“Wie zijn geloof niet als onaantastbaar ziet, maar als de uitkomst van een mooi en serieus spel, zal niet de neiging hebben zijn religieuze gedragsregels strikt uit te voeren ten koste van andersdenkenden”, meent Rein Zunderdorp. Het gedoe rond de initiatiefwet tegen onverdoofd slachten (PvdD) laat zien hoe het niet moet. De wet wordt in de Eerste Kamer tegengehouden door orthodoxe religieuze minderheden.
Blog Rein Zunderdorp (Voorzitter Humanistisch Verbond)
Dagblad Trouw van dit weekend was weer een verademing. De bijdragen in de rubriek Podiumwaren mij uit het hart gegrepen en hadden onbedoeld een sterk verband met elkaar.
André Droogers, emeritus hoogleraar religieuze antropologie aan de VU, betoogt dat we godsdienst als spel moeten zien, dat schept ruimte in verstarde discussies. Ik heb al eerder mijn bewondering uitgesproken voor zijn prachtige boek “Zingeving als Spel”. Daarin beschrijft hij religies en andere levensbeschouwingen als (serieuze) spellen van zingeving. Ook nu wijst hij op het feit dat de stichters van religies zich kenmerken door onzeker zoeken, aftasten en uitproberen, tegen de heersende trends en machten van hun tijd in. Pas bij succes worden de boodschappen vereenvoudigd en in geschriften vastgelegd, wordt macht georganiseerd en wordt het eigen geloof absoluut gemaakt en zo mogelijk aan anderen opgelegd.
Natuurlijk, zegt hij, mag iedere gelovige heel serieus menen dat zijn overtuiging juist is, maar hij moet accepteren dat dat ook voor andersdenkenden geldt. Als iedereen doorkrijgt dat het eigen geloof voor een belangrijk deel product is van machtsprocessen, dan ontstaat er ruimte voor de spelbenadering. We gunnen elkaar de ernst van het eigen spel, maar niemand drijft de eigen overtuiging door ten koste van anderen. In plaats van de religieuze machtsprocessen moeten krachten van liefde, compassie en kwetsbaarheid, die er ook te vinden zijn, gemobiliseerd worden.
Direct daarnaast staat een stuk van Marianne Thieme van de Partij voor de Dieren. Haar initiatiefwet tegen het onverdoofd slachten is in de Tweede Kamer met grote meerderheid aangenomen, maar dreigt nu in de Eerste Kamer te sneuvelen.
Dit onder druk van islamitische en Joodse schriftgeleerden die zeker weten dat hun God onverdoofd slachten eist. En door toedoen van onder meer de Partij van de Arbeid (PvdA) die, anders dan de partijgenoten in de Tweede Kamer, gevoelig blijkt voor de godsdienstige claims om van de wet (die voor alle anderen het onverdoofd slachten wel verbiedt) te mogen afwijken.
Marianne Thieme, zelf lid van een christelijke kerk, erkent het grondwettelijk recht de eigen religie als hoogste waarheid te beschouwen, maar aan manifestaties daarvan mag de overheid beperkingen stellen om andere belangen te beschermen. Zij wijst erop dat er in ons land geen draagvlak is voor religieuze riten die van duizenden jaren her stammen en volgens nu geldende normen onaanvaardbaar dierenleed veroorzaken. De typische Bleker-manoeuvre, een warrig convenant met religieuze slachters, wijst ze terecht van de hand.
Ik zie een duidelijk verband tussen de twee heldere opiniestukken. Wie zijn geloof niet als onaantastbaar ziet maar als de uitkomst van een mooi en serieus spel, zal niet de neiging hebben zijn religieuze gedragsregels strikt uit te voeren ten koste van anderen. Natuurlijk mag iedereen zijn regels op zichzelf toepassen: zelf nooit euthanasie plegen, zich alleen onverdoofd laten opereren, geen varkensvlees, rundvlees of überhaupt vlees eten, etc. Maar hier gaat het om de belangen van anderen. Om dierenleed op grote schaal, maar bij andere zaken, om mensen; zoals bij euthanasie, stamcelonderzoek en de uitbanning van erfelijke ziektes. Het is jammer dat orthodoxe religieuze minderheden de speltheorie van Droogers niet kunnen of willen volgen, maar het is nog veel treuriger dat schijnbaar seculiere partijen als de PvdA en de VVD hun kant lijken te kiezen. Let op morgen in de Eerste Kamer. Die kunnen we weliswaar niet kiezen, maar de Tweede Kamer binnenkort wel.
Lees het opniniestuk van Marianne Thieme over rtiueel slachten in Trouw.