren, wordt er steeds minder naar elkaar geluisterd en ontstaat verwarring. Dat is gevaarlijk. Ik ben benieuwd, Joachim: herken jij die lijn in de geschiedenis? Of is dit iets nieuws?”
Joachim Duyndam: “Op zich is het niet nieuw, maar in het huidige mediatijdperk hebben hypes een nieuwe lading gekregen: ze gaan sneller rond. Op de sociale media kan men roepen wat men wil. Die enorme laagdrempeligheid, gecombineerd met anonimiteit, is inderdaad niet bevorderlijk voor de nuance. Wat mij betreft zou er iets moeten worden gedaan waardoor je niet meer anoniem op sociale media kunt rondtoeteren. Daarnaast zouden we iets kunnen hebben aan geestelijke weerbaarheid, het beroemde begrip van humanist Jaap van Praag. Daarmee kun je een gezonde houding ontwikkelen tegen al dat gekakel en geklets.”
MS: “Hoe zie jij dat?”
JD: “Ik zit zelf nogal in de mimetische theorie. Die gaat ervan uit dat mensen altijd anderen volgen. Paradoxaal genoeg kan dat ook helpen om een vermogen tot zelfstandig oordelen te ontwikkelen, zodat je niet kritiekloos achter iedere hype aanloopt. Online heb je nu bijvoorbeeld het merkwaardige fenomeen influencers: mensen die vanwege hun kleren, hun interieur of hun leuke uitstraling als voorbeeld worden genomen. Maar je zou ook om inhoudelijke redenen iemand als voorbeeld kunnen kiezen. Neem bijvoorbeeld Nelson Mandela; een man die bepaalde waarden vertegenwoordigt, zoals moed en vergevingsgezindheid. Je kunt hem natuurlijk niet één op één imiteren, maar je kunt wel de door hem voorgeleefde waarden vertalen naar jouw situatie. Die vertaalslag is waar het om gaat bij geestelijke weerbaarheid. Zo word je autonoom, en dan niet in de zin van: zoek het zelf maar uit. Autonomie is het besef dat je een eigen houding hebt ten opzichte van alles wat er gebeurt en dat je die gebeurtenissen ook kunt beïnvloeden – dus óók je omgang met sociale media.”
MS: “Ik merk in mijn omgeving dat jongeren hongeren naar meer betekenis en verdieping. Maar de verleiding van de sociale media is er ook. De druk om iedere dag iets te posten is groot. Die voel ik zelf ook: ik wil ons geluid laten horen. Maar ik vind ook dat er wat meer rust zou mogen zijn om te bedenken wie we willen zijn.”
JD: “Als Humanistisch Verbond moet je gezien en gehoord worden, en dus moet je veel posten en op belangrijke plaatsen aanwezig zijn. De inhoud van je boodschap kan dan zijn: rustig aan, bezinning, enzovoorts. Maar je moet wel zichtbaar zijn, anders treft je het lot van de kerken: dan word je een vergrijsde club zonder veel toekomst. Mensen komen niet meer vanzelf naar een vereniging toe. Zeker in deze tijd moet je naar buiten treden en online aanwezig zijn.
“ Als Humanistisch Verbond moet je gezien en gehoord worden, en dus moet je veel posten en op belangrijke plaatsen aanwezig zijn ”
MS: “Natuurlijk. Bij sollicitanten kijk ik ook altijd naar hun aanwezigheid op sociale media. Hebben ze wel een sterk profiel? Dat is onmisbaar. Tegelijkertijd vind ik ook: door de nadruk te leggen op betekenis, kwaliteit en nuance kan het Humanistisch Verbond een tegenwicht bieden aan alle vluchtigheid die nu op ons afkomt. Iets anders, Joachim, een vraag die ik tegenwoordig aan iedereen stel: heb je een advies dat je mij als voorzitter zou willen geven?”
JD: “Wees verbindend. In die zin heb je je achtergrond mee: als Iraanse vluchteling ben je geen traditionele Hollander, maar iemand met een bredere blik en identiteit. Daarnaast is het goed als je duidelijk bent en je uitspreekt over de onderwerpen die jij belangrijk vindt, zoals vrijdenkers.”
MS: “Als vluchteling heb ik gekozen voor mijn eigen pad. Ik ben wars van dogma’s en ongemakkelijke onderwerpen ga ik niet uit de weg. Ik weet heel goed hoe het is als je vrijheid van je wordt afgepakt, dus vrijheid staat bij mij hoog in het vaandel. Doordat er meerdere identiteiten in mij huizen, kan ik me makkelijk inleven in verschillende posities, misschien wel meer dan een ander. Ik wil inderdaad verbinden, vooral vanuit de gedachte: alleen ben je misschien sneller, maar samen kom je verder.”
A list of posts
Vrij denken, samen leven. Sinds 1946.
Blijf op de hoogte van acties voor een menselijker samenleving, inspirerend nieuws en evenementen.