Waarom nu een gesprek over gender
Wat roept het bij jou op als het weer eens over gender gaat? Een vraag, niets, of een bepaalde emotie? De term ‘gender’ is niet meer weg te denken in de huidige discussies, maar wat houdt het eigenlijk in en wat moet het Humanistisch Verbond ermee?
Bij gender gaat het om verwachtingen en normen die gelden op basis van mannelijkheid en vrouwelijkheid. Iedereen heeft er dus mee te maken. Welke rollen mag je innemen, hoe zie je eruit en hoe kijkt de ander naar jou? In welk lichaam je bent geboren is bepalend voor je leven.
Hoe er over gender wordt gedacht, verschilt echter per land. Zoveel culturen, zoveel ideeën over gender. Dat er bij ons in Nederland traditioneel slechts twee genders zijn, is niet de traditionele opvatting van alle culturen. Zo bestaan er wel vijf genders in de cultuur van de Boeginezen, een etnische groep in Indonesië. Ook bij inheemse Amerikaanse volken bestond er een woord voor mensen die zowel mannelijk als vrouwelijk waren: two-spirits, ofwel: mensen met twee geesten.
Van alle tijden
Het onderwerp ‘gender’ staat in Nederland ineens in de spotlights. Uit het niets komen aanwaaien, denk je misschien, maar dat is zeker niet waar. Gesprekken over gender, over rolverdelingen en over het doorbreken van patronen zijn al eeuwenoud. Een voorbeeld is het verhaal van Machiel van Handwerpen, als vrouw geboren in 1719, maar gekleed als man ging Machiel het leger in. Machiel trouwde met een vrouw, maar moest na meerdere verhoren in Gouda antwoord geven op de prangende vraag: bent u nu een man of een vrouw? Machiel antwoordde: ‘In natuur een manspersoon, maar uiterlijk een vrouwspersoon.’
Laten we ook Aletta Jacobs (1854-1929) niet vergeten, een strijder voor het vrouwenkiesrecht en de eerste vrouwelijke arts van Nederland, die de traditionele genderrollen opschudde.
Nieuwe fase
De genderdiscussie van nu rust op de moedige schouders van de Aletta Jacobs en Machiel van Handwerpens van ons land. Een lange geschiedenis, waarin vrijdenkers vraagtekens zetten bij traditionele rolverdelingen. We zijn nu in een nieuwe fase beland, waarbij de rol van genderidentiteit en de maakbaarheid van gender centraal staan. Maar zoals reeds beschreven is dat in de geschiedenis van de wereld, maar ook in de geschiedenis van Nederland, helemaal geen nieuw fenomeen. Personen die buiten gendernormen vallen hebben altijd al bestaan, alleen ontbrak het aan terminologie. Die is er nu wel. Eindelijk zijn er woorden waarmee mensen zichzelf kunnen beschrijven.
Erkenning
Wat opvalt is dat mensen die buiten de gendernormen vallen meer en meer van zich laten horen, vragend om begrip en erkenning. Rikkert van Huisstede vertelde in een interview over waarom hij als man graag jurken draagt. Daarmee daagt hij mannen uit lef te tonen: durf gewoon jezelf te zijn.
Ook op legaal gebied wordt de vraag naar erkenning groter. Zo zijn er nu in Nederland drie personen die van de rechtbank een X kregen in hun paspoort in plaats van een M/V. Ryan is de meest recente. Op 22 december 2021 werd diens verzoek goedgekeurd voor een X in het paspoort zonder deskundigenverklaring af te hoeven geven.
Gevoelig onderwerp
Het gaat dus de goede kant op, maar er zijn ook tegenkrachten. Verandering komt nu eenmaal met horten en stoten. Er is spanning merkbaar tussen personen die het van belang achten dit onderwerp open te breken en degenen die het juist pijnlijk vinden, confronterend en zelfs onzinnig: al dat gedoe rond gender. Hoe ga je erover in gesprek als het onderwerp zo gevoelig ligt?
Waarom vanuit het Humanistisch Verbond?
Onze maatschappij is ingedeeld in rolverdelingen. Wel zo duidelijk, kun je denken. Aan de andere kant werkt het verstikkend. Vrouwen die niet serieus genomen worden op de werkvloer, mannen wiens mentale gezondheid achteruitgaat omdat openheid over emoties niet op prijs wordt gesteld, non-binaire personen die bijna onzichtbaar zijn. Het man-vrouw denken treft ons allemaal.
Het Humanistisch Verbond staat voor gelijkheid, verbinding en dialoog, voor het luisteren naar een andere mening ook al begrijpen we die misschien zelf (nog) niet. We willen het vrijdenken stimuleren waardoor we voorbij hokjes, vaste kaders en vooroordelen kunnen kijken. In het genderdebat herkennen we vrijdenkers die zich niet laten vastleggen in welke rol dan ook.
Het Gendergesprek daagt je uit om op een andere manier te kijken naar het traditionele man-vrouwbeeld. Makkelijker gezegd dan gedaan, want we zijn van jongs af aan gewend in rollen te denken. Dus leuk dat je de uitdaging aangaat. Bestel de gesprekskaarten Het Gendergesprek op deze pagina. Hieronder vind je meer verhalen over gender: de feiten, de achtergrond, en ervaringsverhalen.
HET HUMANISTISCH VERBOND
Het Humanistisch Verbond is de vereniging voor vrijdenkers. Voor mensen die vragen durven stellen en niets als vanzelfsprekend aannemen. Mensen zonder vastgespijkerde dogma’s dus, maar met een open en vrije geest. Iemand zoals jij misschien?
Sinds 1946 zijn wij de enige onafhankelijke organisatie in Nederland die opkomt voor een vrije en humane samenleving. Met inmiddels 18 duizend leden groeien we flink. Sta jij voor een vrije en humane samenleving? Denk er dan eens over na om lid te worden. Samen werken we aan vrijheid.
Tags:#gender#gender verdieping#gendergesprek#Humanisme
Onze acties en verhalen rondom gender
Vrij denken, samen leven. Sinds 1946.
Blijf op de hoogte van acties voor een menselijker samenleving, inspirerend nieuws en evenementen.